ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ Ε.Ε., Η ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΟΥ Lebaycid
Απαγορευμένο στην υπόλοιπη Ευρώπη, «νόμιμο» στη χώρα μας
Συμπληρωματικές διευκρινήσεις ζητά ο Μ. Τρεμόπουλος
Αναπάντητη παραμένει η επιστολή των ΟΠ προς την κ. Μπατζελή
Με επιπλέον στοιχεία που δείχνουν ότι η κατ’ εξαίρεση έγκριση του φυτοφαρμάκου Lebaycid ήταν παράνομη, καθώς υπήρχαν εναλλακτικές λύσεις όπως βιολογικά σκευάσματα αλλά και πυρεθρίνες, επανέρχεται με νέα ερώτησή του ο ευρωβουλευτής Μ. Τρεμόπουλος.
Ζητά να πληροφορηθεί τι ποσότητες του συγκεκριμένου φυτοφαρμάκου εξακολουθούν να παραμένουν αποθηκευμένες σε εγκαταστάσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ποια θα είναι η τύχη τους για περαιτέρω χρήση ή καταστροφή τους και ποια εταιρία προβλέπεται να το αναλάβει.
Υπενθυμίζεται ότι το Lebaycid περιέχει τη δραστική ουσία fenthion, η οποία ανακλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση με την απόφαση 2004/140/ΕΚ και απαγορεύτηκε η διάθεσή της, καθώς δε θεωρείται ασφαλής για την υγεία των ανθρώπων και το περιβάλλον.
Παρόλα αυτά, το επικίνδυνο φυτοφάρμακο συνεχίζει να κυκλοφορεί στη χώρα μας για μια τουλάχιστο μια πενταετία, καθώς το ελληνικό Υπουργείο Αγρ. Ανάπτυξης εκμεταλλεύτηκε πρόβλεψη παράτασης χρήσης «μόνον για εφαρμογή δολώματος σε ελιές» έως το 2007 ενώ χορήγησε και κατ’ εξαίρεση έγκριση διάθεσης 120 ημερών του φυτοφαρμάκου Lebaycid για το 2008 και 2009, με επίκληση του άρθρου 8, παρ. 4 της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ συνδυασμένου με τον ισχυρισμό ότι ο κίνδυνος για τις ελιές «δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με άλλα μέσα». Σχετική επιστολή των Οικολόγων Πράσινων πριν ένα μήνα, που ζητούσε από την κ. Μπατζελή περισσότερα στοιχεία, παραμένει αναπάντητη.
Η αποκάλυψη ότι υπήρχαν διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις, τεκμηριώνει ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις έδωσαν ψεύτικα στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έθεσαν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των διακινητών ενός επικίνδυνου φυτοφαρμάκου.
Ο Μ. Τρεμόπουλος δήλωσε σχετικά: «Πρόκειται για πραγματικό έγκλημα κατά του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Η προηγούμενη κυβέρνηση είπε ψέματα στην Ε.Ε., προκειμένου να επιβάλει στους αγρότες και τους καταναλωτές ένα απαγορευμένο, εξαιρετικά επικίνδυνο φυτοφάρμακο. Εντυπωσιακό είναι ότι ούτε η νέα ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων φαίνεται διατεθειμένη να παράσχει διευκρινήσεις, παρά το γεγονός ότι ακόμη και βουλευτές και στελέχη του ΠΑΣΟΚ μέχρι πέρυσι εκδήλωναν την έντονη ανησυχία τους. Θέτουμε το θέμα στο ευρωκοινοβούλιο και περιμένουμε εξηγήσεις από την Ε.Ε. Χρειάζονται όμως έρευνες σε βάθος και στην Ελλάδα, ώστε να μάθουμε επιτέλους την αλήθεια και να καταλογιστούν ευθύνες για το σκάνδαλο».
Ακολουθεί η ερώτηση του Μ. Τρεμόπουλου, η προηγούμενη σχετική ερώτηση με την απάντηση του κ. Dalli εκ μέρους της Επιτροπής και η επιστολή των Οικολόγων Πράσινων προς την κ. Μπατζελή.
Θέμα: Συμπληρωματικές διευκρινήσεις για τη χρήση του απαγορευμένου φυτοπροστατευτικού εντομοκτόνου Lebaycid στην Ελλάδα.
Σε συνέχεια της Ε-1768/2010 ερώτησής μου, εκτιμώ ότι ορισμένα ζητήματα παραμένουν αδιευκρίνιστα. Για την καταπολέμηση του δάκου υπάρχουν μέθοδοι βιολογικής γεωργίας που έχουν εγκριθεί στην Ελλάδα από το ΥΑΑΤ(1) και θα έπρεπε να είχαν προτιμηθεί κατά προτεραιότητα. Επιπλέον το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων(2) διεξήγαγε πειραματικές εργασίες αποτελεσματικότητας πλήθους «Πυρεθρινών», ως εναλλακτικά υποκατάστατα των μαρτύρων οργανοφωσφορικών Lebaycid και Dimethoate τα έτη 2002, 2005 και 2008. Κατέχω ο ίδιος γραπτά τεκμήρια ότι υπήρξε πορισματική έκθεση από στέλεχος του ΥΑΑΤ από το Φεβρουάριο του 2005, στην οποία εμφανίζονται οι υπαρκτές εναλλακτικές φυτοπροστατευτικές πυρεθρίνες, ως υποκατάστατα του Lebaycid.
Θεωρούμε λοιπόν ότι στοιχειοθετείται μη νόμιμη χρήση του Lebaycid για τα έτη 2004-2009, δεδομένου ότι τόσο η παράταση χρήσης όσο και η κατ’ εξαίρεση χρήση του στηρίχθηκε σε αβάσιμο ισχυρισμό ότι είναι «αναγκαίο λόγω απρόβλεπτου κινδύνου που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με άλλα μέσα»(3)
Ερωτάται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
1. Τέθηκαν υπόψη της από την αρμόδια ελληνική υπηρεσία οι συγκριτικές πειραματικές αξιολογήσεις των υποκατάστατων του Lebaycid; Ποίων ετών;
2. Ποια είναι η συμμετοχή της Ε.Ε. σε οικονομική βοήθεια από το 2000 μέχρι σήμερα στα πλαίσια του προγράμματος «βελτίωση της ποιότητας του ελαιολάδου», πώς διατίθεται η βοήθεια αυτή και ποιο είναι το μερίδιο της στις προαναφερόμενες πειραματικές εργασίες, 2002-2008;
3. Πώς δικαιολογούνται πειραματικές εργασίες του Ινστιτούτου Ελιάς το 2008 με μάρτυρα το Lebaycid, αφού η τελική παράτασης χρήσης του έληγε 31.12.2007;
4. Τι ποσότητες Lebaycid αποθηκεύονται ακόμα σε εγκαταστάσεις του ΥΑΑΤ; Ποια θα είναι η τύχη τους για περαιτέρω χρήση ή καταστροφή τους; Από ποια εταιρία;
5. Είναι αποδεκτή διοικητική πρακτική η κοινοποίηση από την Ελλάδα της έγκρισης του Lebaycid τον Ιούλιο για τα έτη 2008 και 2009, δηλαδή μετά τη χρήση του;
(1) Παγίδες (με φερομόνη ή άνευ) για μαζική παγίδευση του δάκου και σκευάσματα που επιτρέπονται στη βιολογική γεωργία (π.χ. spinosad). ΥΑΑΤ είναι το ελληνικό υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
(2) Υπ’ αριθ. Πρωτ. 386/8-4-2010 απαντητική επιστολή του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών φυτών Χανίων σε αίτημα που υποβλήθηκε από τον ευρωβουλευτή Μ. Τρεμόπουλο.
(3) άρθρο 8 παρ. 4, οδηγία 91/414/ΕΟΚ.
Θέμα: Χρήση απαγορευμένου φυτοπροστατευτικού Lebaycid στην Ελλάδα
E-1768/10
(υποβλήθηκε στις 10 Μαρτίου 2010)
Το φυτοπροστατευτικό προϊόν Lebaycid περιέχει τη δραστική ουσία fenthion. Η συγκεκριμένη ουσία, με την απόφαση 2004/140/ΕΚ(1), δεν περιέχεται στο παράρτημα Ι της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ(2) περί διάθεσης στην αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων, καθώς δεν θεωρείται ασφαλής για την υγεία των ανθρώπων και το περιβάλλον. Η απόφαση 2004/140/ΕΚ προβλέπει ανάκληση των προϊόντων με fenthion, η οποία για την Ελλάδα, και μόνον για εφαρμογή δολώματος σε ελιές, παρατάθηκε το αργότερο έως 31-12-07(3).
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων στην Ελλάδα με την υπ’ αριθμ. 128569/11-5-09(4) απόφασή του χορήγησε για το έτος 2009 κατ’ εξαίρεση έγκριση διάθεσης 120 ημερών στην αγορά για το Lebaycid, ενώ παρόμοια απόφαση είχε εκδοθεί από το υπουργείο και κατά το έτος 2008 (αριθ. απόφ. 120035/24-6-08(5)).
Με τον τρόπο αυτό το υπουργείο χορήγησε κατ’ εξαίρεση σειρά εγκρίσεων διάθεσης 120 ημερών του φυτοφαρμάκου Lebaycid για δύο συνεχόμενα έτη, επικαλούμενο το άρθρο 8, παρ. 4 της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1.
Μπορεί η κατ’ εξαίρεση έγκριση διάθεσης των 120 ημερών να εφαρμόζεται κατ’ εξακολούθηση για πάνω από ένα έτος;
2.
Υπάρχουν αποτελεσματικά εναλλακτικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το Lebaycid;
3.
Επιβεβαίωσε τη λήψη κατάλληλων μέτρων για τη διασφάλιση της προστασίας της υγείας των ανθρώπων (τήρηση ανώτερων ορίων καταλοίπων – ΑΟΚ), των ζώων και του περιβάλλοντος κατά την εφαρμογή του φυτοφαρμάκου το 2008 και 2009;
4.
Είναι ενήμερη η Επιτροπή για το αν η Ελλάδα σκοπεύει και φέτος, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, να εγκρίνει διάθεση 120 ημερών ή για το αν υπάρχουν ακόμη αδιάθετα αποθέματα και πόσα;
(1) ΕΕ L 46 της 17.2.2004, σ. 32.
(2) ΕΕ L 230 της 19.8.1991, σ. 1.
(3) Σύμφωνα με πληροφορίες, το ελληνικό κράτος προέβη σε προμήθεια 200 000 λίτρων του φυτοφαρμάκου το 2006, λίγους μήνες πριν από την ημερομηνία οριστικής του ανάκλησης.
(4) http://www.minagric.gr/greek/data/LEBAYCIDE FENTHION 2009-YΑ.pdf
(5) http://www.minagric.gr/greek/data/LEBAYCID 50 EC-2008_8 4_ΥΑ_τελικό.pdf
16 Απριλίου 2010
Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής
1. Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με τη διάθεση στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων(1), τα κράτη μέλη μπορούν, σε ειδικές περιπτώσεις, να εγκρίνουν για περίοδο έως 120 ημερών τη διάθεση των εν λόγω προϊόντων στην αγορά και τη χρήση τους σε περίπτωση που αυτά δεν τηρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας. Αυτό είναι εφικτό μόνο για περιορισμένη και ελεγχόμενη χρήση και σε περίπτωση που ένα τέτοιο μέτρο είναι αναγκαίο λόγω απρόβλεπτου κινδύνου που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με άλλα μέσα. Το κράτος μέλος πρέπει να ενημερώσει αμέσως την Επιτροπή και τα άλλα κράτη μέλη.
Σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας, στις 12 Ιουλίου 2008 και στις 2 Ιουλίου 2009, η Ελλάδα κοινοποίησε την έγκριση του Lebaycid, για 120 μέρες, στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων η οποία θεώρησε ότι η εν λόγω ενέργεια ήταν ενδεικνυόμενη.
2. Η προαναφερθείσα οδηγία προβλέπει ένα «διπλό» σύστημα βάσει του οποίου η απόφαση για τις δραστικές ουσίες λαμβάνεται σε ενωσιακό επίπεδο και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα που περιέχουν τις ουσίες αυτές εγκρίνονται σε εθνικό επίπεδο. Η αποτελεσματικότητα είναι μια από τις απαιτήσεις που πρέπει να αξιολογηθούν σε εθνικό επίπεδο προτού τα κράτη μέλη εγκρίνουν τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Συνεπώς, δεν είναι δυνατό για την Επιτροπή να υποδείξει εναλλακτικές δραστικές ουσίες οι οποίες σε κάθε περίπτωση πρέπει να αξιολογηθούν σε εθνικό επίπεδο.
3. Τα ανώτατα όρια καταλοίπων (ΑΟΚ) για τη δραστική ουσία fenthion καθορίστηκαν στην οδηγία 90/642/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 1990, που αφορά τον καθορισμό των ανώτατων περιεκτικοτήτων για τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων επάνω ή μέσα σε ορισμένα προϊόντα φυτικής προέλευσης(2) συμπεριλαμβανομένων των οπωροκηπευτικών. Τα κράτη μέλη, όταν εφαρμόζουν την παρέκκλιση του άρθρου 8 παράγραφος 4, πρέπει να βεβαιώνονται ότι η χρήση που εγκρίνεται συμφωνεί με το καθορισμένο ΑΟΚ, ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία των καταναλωτών. Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίζουν ότι η χρήση των προϊόντων είναι ασφαλής για τους ανθρώπους, τα ζώα και το περιβάλλον.
4. Η Επιτροπή δεν γνωρίζει τις προθέσεις της Ελλάδας για το 2010 ή αν η Ελλάδα έχει αχρησιμοποίητα αποθέματα.
(1) ΕΕ L 230 της 1.8.1991.
(2) ΕΕ L 350 της 14.12.1990.
Προς: Υπουργό Α.Α.Τ κ. Αικ. Μπατζελή
Κοιν: 1) Υφυπουργό Α.Α.Τ κ. Μιχάλη Καρχιμάκη
2) Γενικό Γραμματέα κ. Γ. Κανελλόπουλο
Αχαρνών 2 10164 Αθήνα
Τρίτη, 4-5-2010
Θέμα: «Χρήση του εντομοκτόνου Lebaycid»
Σχετ: Α.Π. 386/8-4-10 Ε.Θ.Ι.Α.Γ.Ε
Αξιότιμη κ. Υπουργέ,
Σας διαβιβάζουμε το από 8-4-10 ανωτέρω σχετικό του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών φυτών Χανίων για την ενημέρωσή σας και με αφορμή τα όσα σε αυτό, σχετικά με τη χρήση τουLebaycid περιγράφονται, σας παρακαλούμε όπως μας χορηγήσετε:
1) το πόρισμα των πειραματικών συγκριτικών αξιολογήσεων αποτελεσματικότητας και επίδρασης στο περιβάλλον, ως δακοκτόνων υλικών, των εντομοκτόνων Lebaycid, Dimethoate και διαφόρων πυρεθρινών, του έτους 2002 και προγενέστερα όλων των επιστημονικών εργαστηρίων της χώρας που χρηματοδοτήθηκαν από το Υπουργείο Γεωργίας.
2) Τις εισηγητικές εκθέσεις της καθ΄ ύλην αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου σας, για την πραγματοποίηση των αντίστοιχων πειραματικών εργασιών για τα έτη 2005 και 2008, καθώς και τα αντίστοιχα πορίσματα αποτελεσματικότητας και επίδρασης στο περιβάλλον.
Επίσης παρακαλούμε, όπως μας γνωρίσετε το κόστος σε χρήμα και ανθρωποώρες για τις παραπάνω πειραματικές εργασίες ξεχωριστά για κάθε έτος, όπως αναφέρεται στο σχετικό συνημμένο, για τα έτη 2002, 2005, 2008 καθώς και τυχόν άλλων επιστημονικών εργαστηρίων της χώρας.
Επιπλέον ζητάμε να μας χορηγήσετε τις εισηγητικές εκθέσεις του Υπουργείου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
α) του έτους 2003-2004 για την αιτιολόγηση του αιτήματος παράτασης χρήσης του Lebaycid μέχρι και το 2007 και
β) του έτους 2008 και 2009 (και τυχόν του 2010) για την αξιολόγηση του αιτήματος του Υπουργείου σας για την κατ΄εξαίρεση χρήση του ίδιου εντομοκτόνου.
Εκτελεστική Γραμματεία των Οικολόγων Πράσινων