Στήριξη των Οικολόγων Πράσινων στους κατοίκους της Αχλάδας και της Μελίτης έναντι της διάνοιξης νέων ορυχείων.
Οικολόγοι Πράσινοι για το Λιγνιτωρυχείο της Αχλάδας (video)
Πρόσφατα το Περιφερειακό Συμβούλιο (Π.Σ) Δυτ. Μακεδονίας γνωμοδότησε αρνητικά στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που αφορούσε τη διάνοιξη νέου ορυχείου στην περιοχή Αχλάδας του Ν. Φλώρινας. Στη σχετική συνεδρίαση ήταν καταλυτική η παρουσία κατοίκων από την Μελίτη και την Αχλάδα, γεγονός που επηρέασε και τη στάση των Περιφερειακών Συμβούλων. Σημαντική ήταν και η τοποθέτηση του κ. Μιχάλη Πετράκου, Συντονιστή των Οικολόγων Πράσινων στην Δυτική Μακεδονία, ο οποίος τόνισε :
- την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική απαξίωση που βιώνει η περιοχή (και θα επιτείνει η διάνοιξη του νέου ορυχείου),
- την υποχρέωση της Περιφέρειας όχι απλά να στηρίξει τους κατοίκους, αλλά να μπει μπροστά, λαμβάνοντας τις απαραίτητες νομικές και πολιτικές πρωτοβουλίες και δίνοντας έτσι περισσότερο κύρος στον αγώνα των κατοίκων
Το Σάββατο 29/10/2011, ο κ. Μιχάλης Πετράκος μαζί με δύο αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον κ. Αντώνη Κύρινα, Περιφερειακό Σύμβουλο, και τον κ. Λευτέρη Ιωαννίδη, Δημοτικό Σύμβουλο Κοζάνης, επισκέφτηκαν την περιοχή και ενημερώθηκαν από πολίτες και εκπροσώπους περιβαλλοντικών οργανώσεων της Αχλάδας και της Μελίτης. Επίσης περιηγήθηκαν τα ορυχεία και διαπίστωσαν για άλλη μια φορά την έντονη περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής.
Σημειώνεται ότι πολύ κοντά στον οικισμό της Αχλάδας λειτουργούν ήδη δύο ορυχεία, τα οποία δημιουργούν έναν κλοιό γύρω από το χωριό και διαιωνίζουν τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων. Το κυριότερα προβλήματα είναι ότι τα ορυχεία σχεδόν ακουμπούν στο χωριό και το επιβαρύνουν πολλαπλά, καθώς και το γεγονός ότι οι περιβαλλοντικοί όροι παραβιάζονται συχνά, ενώ οι έλεγχοι είναι υποτυπώδεις. Κανείς σκεπτόμενος άνθρωπος, πολύ περισσότερο εάν διαμένει στην περιοχή, δεν μπορεί να πει το ναι σε νέα ορυχεία και άλλες επεκτάσεις, χωρίς να συνυπολογίζει το πρόβλημα βιωσιμότητας των πληττόμενων οικισμών.
Δυστυχώς το μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής που ακολουθεί η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες και η εμμονή στην εντατική χρήση ορυκτών καυσίμων έχει διαμορφώσει δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στους γειτνιάζοντες με τα ορυχεία οικισμούς της Δυτ. Μακεδονίας. Η Μαυροπηγή, η Ποντοκώμη, οι Ανάργυροι, η Ακρινή, ο Αγ. Δημήτριος, η Ποντοκώμη, το Μαυροδέντρι είναι ουσιαστικά τα θύματα της μονοκαλλιέργειας του λιγνίτη και ενός ανεπαρκούς θεσμικού πλαισίου, η εφαρμογή του οποίου επαφίεται στον .. πατριωτισμό των κατοίκων.
Η λύση είναι η σταδιακή απεξάρτηση από το λιγνίτη με παράλληλη γενναία οικονομική στήριξη των τοπικών κοινωνιών σε άλλες διεξόδους (κατασκευή εξοπλισμού πράσινης ενέργειας, βιολογική γεωργία, δίκτυα μικροπαραγωγών ΑΠΕ, αξιοποίηση βιομάζας με παράλληλες δράσεις καθετοποίησης και αναπροσανατολισμού των καλλιεργειών κλπ ).
Η κρίση που βιώνει όλο το ενεργειακό λεκανοπέδιο Δυτικής Μακεδονίας είναι τριπλή: οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική. Για αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ενιαία με ένα εικοσαετές πράσινο σχέδιο μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο. Κάθε άλλη αποσπασματική αντιμετώπιση απλά θα μεταφέρει το πρόβλημα στις επόμενες γενιές, οι οποίες ήδη είναι φορτωμένες με τα πολλά περιβαλλοντικά και οικονομικά χρέη των προηγούμενων.
Π.Κ Οικολόγων Πράσινων
Δυτικής Μακεδονίας
Τη Δευτέρα 21/6 συζητήθηκε το ζήτημα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της επέκτασης του νέου λιγνιτωρυχείου Αχλάδας στο Νομαρχιακό συμβούλιο.
Η στάση όλων των παρατάξεων ήταν φυσικά αρνητική σε συμφωνία με τον Δήμο Μελίτης και τους κατοίκους της περιοχής.
Όμως, από την αρχή της διαδικασίας έγινε σαφής η μεθόδευση ώστε η τεκμηρίωση της αρνητικής γνώμης του Νομαρχιακού Συμβουλίου να βασίζεται σε διαδικαστικούς λόγους άσχετους με τις δραματικές επιπτώσεις που θα έχει η επέκταση στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής, οι οποίοι μπορούν κάλλιστα να διευθετηθούν μεταξύ των λιγνιτωρυχείων και της ΔΕΗ στην εξέλιξη της διαδικασίας αδειοδότησης.
Όπως περιγράφηκε συνοπτικά στην παρέμβαση των Οικολόγων Πράσινων (αλλά και των κατοίκων και των περιβαλλοντικών συλλόγων της περιοχής), η συγκεκριμένη επέκταση ολοκληρώνει την περικύκλωση της Αχλάδας από ορυχεία στην ασήμαντη απόσταση των 250 μέτρων από τον Οικισμό που κάνει τη ζωή στο χωριό αβίωτη. Καταστρέφει ολοκληρωτικά το τοπίο και αφαιρεί την δυνατότητα οικονομικής και κοινωνικής επιβίωσης των κατοίκων. Ο μόνος δρόμος που τους μένει είναι να φύγουν από το σεληνιακό τοπίο που κάποτε ήταν το χωριό τους χωρίς όμως να υπάρχει καμία μέριμνα για αποζημίωσή τους.
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου δεν αξιολογούνται επαρκώς και τα προτεινόμενα μέτρα δεν περιλαμβάνουν στοιχειώδη παρακολούθηση της ρύπανσης που θα προκληθεί από μικροσωματίδια (με εγκατάσταση σταθμών μέτρησης στην περιοχή). Το κόστος αποκατάστασης είναι εμφανώς υποκοστολογημένο (90.000 ευρώ για έκταση άνω των 2000 στρεμμάτων και βάθος εξόρυξης σχεδόν 70 μέτρα). Ο μελετητής μάλιστα σχεδόν φτάνει στα όρια του θράσους όταν αναφέρει ότι η περιοχή θα αποδοθεί μετά 4 χρόνια πιο παραγωγική τη στιγμή που δεν λαμβάνεται καν πρόνοια για την επαναφορά του επιφανειακού εύφορου εδάφους.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι δηλώνουμε ότι θα σταθούμε στο πλευρό των κατοίκων στον αγώνα τους για αξιοπρεπή επιβίωση στο τόπο τους, και την βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής μακριά από καταστροφικές δραστηριότητες που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των λίγων που διαθέτουν μεγάλη επιρροή στα πολιτικά πράγματα της Φλώρινας. Θεωρούμε ότι η αδεια εξόρυξης με βάση αυτή τη μελέτη, αν δοθεί, θα είναι παράνομη και θα κινηθούμε αναλόγως.
ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΦΛΩΡΙΝΑΣ
Το ορυχείο στα Ανατολικά της Αχλάδας
Το προς επέκταση ορυχείο στη φάση εκσκαφής
Μετά από δύο αναβολές πραγματοποιήθηκε επιτέλους η επίσκεψη της Υπουργού Π.Ε.Κ.Α. κ. Μπιρμπίλη στους λιγνιτοφόρους νομούς Κοζάνης και Φλώρινας. Η Υπουργός «κατάφερε» να δυσαρεστήσει όλους σχεδόν τους εκπροσώπους των περιβαλλοντικών οργανώσεων, αλλά και όσους φίλους του ΠΑΣΟΚ πίστεψαν στις προεκλογικές εξαγγελίες περί «πράσινης στροφής». Το κυβερνητικό κλιμάκιο γι άλλη μια φορά δεν έδωσε σαφείς απαντήσεις σε φλέγοντα θέματα και κυρίως στο ποιό θα είναι το μίγμα καυσίμου την επόμενη δεκαετία και πόσο θα μειωθεί ο λιγνίτης στην ηλεκτροπαραγωγή. Βέβαια η σύγχυση αυτή στον τομέα της ενέργειας δεν μπορεί να φορτωθεί αποκλειστικά στην κ. Μπιρμπίλη. Η Κυβέρνηση εξακολουθεί να ακροβατεί ανάμεσα στο λιγνιτικό λόμπυ που πιέζει για νέα ορυχεία & μονάδες της ΔΕΗ και στα προεκλογικά της συνθήματα περί «πράσινης ανάπτυξης», δραστικής μείωσης του λιγνίτη και γενναίας υποστήριξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).
Η πρώτη ένσταση μας, για να επανέλθουμε στο θέμα μας, αφορά το οργανωτικό –διαδικαστικό κομμάτι της επίσκεψης. Εξελίχτηκε σε έναν διάλογο για τους λίγους και επώνυμους, (βουλευτές, δημάρχους, συνδικαλιστές), οι οποίοι στο κάτω κάτω έχουν συνευρεθεί με την ηγεσία του Υπουργείου αρκετές φορές. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και οι σύλλογοι πληττομένων του Ν. Κοζάνης έμειναν θεατές. Κατανοούμε ότι δεν είναι δυνατόν η υπουργός να μιλήσει με όλους και για όλα και ότι αυτή η «επαφή με τις τοπικές κοινωνίες» είναι κυρίως επικοινωνιακή. Όμως θα μπορούσε να έχει και μια παραγωγική διάσταση, αν η οργάνωση ήταν διαφορετική. Για παράδειγμα, αν στον ίδιο χρόνο λειτουργούσαν τρία παράλληλα τραπέζια διαλόγου με την παρουσία βασικών συνεργατών της υπουργού, η όλη διαδικασία θα αποκεντρώνονταν και θα ήταν πιο ουσιαστική. Τα τρία θεματικά τραπέζια μπορούσαν να είναι:
1) Περιβαλλοντικές επιπτώσεις – μετεγκαταστάσεις,
2) Το μέλλον της ηλεκτροπαραγωγής – λιγνίτες,
3) Μεταλιγνιτική περίοδος και τοπική απασχόληση.
Δυστυχώς όμως, αντί αυτού, προτιμήθηκε να δοθεί άλλη μία παράσταση με τους ίδιους πρωταγωνιστές. Κάτω από αυτές τις ασφυκτικές συνθήκες χρόνου το μόνο που κατάφερε ο εκπρόσωπος των Οικολόγων Πράσινων κ. Λευτέρης Ιωαννίδης (και στέλεχος των οικολογικών οργανώσεων Κοζάνης και Μαυροδενδρίου) ήταν να παραδώσει στην Υπουργό α) την Αναφορά που κατέθεσαν έντεκα (11) περιβαλλοντικές οργανώσεις στο Ευρωκοινοβούλιο και β) μια πρόταση που έχει κατατεθεί εδώ και έξι μήνες στη ΔΕΗ και αφορά τη δημιουργία 3000 πράσινων θέσεων εργασίας στον τομέα κατασκευής πράσινου ενεργειακού εξοπλισμού.
Σημειώνεται εν παρόδω ότι η Αναφορά συντάχτηκε από την Οικολογική Κίνηση Κοζάνης με τη νομοτεχνική υποστήριξη των Οικολόγων Πράσινων και περιλαμβάνει τις κυριότερες περιβαλλοντικές παραβάσεις της ΔΕΗ, οι οποίες αποδεικνύονται με στοιχεία του ΤΕΙ & του ΥΠΕΧΩΔΕ, με πορίσματα των Επιθεωρητών περιβάλλοντας, του Συνηγόρου του Πολίτη κλπ. Η δε πρόταση για τις 3000 θέσεις εδράζεται σε έγκυρα διεθνή δεδομένα για την πράσινη απασχόληση και βασίζεται σε παραδείγματα άλλων χωρών που επένδυσαν στον ήλιο και στον αέρα, χωροθετώντας τις εγκαταστάσεις κατασκευής πράσινου εξοπλισμού στις περιοχές που θα έκλειναν ορυχεία.(Γερμανία). Παρότι η επεξεργασία αυτής της πρότασης από τη ΔΕΗ καθυστερεί απελπιστικά, το παρήγορο είναι ότι αρχίζει και «αντιγράφεται» και από πολιτευτές, βουλευτές, τοπικούς παράγοντες αλλά και την ίδια την κ. Μπιρμπίλη. Βέβαια, η οικειοποίηση του “copy right” είναι το μικρότερο κακό. Το μεγαλύτερο είναι να καθυστερήσουμε και στο θέμα αυτό καμιά εικοσαριά χρόνια, όπως συνέβη και με τις υπόλοιπες νεωτεριστικές ιδέες του διεθνούς οικολογικού κινήματος, οι οποίες «ανακαλύπτονται» από τα ελληνικά κόμματα κατόπιν εορτής (ενεργειακοί κανονισμοί κτιρίων, βιολογική γεωργία, πράσινες θέσεις εργασίας κλπ).
Μία άλλη βασική ένσταση αφορά το πέπλο μυστηρίου που καλύπτει το μέλλον του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας. Ας ξεκαθαρίσει επιτέλους η κυβέρνηση τι θέλει :
- τη συνέχιση του σημερινού ενεργειακού μοντέλου (λιγνιτοκεντρικού και ρυπογόνου) με τα κακά της υπερσυγκεντρωτικής ηλεκτροπαραγωγής (μεγάλες – και ακριβές – απώλειες μεταφοράς), της καταστροφή των φυσικών πόρων και των υψηλών προστίμων λόγω CO2 (~ 1 δις/έτος μετά το 2013)
- ή τη δραστική απεξάρτηση από το λιγνίτη και τη στήριξη στις ΑΠΕ, με παράλληλα προγράμματα ενίσχυσης των τοπικών κοινωνιών και δημιουργίας θέσεων πράσινης απασχόλησης
Η κ. Μιρμπίλη έβαλε μεν τέλος στη λειτουργία της πιο παλιάς μονάδα της ΔΕΗ, (Πτολεμαίδα Ι, ισχύος 70 MW), η οποία είχε ξεκινήσει το 1950, αλλά δεν απέδειξε ότι η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει ξεκολλήσει από την παρωχημένη φιλοσοφία της εποχής του ‘50. Η απόφαση για δημοπράτηση νέων λιγνιτικών μονάδων συνολικής ισχύος 1000 ΜW (Πτολεμαίδα V και Μελίτη ΙΙ) δείχνει την πρόθεση της να συνεχίσει το βρώμικο δρόμο του λιγνίτη, να αυξήσει – έστω και προσωρινά – τη λιγνιτική ισχύ και να μη δεσμευτεί για αποσύρσεις των περισσότερων παλιών μονάδων καθώς και για τη μείωση της λιγνιτοπαραγωγής. Ήδη η λιγνιτική πτέρυγα του ΠΑΣΟΚ σήκωσε κεφάλι και ζητά δια των τοπικών βουλευτών λιγνιτικές μονάδες παντού (αρχής γενομενης από τον Aγιο Δημήτριο VI), ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που βαφτίζουν τη λιγνιτική ενέργεια ως .. «πράσινη», ακολουθώντας τα πατήματα του πρώην υπουργού κ Σουφλιά που έχρισε «πράσινη» την πυρηνική ενέργεια !
Οι Οικολόγοι Πράσινοι καλούν την Κυβέρνηση να εγκαταλείψει τη διγλωσσία στον τομέα της ενέργειας. Να αναγνωρίσει ότι η «χρυσή εποχή» του λιγνίτη τέλειωσε κι ότι ήδη έχουμε μπει στη μεταλιγνιτικη περίοδο. Να αντιληφθεί ότι οι «νέες αντιρρυπαντικές τεχνολογίες» δεν μπορούν να λύσουν τα σοβαρά μειονεκτήματα του λιγνίτη και πέραν των οριακών βελτιώσεων στους σταθμούς δεν αντιμετωπίζουν τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στα ορυχεία (καταστροφή νερών –εδαφών, μετεγκαταστάσεις οικισμών, υψηλές εκπομπές σκόνης). Να ομολογήσει επιτέλους ότι ο λιγνίτης δεν είναι φτηνός και ότι τα αφανή κόστη του και οι κρυφές επιδοτήσεις πληρώνονται από τις επόμενες γενιές και τις τοπικές κοινωνίες. Να συνειδητοποιήσει ότι αν εμείς δεν σχεδιάσουμε το μεγάλο άλμα από τη βρώμικη στην πράσινη ενέργεια, θα μας υποχρεώσουν να το κάνουμε τα βαρύτατα πρόστιμα και οι νέες αυστηρές ευρωπαϊκές οδηγίες. Και τότε θα παρακαλούμε πάλι για νέες εξαιρέσεις και παρατάσεις, αγοράζοντας χρόνο, διογκώνοντας τα «περιβαλλοντικά spreads» και μεταθέτοντας τα χρέη – όπως και στην οικονομία- στους επόμενους. Η ευθύνη για μια τέτοια εξέλιξη δεν αφορά μόνο την κυβέρνηση, αλλά και το σύνολο σχεδόν του πολιτικού κόσμου, καθώς και τους τοπικούς άρχοντες και φορείς που πιέζουν για τη συνέχιση του ίδιου, αδιέξοδου και ρυπογόνου ενεργειακού μοντέλου.
Όσον αφορά στις τοπικές κοινωνίες που θέλοντας ή όχι εισέρχονται στη μεταλιγνιτική εποχή, χρειάζονται ένα ρεαλιστικό πλαίσιο διεκδίκησης που να περιλαμβάνει :
- Στρατηγικό σχεδιασμό 20ετίας στα πλαίσια ενός πράσινου συμβολαίου, που θα ορίζει τον νέο αναπτυξιακό προσανατολισμό της περιοχής και τον καθορισμό χρήσεων γης (και το ιδιοκτησιακό) στα 250.000 απαλλοτριωμένα στρέμματα της ΔΕΗ.
- 3000 πράσινες θέσεις εργασίας την επόμενη δεκαετία στον τομέα κατασκευής πράσινου ενεργειακού εξοπλισμού (ισοδυναμούν με τις θέσεις που δίνουν έξι μονάδες της ΔΕΗ, μαζί με τα ορυχεία τους).
- Γενναία χρηματοδότηση από τις εξής τρεις πηγές α) τον φόρο στερεών καυσίμων (περίπου 80.000.000 /έτος για ΛΚΔΜ) ο οποίος πρέπει επιτέλους να θεσπιστεί με νόμο β) τον Πόρο ανάπτυξης λιγνιτικών περιοχών, ο οποίος επιβάλλεται να τριπλασιαστεί (Στις ΑΠΕ υπάρχει ένα 2,5 % για τοπικές κοινωνίες, ενώ εδώ το ποσοστό είναι μόνο 0,4%) και γ) το εξωτερικό ή περιβαλλοντικό κόστος του λιγνίτη, το οποίο είναι τεράστιο (περίπου 1 δις/ έτος για το ΛΚΔΜ). Πρέπει ένα μέρος του κόστος αυτού να επιστραφεί αναδρομικά και να επενδυθεί τοπικά ως «τέλος μείωσης λιγνιτικής ισχύος» για κάθε λιγνιτική μονάδα που θα κλείνει.
Οι στόχοι, τα εργαλεία και οι διεθνείς εμπειρίες για μια πράσινη ενεργειακή επανάσταση υπάρχουν. Εκείνο που χρειάζεται είναι πολιτική βούληση και τοπική χειραφέτηση.
ΠΚ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ
ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ