Θέμα: Λειτουργία παράνομων χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα περίπου 3500 παράνομοι χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). Οι χώροι αυτοί συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία και το περιβάλλον, ενώ έχουν συχνά αποτελέσει εστίες καταστροφικών πυρκαγιών για τα δάση της χώρας. Με την απόφαση C-502/03, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με τις σχετικές διατάξεις της Οδηγίας 75/442/ΕΟΚ για τα απόβλητα. Η συμμόρφωση της Ελλάδας με την απόφαση αυτή συνεπάγεται κλείσιμο και αποκατάσταση περίπου 1300 παράνομων ή ανεξέλεγκτων ΧΑΔΑ που έχουν δηλωθεί επίσημα. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, η Ελλάδα έχει κοινοποιήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το εθνικό σχέδιο για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΚΥΑ 50910/2727/2003), το οποίο έθεσε ως χρονικό όριο υλοποίησης το τέλος του 2008.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ερωτάται:
1. Εννέα μήνες μετά την λήξη του παραπάνω χρονικού ορίου, ποια είναι η ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την ελληνική κυβέρνηση ως προς τους παράνομους ΧΑΔΑ; Πόσοι παράνομοι ΧΑΔΑ λειτουργούν ακόμα στην Ελλάδα;
2. Έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διασταυρώσει τα στοιχεία και ελέγξει αν πράγματι έχουν κλείσει οι 1300 ΧΑΔΑ και αποκατασταθεί περιβαλλοντικά οι περιοχές που περιλαμβάνονται στην απόφαση του ΔΕΚ;
3. Έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοιχεία ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση να έκλεισαν κάποιοι ΧΑΔΑ, αλλά να άνοιξαν κάποιοι άλλοι σε κοντινές περιοχές, και έτσι να μην αναφέρονται πλέον στα επίσημα στοιχεία;
4. Τι πρωτοβουλίες σκοπεύει να αναλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για εκατοντάδες ή δεκάδες εκατοντάδες άλλους ΧΑΔΑ που ναι μεν δεν περιλαμβάνονταν στην απόφαση του ΔΕΚ, αλλά συνεχίζεται παρανόμως η λειτουργία τους και οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον;
5. Πέντε χρόνια μετά την σχετική απόφαση του ΔΕΚ, εξετάζει η Επιτροπή το ενδεχόμενο να κινήσει κατά της ελληνικής κυβέρνησης τη διαδικασία του άρθρου 228 της συνθήκης ΕΚ, λόγω της συνεχιζόμενης λειτουργίας παράνομων ΧΑΔΑ και μη συμμόρφωσης με την απόφαση;
6. Ποια κονδύλια έχει διαθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την υποστήριξη αυτού του σχεδίου; Έχει αξιολογήσει η Επιτροπή την διαχείριση αυτών των κονδυλίων από την ελληνική κυβέρνηση μέχρι στιγμής, και αν ναι, ποια είναι η αξιολόγηση;
Απάντηση του κ. Δήμα εξ ονόματος της Επιτροπής
Με την απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2005 (υπόθεση C-502/03), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα δεν ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει των άρθρων 4, 8 και 9 της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ(1) περί των στερεών αποβλήτων, όπως έχει τροποποιηθεί με την οδηγία 91/156/ΕΟΚ(2). Η Επιτροπή θεωρεί ότι η απόφαση αυτή είναι γενική και αφορά το φαινόμενο της ύπαρξης, στην Ελλάδα, παράνομων ή ανεξέλεγκτων χωματερών και τους κινδύνους που δημιουργούν για το περιβάλλον και την υγεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ίδιες οι ελληνικές αρχές αναγνώρισαν ενώπιον του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων τη λειτουργία τουλάχιστον 1.125 παράνομων ή ανεξέλεγκτων χωματερών στη Ελλάδα.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, οι ελληνικές αρχές έχουν επικαιροποιήσει τα περιφερειακά προγράμματα διαχείρισης απορριμμάτων, με στόχο το κλείσιμο των παράνομων ή ανεξέλεγκτων χώρων απόρριψης μέχρι το τέλος του 2008 και την αντικατάστασή τους από κατάλληλες εγκαταστάσεις διαχείρισης, δηλαδή χώρους υγειονομικής ταφής.
Οι ελληνικές αρχές έχουν ενημερώσει τακτικά την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή των απαιτούμενων μέτρων για την εκτέλεση της απόφασης. Για την παρακολούθηση της εκτέλεσης της απόφασης του Δικαστηρίου, η Επιτροπή έχει εξάλλου αξιοποιήσει και άλλες πηγές πληροφοριών (π.χ. περιφερειακά προγράμματα διαχείρισης των απορριμμάτων και καταγγελίες που υποβλήθηκαν). Η δράση της Επιτροπής έχει ως στόχο να εξασφαλίσει την εξάλειψη του φαινομένου των παράνομων ή ανεξέλεγκτων χωματερών. Από την ανασκόπηση των διαθέσιμων πληροφοριών προέκυψε ότι η Ελλάδα δεν είχε εξασφαλίσει την εκτέλεση της απόφασης. Κατόπιν τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία επί παραβάσει που προβλέπεται στο άρθρο 228 της συνθήκης ΕΚ και απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στις 15 Απριλίου 2009.
Επί του παρόντος, οι υπηρεσίες της Επιτροπής αξιολογούν την απάντηση των ελληνικών αρχών. Η Επιτροπή θα αναλύσει όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες και δεν θα διστάσει να προχωρήσει στη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 228 της συνθήκης ΕΚ.
Στις απαντήσεις της στις ερωτήσεις ευρωβουλευτών υπ’αριθ. E-216/08 και E-1900/08(3), η Επιτροπή έδωσε πληροφορίες σχετικά με τη συγχρηματοδότηση έργων αποκατάστασης παράνομων χωματερών και κατασκευής μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων. Η Επιτροπή θεωρεί ότι προχωρεί πολύ ικανοποιητικά η υλοποίηση έργων που αφορούν την αποκατάσταση των παράνομων χωματερών Ωστόσο, η υλοποίηση έργων χώρων υγειονομικής ταφής (Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, XYTA/Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων, XYTY) συχνά καθυστερεί εξαιτίας της αντίθεσης του περιοίκων και των προσφυγών ενώπιον της ελληνικής δικαιοσύνης.
(1)ΕΕ L 194 της 25.7.1975.
(2)Οδηγία 91/156/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991 για την τροποποίηση της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ περί των στερεών αποβλήτων, ΕΕ L 78 της 26.3.1991.
(3)http://www.europarl.europa.eu/QP-WEB/home.jsp