Ασφάλεια φυτοφαρμάκου ευρείας κυκλοφορίας
Έρευνα(1) αναφέρει ότι το Glyphosate, το ενεργό συστατικό του μεγαλύτερου σε πωλήσεις ζιζανιοκτόνου στον κόσμο, Roundup, προκαλεί δυσπλασίες σε πειραματόζωα εμβρύων βατράχου και κοτόπουλα, σε δόσεις πολύ χαμηλότερες από αυτές που χρησιμοποιούνται στους γεωργικούς ψεκασμούς και πολύ πιο κάτω από τα ανώτατα όρια καταλοίπων σε προϊόντα που ισχύουν για την ΕΕ Αφορμή για την έρευνα υπήρξαν υγειονομικές εκθέσεις όπου παρουσιάζονται υψηλά ποσοστά δυσπλασιών σε νεογνά, σε αγροτικές περιοχές της Αργεντινής, όπου η γενετικά τροποποιημένη σόγια «Roundup Ready» (RR) της Monsanto καλλιεργείται σε αχανείς μονοκαλλιέργειες με τακτικούς εναέριους ψεκασμούς.
Οι αριθμοί είναι ίσως περισσότερο από ενδεικτικοί: Το Ανώτατο Όριο Υπολειμμάτων (ΑΟΥ) που επιτρέπεται για το glyphosate στους σπόρους σόγιας στην ΕΕ είναι 20 mg/kg. Ενδιαφέρον είναι πως το όριο αυτό αυξήθηκε 200 φορές (από 0,1 mg/kg σε 20 mg/kg το 1997) αφότου η γενετικά τροποποιημένη RR σόγια κυκλοφόρησε εμπορικά στην Ευρώπη. Η υπό συζήτηση έρευνα βρήκε δυσπλασίες σε έμβρυα τα οποία εκτέθηκαν σε 2,03 mg/kg glyphosate. Η ίδια η σόγια μπορεί ως προϊόν να περιέχει υπολείμματα glyphosate έως και 17 mg/kg. Το Roundup χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό σε συνδυασμό με γενετικά τροποποιημένη σόγια.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Έχει γνώση των αποτελεσμάτων της συγκεκριμένης έρευνας;
2. Με τι τρόπους τα έχει λάβει υπόψη της κατά το σχεδιασμό της πολιτικής της για τους ΓΤΟ, ιδιαίτερα σε θέματα συνύπαρξης(2) και αδειοδότησης νέων ποικιλιών;
3. Τι σκοπεύει να κάνει η Επιτροπή ως προς την εκκρεμούσα αίτηση της Monsanto για την καλλιέργεια του ΝΚ603, αραβόσιτου ανθεκτικού στο glyphosate, και για την οποία η EFSA έχει ήδη γνωμοδοτήσει θετικά;
(1) http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/tx1001749
(2) ΕΕ C 200 της 22.7.2010, σ. 1.
Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής
1. Η Επιτροπή γνωρίζει τη μελέτη «Glyphosate-Based Herbicides Produce Teratogenic Effects on Vertebrates by Impairing Retinoic Acid Signaling» των Paganelli και άλλων, που τέθηκε στη διάθεση των κρατών μελών στο πλαίσιο της μόνιμης επιτροπής τροφικής αλυσίδας και υγείας των ζώων (SCoFCAH) στις 28 Σεπτεμβρίου 2010. Επιπλέον, η Επιτροπή ρώτησε τη Γερμανία, το κράτος μέλος εισηγητή, πότε η ουσία glyphosate εγκρίθηκε για πρώτη φορά ως δραστική ουσία με την οδηγία 2001/99/ΕΚ της Επιτροπής(1), για να εξετάσει τη συνάφειά της στο πλαίσιο της αξιολόγησης των φυτοφαρμάκων. Η εξέταση αυτή είναι πολύ σημαντική γιατί πρέπει να επαληθεύσει αν οι εργαστηριακές συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιήθηκε η μελέτη αντιπροσωπεύουν επαρκώς την έκθεση που μπορεί να αναμένεται από μια κανονική και ορθή χρήση της ουσίας ως φυτοφάρμακου.
Όπως και για κάθε ουσία, η έγκριση μπορεί να αναθεωρηθεί, αν από την εμπειρία προκύψουν αποδείξεις κατά της χρήσης της. Ανάλογα με τη σοβαρότητα και τον επείγοντα χαρακτήρα του ζητήματος, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει την επιβολή πρόσθετων προϋποθέσεων, για τη μείωση των σημερινών χρήσεων, ή, στη χειρότερη περίπτωση, για την ολοκληρωτική απαγόρευση της ουσίας. Αν χρειαστεί, μπορεί επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο αναθεώρησης των υφιστάμενων ανώτατων ορίων υπολειμμάτων (ΑΟΥ).
Αφού η Γερμανία διατυπώσει την άποψή της όσον αφορά τη μελέτη, η Επιτροπή θα αποφασίσει πώς θα πορευτεί και θα εξετάσει αν οι τρέχουσες συνθήκες χρήσης και τα μέτρα άμβλυνσης του κινδύνου που ορίζονται από τα κράτη μέλη εξακολουθούν να είναι αρκετά για τη διατήρηση του υψηλού επιπέδου προστασίας του πολίτη και του περιβάλλοντος που επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε κάθε περίπτωση, συζητείται ένα πρόγραμμα για την επανεξέταση των δραστικών ουσιών που περιέχονται στο παράρτημα Ι της οδηγίας 91/414 όπως τροποποιήθηκε, μεταξύ άλλων, με την οδηγία 2001/99, για την οποία η περίοδος έγκρισης πρόκειται να λήξει, και το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει την ουσία glyphosate.
2. Τα πορίσματα της μελέτης είναι συναφή με την επιστημονική αξιολόγηση της ουσίας glyphosate και των ΓΤΟ που είναι ανθεκτικοί στη glyphosate. Η νέα πολιτική όσον αφορά την καλλιέργεια ΓΤΟ, που πρότεινε η Επιτροπή πέρυσι τον Ιούλιο, δεν αλλοιώνει την υπάρχουσα διαδικασία εκτίμησης του κινδύνου για τις αδειοδοτήσεις της ΕΕ που κρίνεται κατάλληλη για την αντιμετώπιση αυτού του είδους των ζητημάτων που έθιξε η μελέτη. Η νέα πολιτική αποσκοπεί να επιτρέψει στα κράτη μέλη να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν την καλλιέργεια στο έδαφός τους για διαφορετικούς λόγους από αυτούς που βασίζονται στον κίνδυνο για την υγεία ή το περιβάλλον.
3. Όσον αφορά την εκκρεμούσα αίτηση για την καλλιέργεια NK603, το επόμενο βήμα θα είναι η υποβολή σχεδίου απόφασης στην SCoFCAH, που είναι το πρώτο βήμα της διαδικασίας επιτροπολογίας. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι θα είναι ο πρώτος ΓΤΟ ανθεκτικός στα ζιζανιοκτόνα που χρησιμοποιείται για καλλιέργεια στην ΕΕ, η Επιτροπή, πριν προβεί σε άλλη ενέργεια, εξετάζει την ανάγκη να περιληφθούν ειδικές απαιτήσεις στο σχέδιο απόφασης ιδίως για την παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά. Επιπλέον, η Επιτροπή θα εξετάσει τα μέτρα που έχουν ληφθεί όσον αφορά το μέρος 1 του ζητήματος όταν εξετάσει την αδειοδότηση της καλλιέργειας του ΓΤΟ NK603.
(1) Οδηγία 2001/99/ΕΚ της Επιτροπής, της 20ής Νοεμβρίου 2001, για την τροποποίηση του παραρτήματος Ι της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά ώστε να καταχωρηθεί η glyphosate και η thifensulfuron-methyl ως δραστική ουσία, ΕΕ L 304 της 21.11.2001.