Διάλογοι για την Υγεία από οικολογική σκοπιά

Σήμερα, όπως και  κάθε άλλη μέρα, σχεδόν 1 εκατομμύριο εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο παθαίνουν εργατικό ατύχημα και 5.500 εργαζόμενοι χάνουν την ζωή τους εξαιτίας της εργασίας τους. Στην Ελλάδα κάθε τρεις μέρες θρηνούμε έναν νεκρό καθώς υπολογίζεται πως περίπου 120 άνθρωποι, κατά μέσο όρο, χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους εν ώρα εργασίας. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, συμβαίνουν 4 φορές περισσότερα εργατικά ατυχήματα απ’ όσα δηλώνονται στο Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας, ενώ υπάρχουν διαφορετικά στατιστικά στοιχεία στο ΙΚΑ και το Υπ. Εργασίας. Σήμερα δεν γνωρίζει κανείς στην Ελλάδα, πόσες και ποιες είναι  οι επαγγελματικές ασθένειες που απειλούν καθημερινά τους εργαζόμενους αφού δεν υπάρχει σύστημα καταγραφής τους, ούτε επιδημιολογικές μελέτες.

Η οικονομική κρίση και η πίεση για μείωση στο κόστος παραγωγής, έχουν ήδη επιφέρει απολύσεις, οργανωτικές αλλαγές και αναδομήσεις, αλλαγές στις συμφωνίες περιόδου και χρόνου απασχόλησης, άτακτες ή ακαθόριστες ώρες εργασίας, συμβιβασμούς στα μέτρα για την υγεία, άγχος από το φόβο της ανεργίας. Νέοι κίνδυνοι εμφανίζονται,  από τις αλλαγές σύνθεσης του εργατικού δυναμικού με περισσότερους ηλικιωμένους εργαζομένους και γυναίκες, από τις μετακινήσεις του εργατικού δυναμικού και τους οικονομικούς μετανάστες, από την έκθεση σε νέους κινδύνους όπως νανοσωματίδια και ακτινοβολίες, νέες μυοσκελετικές παθήσεις, ηθική παρενόχληση και εξάσκηση βίας, εργασιακό στρες, εξάντληση από την εργασία, νευρική κατάρρευση, ανία και κατάθλιψη.

Οι πρόσφατες δεκάδες αυτοκτονίες στην πρώην κρατική μονοπωλιακή εταιρεία τηλεπικοινωνιών στην Γαλλία έδειξαν την σημασία των συνθηκών εργασίας στην υγεία των εργαζομένων ακόμα και στο «ασφαλές» γραφείο μια δημόσιας επιχείρησης. Δυσμενείς μεταθέσεις, επιβολή στόχων πρακτικά ανέφικτων, συνεχείς αναδιαρθρώσεις, εξατομίκευση, απομόνωση και ανταγωνισμός των εργαζομένων, διάσπαση της εργασιακής συλλογικότητας, με ατομική αξιολόγηση και ατομικό πριμ. Στο όνομα της αποτελεσματικότητας και της μείωσης του κόστους λειτουργίας τους, οι δημόσιες υπηρεσίες γίνονται αντικείμενο συνεχών αναδιαρθρώσεων. Η υγεία, η παιδεία, η τοπική αυτοδιοίκηση όλο και περισσότερο καλούνται να λειτουργήσουν με κριτήρια αγοράς.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούμε ότι ο χώρος της εργασίας δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παράγει «ασθένεια» για τον εργαζόμενο. Μέχρι να γίνει αυτό πραγματικότητα, ο εργαζόμενος τουλάχιστον δεν θα πρέπει να εκτίθεται για μεγάλο χρονικό διάστημα σε οποιοδήποτε βλαπτικό παράγοντα για την υγεία του. Τυχόν «απαραίτητη» έκθεση του εργαζομένου σε κίνδυνο πρέπει ν’ αναγνωρίζεται και να  ανταμείβεται και οικονομικά. Οι επιλογές που αποδεδειγμένα προκαλούν βλάβη στην υγεία, να αντικατασταθούν με πολιτικές φιλικές στο περιβάλλον και στον άνθρωπο και ο υπολογισμό του βάρους για τον εργαζόμενο να λαμβάνει υπόψη ολόκληρο το εργασιακό πλαίσιο και όχι μεμονωμένους μόνο βλαπτικούς παράγοντες. Η εργασία οφείλει να είναι κατ’ εξοχήν χώρος απελευθέρωσης της δημιουργικότητας, της έκφρασης της προσωπικότητας, των ικανοτήτων και δυνατοτήτων του εργαζόμενου και όχι χώρος καταναγκαστικής εκτέλεσης ενός έργου με μόνο στόχο την επιβίωση

Πολιτική υγείας είναι κυρίως οι προληπτικές παρεμβάσεις σε όλα όσα μας αρρωσταίνουν: Δε μπορείς να στηρίξεις υγιή οικονομία σε άρρωστο εργατικό δυναμικό. Πέρα από την αναβάθμιση της υγιεινής και ασφάλειας των μισθωτών, θεωρούμε απαραίτητο να αρχίσει η συζήτηση και για τις συνθήκες  εργασίας των αγροτών και των αυτοαπασχολούμενων, που σήμερα δεν υπάγονται σε κανένα πλαίσιο προστασίας για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας τους. Στο πλαίσιο αυτό, οι Οικολόγοι Πράσινοι ζητάμε να προχωρήσουν:

• Ολοκληρωμένο υποχρεωτικό σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης της πορείας των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών και εναρμόνιση του με τα κοινοτικά στατιστικά πρότυπα
• Δημιουργία μητρώου έκθεσης των εργαζομένων σε βλαπτικούς παράγοντες.
• Επιδημιολογικές μελέτες.
• Ολοκληρωμένα προγράμματα παρέμβασης σε κλάδους με μεγάλη συχνότητα προβλημάτων.
• Βελτίωση της δομής και της στελέχωσης του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας σε έμψυχο δυναμικό και σε τεχνολογικό εξοπλισμό.
• Εκπαίδευση και κατάρτιση των εργαζομένων για τους κινδύνους που εμπεριέχονται στην παραγωγική τους δραστηριότητα.
• Ενσωμάτωση θεμάτων Υγείας και Ασφάλειας σε όλα τις βαθμίδες εκπαίδευσης, στις πολιτικές απασχόλησης και ανάπτυξης όπως έλεγχος των επιχειρήσεων στα πλαίσια αδειοδότησης ή πρόσληψης προσωπικού.
• Προληπτικό σύστημα σε επιστημονική βάση μέσω διασύνδεσης των εμπλεκόμενων φορέων.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Υγιεινής και Ασφάλειας ας είναι μια υπενθύμιση για όλους μας, ότι η κρίση δεν είναι κατάλληλη εποχή για εκπτώσεις στα θέματα αυτά….