Θέμα: Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφαλείας Τροφίμων (E.F.S.A.)
Η E.F.S.A λειτουργεί ως ανεξάρτητη ευρωπαϊκή αρχή, αρμόδια να γνωμοδοτεί και για ενδεχόμενους κινδύνους από την καλλιέργεια και κατανάλωση κάθε γενετικά τροποποιημένου οργανισμού (Γ.Τ.Ο.). Μέχρι στιγμής έχει τοποθετηθεί θετικά για όλους ανεξαιρέτως τους Γ.Τ.Ο που έχει αξιολογήσει.
Ανεξάρτητες επιστημονικές έρευνες(1) αμφισβητούν την αμεροληψία της, επισημαίνοντας σοβαρά προβλήματα διαφάνειας που εμποδίζουν τη διασταύρωση των πορισμάτων από την επιστημονική κοινότητα. Εταιρείες βιοτεχνολογίας έχουν λάβει προνομιακή γνώση εμπιστευτικών πορισμάτων της πριν από τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών και το κοινό(2), ενώ ανώτερα στελέχη της έχουν μεταπηδήσει σε υψηλόβαθμες θέσεις εταιρειών βιοτεχνολογίας(3). Έχουν αγνοηθεί γραπτές εκκλήσεις υπουργών χωρών μελών να λάβει σοβαρά υπόψη της συγκεκριμένους κινδύνους, ενώ μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν ασκήσει έντονη κριτική για τη μεθοδολογία της και τις αντιφάσεις της στη συναγωγή συμπερασμάτων(4). Η ίδια δηλώνει αδυναμία να μελετήσει τις μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των Γ.Τ.Ο.(5), περιορίζοντας έτσι τις έρευνές της αποκλειστικά σε τομείς που θεωρείται ότι δεν θίγουν συμφέροντα βιοτεχνολογίας.
Παρόλα αυτά, για τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για θέματα ΓΤΟ, η Επιτροπή εξακολουθεί να στηρίζεται αποκλειστικά σε γνωμοδοτήσεις της EFSA(6).
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Αξιολογεί την κριτική που ασκείται για την αξιοπιστία της E.F.S.A. σε θέματα Γ.Τ.Ο; Με ποιες διαδικασίες ερευνά και προλαμβάνει ενδεχόμενες συγκρούσεις συμφερόντων των μελών της επιτροπής Γ.Τ.Ο. της E.F.S.A.;
2. Σκοπεύει να ενεργοποιήσει μηχανισμούς ελέγχου για το αν τα υποσχόμενα πλεονεκτήματα από τη χρήση Γ.Τ.Ο. ισχύουν όντως, και κατά πόσο η μη διάδοση Γ.Τ.Ο. στο περιβάλλον βρίσκεται σε ελεγχόμενα επίπεδα;
3. Εξετάζει η EFSA τυχόν ύπαρξη διαφορετικών μελετών από εκείνες των εταιριών; Θεωρεί τις τελευταίες αδιαμφισβήτητες, αν δεν υπάρχουν αντίθετες;
(1) http://biotechwatch.gr/?q=CriigenStudyFrance
(2) http://www.biotechwatch.gr/EfsaMon810
(3) http://www.biotechwatch.gr/?q=EfsaSyngenta
(4) http://www.greenpeace.org/raw/content/eu-unit/press-centre/reports/review-EFSA-MON810-opinion-29-07-09.pdf
(5) http://uk.reuters.com/article/idUKTRE6241ZQ20100305
(6) Απάντηση του κ. Dalli στην ερώτηση E-0108/10 του Μιχ. Τρεμόπουλου.
Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής
1. Η Επιτροπή δεν συμφωνεί με τη δυσμενή κριτική που ασκείται στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ). Είναι βεβαίως σωστό ότι μέχρι σήμερα η ΕΑΑΤ έχει διατυπώσει θετικές γνώμες για την αξιολόγηση των ΓΤΟ, αλλά αγνοείται σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι για όλες τις αιτήσεις η ΕΑΑΤ ζήτησε από τον αιτούντα να προσκομίσει πρόσθετες πληροφορίες πριν από έκδοση της τελικής της γνώμης. Όσον αφορά τις πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων, η Επιτροπή είναι ικανοποιημένη με τις διαδικασίες που εφάρμοσε η ΕΑΑΤ σχετικά με τις δηλώσεις συμφερόντων και τα σχετικά έγγραφα πολιτικής και οδηγιών είναι διαθέσιμα στον δικτυακό της τόπο(1).
2. Η Επιτροπή πιστεύει ότι υπάρχουν έλεγχοι για την εξασφάλιση της ποιότητας των επιστημονικών γνωμοδοτήσεων της Αρχής. Η ΕΑΑΤ καθιέρωσε πρόσφατα σύστημα διασφάλισης της ποιότητας της επιστημονικής της παραγωγής που είναι έργο ανεξάρτητων επιστημόνων οι οποίοι δεν εμπλέκονται στις εργασίες της ΕΑΑΤ. Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι η ΕΑΑΤ παρακολουθεί διαρκώς και λαμβάνει υπόψη της όλες τις μελέτες που έχουν δημοσιευτεί για τη διενέργεια της αξιολόγησής της. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να ζητήσει από την ΕΑΑΤ να αξιολογήσει οποιαδήποτε ανεξάρτητη μελέτη που μπορεί να της υποβληθεί, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι συνυπολογίστηκαν από την ΕΑΑΤ όλα τα πιθανά αναλυτικά στοιχεία στο πλαίσιο της αξιολόγησής της. Η Επιτροπή ακολούθησε αυτή την πρακτική πολλές φορές στο παρελθόν.
3. Οι δραστηριότητες της ΕΑΑΤ σχετικά με τους ΓΤΟ διέπονται από τη νομοθεσία της ΕΕ, και συγκεκριμένα τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003(2) και την οδηγία 2001/18/ΕΚ(3) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Αυτή η νομοθεσία ορίζει σαφώς ότι οι αιτούντες υποχρεούνται να υποβάλουν μελέτες, συμπεριλαμβανομένων, εάν υπάρχουν, ανεξάρτητων μελετών που υποβλήθηκαν σε εξέταση από ομοτίμους για να αποδειχθεί ότι οι ΓΤΟ δεν έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, των ζώων ή στο περιβάλλον. Το παράρτημα II της οδηγίας θεσπίζει πολύ λεπτομερείς αρχές για τη διενέργεια της εκτίμησης του περιβαλλοντικού κινδύνου, ενώ στο παράρτημα III παρατίθεται διεξοδικός κατάλογος πληροφοριών που απαιτούνται για όλες τις κοινοποιήσεις.
Αυτές οι απαιτήσεις διευρύνονται περαιτέρω στο διεξοδικό έγγραφο οδηγιών της ΕΑΑΤ για τους ΓΤΟ σχετικά με την εκτίμηση του κινδύνου των γενετικά τροποποιημένων φυτών και των τροφίμων και ζωοτροφών που προέρχονται από αυτά, το οποίο δημοσιεύθηκε στο δικτυακό τόπο της ΕΑΑΤ. Οι μέθοδοι δοκιμής που χρησιμοποιούνται πρέπει είτε να αιτιολογούνται πλήρως ή να είναι εκείνοι που περιγράφονται από τον ΟΟΣΑ ή από την Επιτροπή. Οι τοξικολογικές μελέτες πρέπει να διενεργούνται σύμφωνα με τις αρχές της ορθής εργαστηριακής πρακτικής (ΟΕΠ).
(1) http://www.efsa.europa.eu/en/efsawho/doi.htm
(2) Κανονισμός (EΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές, ΕΕ L 268 της 18.10.2003.
(3) Οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2001, για τη σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον και την κατάργηση της οδηγίας 90/220/ΕΟΚ του Συμβουλίου, ΕΕ L106 της 17.4.2001.