Διάλογοι για την Υγεία από οικολογική σκοπιά

Συμπληρωματικές διευκρινίσεις για τη χρήση του απαγορευμένου φυτοπροστατευτικού εντομοκτόνου Lebaycid στην Ελλάδα

Σε συνέχεια της Ε-1768/10 ερώτησής μου, εκτιμώ ότι ορισμένα ζητήματα παραμένουν αδιευκρίνιστα. Για την καταπολέμηση του δάκου υπάρχουν μέθοδοι βιολογικής γεωργίας που έχουν εγκριθεί στην Ελλάδα από το ΥΑΑΤ⁽¹⁾ και θα έπρεπε να είχαν προτιμηθεί κατά προτεραιότητα. Επιπλέον το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων⁽²⁾ διεξήγαγε πειραματικές εργασίες αποτελεσματικότητας πλήθους «πυρεθρινών», ως εναλλακτικά υποκατάστατα των μαρτύρων οργανοφωσφορικών Lebaycid και Dimethoate τα έτη 2002, 2005 και 2008. Κατέχω ο ίδιος γραπτά τεκμήρια ότι υπήρξε πορισματική έκθεση από στέλεχος του ΥΑΑΤ, από το Φεβρουάριο του 2005, στην οποία εμφανίζονται οι υπαρκτές εναλλακτικές φυτοπροστατευτικές πυρεθρίνες ως υποκατάστατα του Lebaycid.

Θεωρούμε λοιπόν ότι στοιχειοθετείται μη νόμιμη χρήση του Lebaycid για τα έτη 2004-2009, δεδομένου ότι τόσο η παράταση χρήσης όσο και η κατ’ εξαίρεση χρήση του στηρίχθηκε σε αβάσιμο ισχυρισμό ότι είναι «αναγκαίο λόγω απρόβλεπτου κινδύνου που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με άλλα μέσα»⁽³⁾

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Τέθηκαν υπόψη της από την αρμόδια ελληνική υπηρεσία οι συγκριτικές πειραματικές αξιολογήσεις των υποκατάστατων του Lebaycid; Ποιων ετών;

2. Ποια είναι η συμμετοχή της ΕΕ σε οικονομική βοήθεια από το 2000 μέχρι σήμερα στα πλαίσια του προγράμματος «βελτίωση της ποιότητας του ελαιολάδου», πώς διατίθεται η βοήθεια αυτή και ποιο είναι το μερίδιό της στις προαναφερόμενες πειραματικές εργασίες, 2002-2008;

3. Πώς δικαιολογούνται πειραματικές εργασίες του Ινστιτούτου Ελιάς το 2008 με μάρτυρα το Lebaycid, αφού η τελική παράταση χρήσης του έληγε στις 31.12.2007;

4. Τι ποσότητες Lebaycid αποθηκεύονται ακόμα σε εγκαταστάσεις του ΥΑΑΤ; Ποια θα είναι η τύχη τους για περαιτέρω χρήση ή καταστροφή τους; Από ποια εταιρεία;

5. Είναι αποδεκτή διοικητική πρακτική η κοινοποίηση από την Ελλάδα της έγκρισης του Lebaycid τον Ιούλιο για τα έτη 2008 και 2009, δηλαδή μετά τη χρήση του;

(1)Παγίδες (με φερομόνη ή άνευ) για μαζική παγίδευση του δάκου και σκευάσματα που επιτρέπονται στη βιολογική γεωργία (π.χ. spinosad). ΥΑΑΤ είναι το ελληνικό υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

(2)Υπ’ αριθ. Πρωτ. 386/8-4-2010 απαντητική επιστολή του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών φυτών Χανίων σε αίτημα που υποβλήθηκε από τον ευρωβουλευτή Μ. Τρεμόπουλο.

(3)Άρθρο 8 παρ. 4, οδηγία 91/414/ΕΟΚ, ΕΕ L 230 της 19.8.1991, σ. 1

Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής

1. Η Επιτροπή δεν έχει υπόψη της τις συγκριτικές πειραματικές αξιολογήσεις και τα αποτελέσματά τους στα οποία αναφέρεται το αξιότιμο μέλος του Κοινοβουλίου. Τα κράτη μέλη δεν είναι υποχρεωμένα να ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με τις πειραματικές εργασίες με φυτοπροστατευτικά προϊόντα.

2. Τα μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας του ελαιολάδου υποστηρίχθηκαν κατά τη διάρκεια των κύκλων παραγωγής 2000/2001 έως 2005/2006 στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 528/1999 της Επιτροπής⁽¹⁾ για τον καθορισμό μέτρων για τη βελτίωση της ποιότητας της παραγωγής ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών. Τα κράτη μέλη κατάρτισαν και εκτέλεσαν εθνικά προγράμματα που περιλαμβάνουν μέτρα βελτίωσης της ποιότητας. Το δημοσιονομικό ανώτατο όριο για κάθε κράτος μέλος ορίζεται κάθε χρόνο με κανονισμό της Επιτροπής και αντιστοιχεί σε ποσοστό ύψους 1,4 % που παρακρατείται από την ενίσχυση που χορηγεί η ΕΕ στους ελαιοπαραγωγούς. Ο εν λόγω κανονισμός καταργήθηκε στις 1/1/2006 με την εφαρμογή της εξυγίανσης του ελαιοκομικού τομέα.

Τα μέτρα βελτίωσης της ποιότητας χρηματοδοτήθηκαν επίσης με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1334/2002 της Επιτροπής⁽²⁾ σχετικά με τις λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1638/98⁽³⁾ του Συμβουλίου, όσον αφορά τα προγράμματα δραστηριοτήτων των οργανώσεων ελαιουργικών φορέων για τις περιόδους εμπορίας 2002/03, 2003/04 και 2004/05. Εγκεκριμένες οργανώσεις ελαιοπαραγωγικών φορέων υλοποίησαν προγράμματα εργασίας χρηματοδοτούμενα με επιπλέον ποσοστό ύψους έως 0,8 % που παρακρατείται από την ενίσχυση που χορηγείται στους ελαιοπαραγωγούς.

Μετά την προαναφερόμενη μεταρρύθμιση του ελαιοκομικού τομέα, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1334/2002 της Επιτροπής καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2080/2005 της Επιτροπής⁽⁴⁾ για τις λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 865/2004 του Συμβουλίου⁽⁵⁾ , όσον αφορά τις οργανώσεις ελαιουργικών φορέων, τα οικεία προγράμματα εργασίας και τη χρηματοδότησή τους. Οι εγκεκριμένες οργανώσεις ελαιοπαραγωγικών φορέων υλοποίησαν προγράμματα εργασίας. Η ετήσια χρηματοδότηση ΕΕ για τα προγράμματα εργασίας εξασφαλίζεται εντός του ορίου του ποσού που έχει παρακρατηθεί από το οικείο κράτος μέλος σύμφωνα με το άρθρο 110i παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1782/2003 του Συμβουλίου⁽⁶⁾. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2080/2005 της Επιτροπής παραμένει σε ισχύ έως την 31η Μαρτίου 2009.

Στο πλαίσιο των προαναφερόμενων κανονισμών η Επιτροπή δεν διαθέτει στοιχεία σχετικά με τη χρηματοδότηση πειραματικών εργασιών που διεξήχθησαν στο Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων.

3. Το άρθρο 22 της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου⁽⁷⁾ περιέχει τις διατάξεις για τη χρήση μη εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων για σκοπούς έρευνας ή ανάπτυξης. Τα κράτη μέλη πρέπει να ορίζουν ότι πειράματα μπορούν να εκτελούνται μόνον εφόσον έχει χορηγηθεί έγκριση για τη διενέργεια δοκιμών υπό ελεγχόμενες συνθήκες και για περιορισμένες ποσότητες και περιοχές.

4. Όπως απαντήθηκε ήδη στην ερώτηση E 1768/10⁽⁸⁾ του αξιότιμου μέλους του Κοινοβουλίου, η Επιτροπή δεν γνωρίζει αν η Ελλάδα έχει αχρησιμοποίητα αποθέματα Lebaycid και στην περίπτωση που έχει, τι σκοπεύει να κάνει σχετικά με την πιθανή καταστροφή τους. Τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να πληροφορήσουν την Επιτροπή σχετικά με τα θέματα αυτά.

5. Το άρθρο 8 παράγραφος 4 της οδηγίας 91/414/EEC προβλέπει ότι όταν τα κράτη μέλη εγκρίνουν τη διάθεση στην αγορά ενός φυτοπροστατευτικού προϊόντος που δεν συμφωνεί με τις διατάξεις του άρθρου 4 αυτής της οδηγίας, πρέπει να ενημερώνουν αμέσως την Επιτροπή σχετικά. Δεν προβλέπεται υποχρέωση ενημέρωσης της Επιτροπής πριν από τη χορήγηση αυτής της άδειας.

(1)ΕΕ L 62 της 11.3.1999.

(2)ΕΕ L 195 της 24.7.2002.

(3)ΕΕ L 210 της 28.7.1998.

(4)ΕΕ L 333 της 20.12.2005.

(5)ΕΕ L 161 της 30.4.2004.

(6)ΕΕ L 270 της 21.10.2003.

(7)ΕΕ L 230 της 19.8.1991.

(8)http://www.europarl.europa.eu/QP-WEB

Θέμα: Υστέρηση της ελληνικής κυβέρνησης στην υιοθέτηση πολιτικών και στη λήψη μέτρων για τους άστεγους

Με γραπτή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου⁽¹⁾ είχε ζητηθεί δέσμευση να αναπτυχθεί από την Επιτροπή ένας ευρωπαϊκός ορισμός-πλαίσιο για τους άστεγους, να συγκεντρώνονται συγκρίσιμα αξιόπιστα δεδομένα και ενημερώσεις σχετικά με τις δράσεις και την πρόοδο των κρατών μελών. Η υποχρέωση μέριμνας για τους άστεγους προβλέπεται και από τη Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, αποτελώντας πλέον μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Σε απάντηση του 2009⁽²⁾ σε σχετικό ερωτηματολόγιο⁽³⁾ δηλώνεται ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμη υιοθετήσει επίσημο ορισμό και τυπολογία για τους αστέγους, υπάρχει σοβαρή έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων για το πρόβλημα στέγης, η κοινωνική κατοικία δεν αποτελεί μέτρο που απευθύνεται άμεσα στους άστεγους, ενώ δηλώνεται ότι σε εθνικό επίπεδο δεν υπάρχει νομοθετική ρύθμιση για τους άστεγους. Οι άστεγοι δεν θεωρούνται ιδιαίτερη ευαίσθητη κοινωνική ομάδα και επομένως δεν υπάρχει επίσημο και αξιόπιστο σύστημα καταγραφής τους ούτε πρόνοια υποστήριξης, παρά μόνο αν ανήκουν και σε άλλη αναγνωρισμένη ειδική κοινωνική ομάδα. Αποτέλεσμα είναι ότι οι άστεγοι στην Ελλάδα τυγχάνουν εξαιρετικά ελλιπούς και αποσπασματικής κοινωνικής προστασίας και γίνονται παραλήπτες κοινωνικών υπηρεσιών χαμηλής ποιότητας.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Εν όψει της θέσης της⁽⁴⁾ ότι «απαιτείται συντονισμένη δράση για αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης ως μιας από τις πιο ακραίες μορφές αποκλεισμoύ», ποιες πρωτοβουλίες προτίθεται να αναλάβει κατά το 2010⁽⁵⁾;

2. Τι προτίθεται να πράξει προκειμένου να προωθήσει τη σύγκλιση των εθνικών πολιτικών για τους άστεγους και να βοηθήσει χώρες όπως η Ελλάδα με υστέρηση στην υιοθέτηση σχετικών πολιτικών;

3. Τι μέτρα πρόκειται να ληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον τομέα της πρόληψης δημιουργίας επιπλέον άστεγων, με δεδομένη την εξελισσόμενη οικονομική κρίση;

(1) http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P6-TA-2008-0163+0+DOC+XML+V0//EL

(2) από το ελληνικό Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας.

(3) Social Protection Committee/ SPC/0903/2 REV1.

(4) Joint Report on Social Protection and Social Inclusion 2009.

(5) Το 2010 έχει οριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Έτος για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού.

Απάντηση του κ. Andor εξ ονόματος της Επιτροπής

Η κύρια αρμοδιότητα για την πολιτική υπέρ των άστεγων ανήκει στα κράτη μέλη. Ο ρόλος της Επιτροπής είναι να διευκολύνεται η αμοιβαία μάθηση στο πλαίσιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού σχετικά με την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη (η «κοινωνική ΑΜΣ»), και να αναπτυχθεί μια καλύτερη βάση αποδεικτικών στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ με την υποστήριξη του προγράμματος Progress⁽¹⁾.

Το 2009 το επίκεντρο της δέσμης κοινωνική ένταξη στο πλαίσιο της κοινωνικής ΑΜΣ ήταν η έλλειψη στέγης και ο αποκλεισμός από τη στέγαση. Σε σχέση με τα θέματα αυτά, πραγματοποιήθηκαν ορισμένες δραστηριότητες για να βελτιωθεί η κατανόησή μας σχετικά με τις αιτίες και τα χαρακτηριστικά της έλλειψης στέγης, να διευκολυνθεί η αμοιβαία μάθηση μεταξύ των κρατών μελών και να προωθηθεί η βέλτιστη πρακτική (βλέπε παράρτημα). Η έκθεση κοινωνικής κατάστασης για το 2009⁽²⁾ και η κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη για το 2010, συμπεριλαμβανομένου του συνοδευτικού εγγράφου και των χαρακτηριστικών των χωρών⁽³⁾, παρουσιάζουν τα θεμελιώδη στοιχεία και τα πορίσματα της πολιτικής.

Ορισμένες δραστηριότητες πραγματοποιήθηκαν για να βελτιωθούν οι στατιστικές στον τομέα των αστέγων. Η Επιτροπή χορήγησε υποστήριξη για μια μελέτη και για ένα ειδικό σχέδιο με τίτλο «Αμοιβαία πρόοδος για το ζήτημα της έλλειψης στέγης μέσω προηγμένων και βελτιωμένων πληροφορικών συστημάτων» (Mutual Progress on Homelessness through Advancing and Strengthening Information Systems – Mphasis)⁽⁴⁾ για τη διετή περίοδο 2008-09. Η υποομάδα «Δείκτες» της επιτροπής κοινωνικής προστασίας ενέκρινε νέους δείκτες σχετικά με το κόστος της στέγασης (ποσοστό του κόστους στέγασης στο διαθέσιμο εισόδημα και επιβάρυνση λόγω των δαπανών στέγασης), τη διαμονή υπερβολικά μεγάλου αριθμού ανθρώπων στον ίδιο χώρο και τη στέρηση στέγης. Αυτοί οι δείκτες, οι οποίοι αφορούν ειδικές πτυχές του αποκλεισμού από τη στέγαση, δημοσιεύτηκαν στο συνοδευτικό έγγραφο της κοινής έκθεσης για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη του 2010.

Για την πρόοδο του πρόσφατου έργου, για τη διαμόρφωση ισχυρής πολιτικής δέσμευσης για την καταπολέμηση της έλλειψης στέγης και τον αποκλεισμό από τη στέγαση και για να επιταχυνθεί η συνεργασία στον τομέα αυτό, οι πρωτοβουλίες 2010 είναι:

— διάσκεψη υψηλού επιπέδου με τίτλο «Αμοιβαία μάθηση σχετικά με την ενεργό ένταξη και τους άστεγους» πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, 5 και 6 Mαΐου∙

— δύο αξιολογήσεις από ομότιμους ανάμεσα στα κράτη μέλη με θέμα «Building a comprehensive and participative strategy on homelessness» (Χάραξη συνεκτικής συμμετοχικής στρατηγικής για τους άστεγους) (Πορτογαλία, 4 και 5 Nοεμβρίου) και το «The Finnish National Programme to reduce long-term homelessness» (το φινλανδικό εθνικό πρόγραμμα για τη μείωση της μακροχρόνιας έλλειψης στέγης) (Φινλανδία, 2 και 3 Δεκεμβρίου)∙

— διάσκεψη συναίνεσης για τους αστέγους διοργανώνεται από την Προεδρία του Βελγίου με την υποστήριξη της Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εθνικών Οργανώσεων που εργάζονται με άστεγους (Feantsa)⁽⁵⁾ (Bρυξέλλες, 9 Δεκεμβρίου)∙

— το έτος 2011, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πραγματοποιήσουν τις απογραφές τους πληθυσμού και στέγης. Πρόκειται να διαβιβάσουν στοιχεία εναρμονισμένου αποτελέσματος στη Eurostat με βάση τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 763/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2008, σχετικά με τις απογραφές πληθυσμού και στέγασης⁽⁶⁾. Tα στοιχεία θα περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τους πλήρως αστέγους (άστεγοι που ζουν στον δρόμο χωρίς κατάλυμα) και τους εν μέρει αστέγους (αστέγους που αλλάζουν συχνά προσωρινό κατάλυμα) στα κράτη μέλη. Συνιστάται στα κράτη μέλη να παράσχουν συμπληρωματικά στοιχεία σχετικά με τους πλήρως άστεγους κατανεμημένα ανά φύλο και κλάσεις ανά πενταετία για τις περιοχές NUTS⁽⁷⁾ 2 και NUTS 3, καθώς και στοιχεία σχετικά με όλους τους αστέγους και τα πρόσωπα που ζουν σε μη συμβατικές μορφές στέγασης (π.χ. παραπήγματα, καλύβες, τροχόσπιτα) κατανεμημένα ανά φύλο και κλάσεις ανά πενταετία στις περιοχές NUTS 2. Αυτά τα στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή επικαιροποιημένων στοιχείων για τους δείκτες σχετικά με τον αποκλεισμό από τη στέγαση.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρέχει υποστήριξη μέσω του προγράμματος Progress για βασικά δίκτυα που εργάζονται στον τομέα της έλλειψης στέγης, και ιδίως το Feantsa, και το Eurocities⁽⁸⁾.

(1) Απόφαση 1672/2006/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 2006, για τη θέσπιση κοινοτικού προγράμματος για την απασχόληση και την κοινωνική αλληλεγγύη — Progress, ΕΕ L 315 της 15.11.2006.

(2) http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=501&langId=en

(3) http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=757&langId=en

(4) http://www.trp.dundee.ac.uk/research/mphasis/

(5) http://www.feantsa.org/

(6) ΕΕ L 218 της 13.8.2008.

(7) Ονοματολογία των στατιστικών εδαφικών μονάδων.

(8) http://www.eurocities.eu/main.php

Θέμα: Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφαλείας Τροφίμων (E.F.S.A.)

Η E.F.S.A λειτουργεί ως ανεξάρτητη ευρωπαϊκή αρχή, αρμόδια να γνωμοδοτεί και για ενδεχόμενους κινδύνους από την καλλιέργεια και κατανάλωση κάθε γενετικά τροποποιημένου οργανισμού (Γ.Τ.Ο.). Μέχρι στιγμής έχει τοποθετηθεί θετικά για όλους ανεξαιρέτως τους Γ.Τ.Ο που έχει αξιολογήσει.

Ανεξάρτητες επιστημονικές έρευνες⁽¹⁾ αμφισβητούν την αμεροληψία της, επισημαίνοντας σοβαρά προβλήματα διαφάνειας που εμποδίζουν τη διασταύρωση των πορισμάτων από την επιστημονική κοινότητα. Εταιρείες βιοτεχνολογίας έχουν λάβει προνομιακή γνώση εμπιστευτικών πορισμάτων της πριν από τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών και το κοινό⁽²⁾, ενώ ανώτερα στελέχη της έχουν μεταπηδήσει σε υψηλόβαθμες θέσεις εταιρειών βιοτεχνολογίας⁽³⁾. Έχουν αγνοηθεί γραπτές εκκλήσεις υπουργών χωρών μελών να λάβει σοβαρά υπόψη της συγκεκριμένους κινδύνους, ενώ μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν ασκήσει έντονη κριτική για τη μεθοδολογία της και τις αντιφάσεις της στη συναγωγή συμπερασμάτων⁽⁴⁾. Η ίδια δηλώνει αδυναμία να μελετήσει τις μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των Γ.Τ.Ο.⁽⁵⁾, περιορίζοντας έτσι τις έρευνές της αποκλειστικά σε τομείς που θεωρείται ότι δεν θίγουν συμφέροντα βιοτεχνολογίας.

Παρόλα αυτά, για τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για θέματα ΓΤΟ, η Επιτροπή εξακολουθεί να στηρίζεται αποκλειστικά σε γνωμοδοτήσεις της EFSA⁽⁶⁾.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Αξιολογεί την κριτική που ασκείται για την αξιοπιστία της E.F.S.A. σε θέματα Γ.Τ.Ο; Με ποιες διαδικασίες ερευνά και προλαμβάνει ενδεχόμενες συγκρούσεις συμφερόντων των μελών της επιτροπής Γ.Τ.Ο. της E.F.S.A.;

2. Σκοπεύει να ενεργοποιήσει μηχανισμούς ελέγχου για το αν τα υποσχόμενα πλεονεκτήματα από τη χρήση Γ.Τ.Ο. ισχύουν όντως, και κατά πόσο η μη διάδοση Γ.Τ.Ο. στο περιβάλλον βρίσκεται σε ελεγχόμενα επίπεδα;

3. Εξετάζει η EFSA τυχόν ύπαρξη διαφορετικών μελετών από εκείνες των εταιριών; Θεωρεί τις τελευταίες αδιαμφισβήτητες, αν δεν υπάρχουν αντίθετες;

(1) http://biotechwatch.gr/?q=CriigenStudyFrance

(2) http://www.biotechwatch.gr/EfsaMon810

(3) http://www.biotechwatch.gr/?q=EfsaSyngenta

(4) http://www.greenpeace.org/raw/content/eu-unit/press-centre/reports/review-EFSA-MON810-opinion-29-07-09.pdf

(5) http://uk.reuters.com/article/idUKTRE6241ZQ20100305

(6) Απάντηση του κ. Dalli στην ερώτηση E-0108/10 του Μιχ. Τρεμόπουλου.

Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής

1. Η Επιτροπή δεν συμφωνεί με τη δυσμενή κριτική που ασκείται στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ). Είναι βεβαίως σωστό ότι μέχρι σήμερα η ΕΑΑΤ έχει διατυπώσει θετικές γνώμες για την αξιολόγηση των ΓΤΟ, αλλά αγνοείται σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι για όλες τις αιτήσεις η ΕΑΑΤ ζήτησε από τον αιτούντα να προσκομίσει πρόσθετες πληροφορίες πριν από έκδοση της τελικής της γνώμης. Όσον αφορά τις πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων, η Επιτροπή είναι ικανοποιημένη με τις διαδικασίες που εφάρμοσε η ΕΑΑΤ σχετικά με τις δηλώσεις συμφερόντων και τα σχετικά έγγραφα πολιτικής και οδηγιών είναι διαθέσιμα στον δικτυακό της τόπο⁽¹⁾.

2. Η Επιτροπή πιστεύει ότι υπάρχουν έλεγχοι για την εξασφάλιση της ποιότητας των επιστημονικών γνωμοδοτήσεων της Αρχής. Η ΕΑΑΤ καθιέρωσε πρόσφατα σύστημα διασφάλισης της ποιότητας της επιστημονικής της παραγωγής που είναι έργο ανεξάρτητων επιστημόνων οι οποίοι δεν εμπλέκονται στις εργασίες της ΕΑΑΤ. Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι η ΕΑΑΤ παρακολουθεί διαρκώς και λαμβάνει υπόψη της όλες τις μελέτες που έχουν δημοσιευτεί για τη διενέργεια της αξιολόγησής της. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να ζητήσει από την ΕΑΑΤ να αξιολογήσει οποιαδήποτε ανεξάρτητη μελέτη που μπορεί να της υποβληθεί, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι συνυπολογίστηκαν από την ΕΑΑΤ όλα τα πιθανά αναλυτικά στοιχεία στο πλαίσιο της αξιολόγησής της. Η Επιτροπή ακολούθησε αυτή την πρακτική πολλές φορές στο παρελθόν.

3. Οι δραστηριότητες της ΕΑΑΤ σχετικά με τους ΓΤΟ διέπονται από τη νομοθεσία της ΕΕ, και συγκεκριμένα τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003⁽²⁾ και την οδηγία 2001/18/ΕΚ⁽³⁾ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Αυτή η νομοθεσία ορίζει σαφώς ότι οι αιτούντες υποχρεούνται να υποβάλουν μελέτες, συμπεριλαμβανομένων, εάν υπάρχουν, ανεξάρτητων μελετών που υποβλήθηκαν σε εξέταση από ομοτίμους για να αποδειχθεί ότι οι ΓΤΟ δεν έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, των ζώων ή στο περιβάλλον. Το παράρτημα II της οδηγίας θεσπίζει πολύ λεπτομερείς αρχές για τη διενέργεια της εκτίμησης του περιβαλλοντικού κινδύνου, ενώ στο παράρτημα III παρατίθεται διεξοδικός κατάλογος πληροφοριών που απαιτούνται για όλες τις κοινοποιήσεις.

Αυτές οι απαιτήσεις διευρύνονται περαιτέρω στο διεξοδικό έγγραφο οδηγιών της ΕΑΑΤ για τους ΓΤΟ σχετικά με την εκτίμηση του κινδύνου των γενετικά τροποποιημένων φυτών και των τροφίμων και ζωοτροφών που προέρχονται από αυτά, το οποίο δημοσιεύθηκε στο δικτυακό τόπο της ΕΑΑΤ. Οι μέθοδοι δοκιμής που χρησιμοποιούνται πρέπει είτε να αιτιολογούνται πλήρως ή να είναι εκείνοι που περιγράφονται από τον ΟΟΣΑ ή από την Επιτροπή. Οι τοξικολογικές μελέτες πρέπει να διενεργούνται σύμφωνα με τις αρχές της ορθής εργαστηριακής πρακτικής (ΟΕΠ).

(1) http://www.efsa.europa.eu/en/efsawho/doi.htm

(2) Κανονισμός (EΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές, ΕΕ L 268 της 18.10.2003.

(3) Οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2001, για τη σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον και την κατάργηση της οδηγίας 90/220/ΕΟΚ του Συμβουλίου, ΕΕ L106 της 17.4.2001.

Θέμα: Χρήση νανοσωματιδίων διοξειδίου του τιτανίου σε τρόφιμα και καλλυντικά

Πρόσφατη μελέτη⁽¹⁾ δείχνει πώς νανοσωματίδια του διοξειδίου του τιτανίου, που χρησιμοποιούνται στα αντηλιακά, μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο σε ποντίκια. Αν και δεν υπάρχει απόδειξη ότι τα νανοσωματίδια μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο στον άνθρωπο, οι ερευνητές λένε πως η μελέτη εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια των εργαζομένων που εκτίθενται σε υψηλές συγκεντρώσεις των νανοσωματιδίων σε εργοστασιακές συνθήκες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, περαιτέρω μελέτες πρέπει να διεξαχθούν προκειμένου να εξετασθεί αν τα ίδια αποτελέσματα θα μπορούσαν να προκύψουν και στον άνθρωπο. Η ιδέα ότι νανοσωματίδια διοξειδίου του τιτανίου θα μπορούσαν να προκαλέσουν καρκινογόνες επιδράσεις με την κατάποση είναι ανησυχητική, δεδομένου ότι τα νανοσωματίδια χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα και οδοντόκρεμες.

Ταυτόχρονα με τον περιορισμό της έκθεσης σε νανοσωματίδια διοξειδίου του τιτανίου των ανθρώπων που ασχολούνται με αυτά στη βιομηχανία, οι ερευνητές ισχυρίζονται πως θα ήταν συνετό να περιοριστεί η κατανάλωσή τους σε κάθε τρόφιμο ή καλλυντικό προϊόν στο οποίο η παρουσία τους δεν είναι ουσιώδης.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου που διασφαλίζουν πως δεν χρησιμοποιούνται νανοσωματίδια του διοξειδίου του τιτανίου σε τρόφιμα, χωρίς την προηγούμενη απαραίτητη έγκριση της EFSA;

2. Πώς προτίθεται να δώσει συνέχεια στην τελευταία πρόταση των ερευνητών όσον αφορά τη χρήση αυτών των νανοσωματιδίων σε οποιοδήποτε τρόφιμο ή καλλυντικό προϊόν;

3. Προτίθεται να χρηματοδοτήσει ή να ενθαρρύνει την περαιτέρω έρευνα για να εξεταστούν τα αποτελέσματα των σωματιδίων στον άνθρωπο;

Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής

Tο διοξείδιο του τιτανίου επιτρέπεται να χρησιμοποιείται ως χρωστική ουσία στα τρόφιμα βάσει της αξιολόγησης της επιστημονικής επιτροπής τροφίμων, προκατόχου της Eυρωπαϊκής Aρχής για την Ασφάλεια Τροφίμων (EΑΑΤ). Η εν λόγω αξιολόγηση δεν αφορούσε το διοξείδιο του τιτανίου σε μορφή νανοσωματιδίων. Η νομοθεσία περί προϊόντων προσθήκης στα τρόφιμα απαιτεί για ένα τέτοιο προϊόν που έχει ήδη εγκριθεί βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ και το οποίο έχει παραχθεί μέσω μεθόδου παραγωγής ή με τη χρήση αρχικών υλικών σημαντικά διαφορετικών από εκείνα που περιλαμβάνονται στην αξιολόγηση κινδύνου της ΕΑΑΤ, να υποβάλλεται για νέα αξιολόγηση από την ΕΑΑΤ. Με τον όρο «Σημαντικά διαφορετικά» θα μπορούσε να νοείται μια αλλαγή στο μέγεθος των σωματιδίων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης νανοτεχνολογίας. Προς το παρόν, τα κράτη μέλη παρακολουθούν τις ουσίες σε μορφή νανοσωματιδίων με βάση κυρίως τον έλεγχο πληροφοριών σε συνοδευτικά έγγραφα και μέσω οικειοθελών δηλώσεων.

Επιπρόσθετα, το διοξείδιο του τιτανίου, συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα επαναξιολόγησης προϊόντων προσθήκης τροφίμων που πρόκειται να εγκριθεί από την Επιτροπή κατά το πρώτο τρίμηνο του 2010. Η επαναξιολόγηση των χρωστικών ουσιών τροφίμων βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι πληροφορίες που πρόκειται να ζητηθούν για την αξιολόγηση περιλαμβάνουν στοιχεία σχετικά με τις προδιαγραφές των προϊόντων προσθήκης τροφίμων που χρησιμοποιούνται τη στιγμή αυτή, συμπεριλαμβανομένων του μεγέθους των σωματιδίων και των σχετικών φυσικοχημικών χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων.

Η χρήση του διοξειδίου του τιτανίου σε καλλυντικά επιτρέπεται ως χρωστική ουσία (μόνο σε μορφή διαφορετική του νανοσωματιδίου) και ως φίλτρο υπεριωδών ακτίνων (σε μορφή νανοσωματιδίων και άλλη) με βάση επιστημονικές γνώμες ανεξάρτητης επιστημονικής επιτροπής, της επιστημονικής επιτροπής ασφάλειας καταναλωτών (SCCS). Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, το διοξείδιο του τιτανίου σε μορφή νανοσωματιδίων χρησιμοποιείται τη στιγμή αυτή αποκλειστικά ως φίλτρο υπεριωδών ακτίνων.

Υπό το φως των ανησυχιών που διατυπώθηκαν σε ορισμένες πρόσφατες μελέτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στις οποίες αναφέρεται ο κ. βουλευτής, η Επιτροπή ζήτησε από τον αρμόδιο κλάδο παραγωγής να της παράσχει επικαιροποιημένο σύνολο στοιχείων σχετικά με το διοξείδιο του τιτανίου σε μορφή νανοσωματιδίων που θα διαβιβάσει στην SCCS για αξιολόγηση ασφάλειας. Αν από το συμπέρασμα της SCCS προκύψει τρίτη ότι το διοξείδιο του τιτανίου σε μορφή νανοσωματιδίων είναι μη ασφαλές για τους ανθρώπους όταν χρησιμοποιείται ως φίλτρο υπεριωδών ακτίνων, η επιτροπή θα λάβει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να διευκρινίσει ότι η εν λόγω ουσία δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται ως φίλτρο υπεριωδών ακτίνων σε μορφή νανοσωματιδίων.

Οι ισχύουσες οδηγίες της ΕΕ περί υγείας και ασφάλειας κατά την εργασία και ιδιαίτερα η οδηγία 89/391/EΟΚ⁽¹⁾ και η επιμέρους οδηγία της 98/24/EΚ⁽²⁾ περί χημικών παραγόντων καθορίζουν στοιχειώδεις προδιαγραφές για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους που προέρχονται από την έκθεσή τους σε επικίνδυνους χημικούς παράγοντες. Οι εν λόγω απαιτήσεις εφαρμόζονται σε όλους τους επικίνδυνους χημικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του τιτανίου, που είναι παρόντες ή ενδέχεται να είναι παρόντες στον τόπο εργασίας, ανεξαρτήτως του μεγέθους ή του σχήματός τους.

Οι εργοδότες οφείλουν να λαμβάνουν τα αναγκαία προστατευτικά και προληπτικά μέτρα που προβλέπονται στις προαναφερθείσες οδηγίες ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι κίνδυνοι από επικίνδυνους χημικούς παράγοντες για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων εξαλείφονται ή περιορίζονται στο ελάχιστο.

Διάφορα ερευνητικά σχέδια που χρηματοδοτήθηκαν μέσω του 7ου προγράμματος πλαισίου για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (ΠΠ7, 2007-2013) ερευνούν σχετικά με ενδεχόμενες αρνητικές επιδράσεις των νανοϋλικών επί της υγείας και του περιβάλλοντος. Τα περισσότερα από αυτά αφορούν το διοξείδιο του τιτανίου⁽³⁾.

Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι ισχύουσες οδηγίες της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια κατά την εργασία⁽⁴⁾ καθορίζουν στοιχειώδεις προδιαγραφές για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους που προέρχονται από την έκθεσή τους σε επικίνδυνους χημικούς παράγοντες. Οι εν λόγω απαιτήσεις εφαρμόζονται σε όλους τους επικίνδυνους χημικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του τιτανίου, που είναι παρόντες ή ενδέχεται να είναι παρόντες στον τόπο εργασίας, ανεξαρτήτως του μεγέθους ή του σχήματός τους.

(1)ΕΕ L 183 της 29.6.1989.

(2)ΕΕ L 131 της 5.5.1998.

(3)Για περαιτέρω πληροφορίες, παρακαλείσθε να συμβουλευθείτε τους ακόλουθους ιστοτόπους: NeuroNano www.neuronano.eu; Nanoretox www.nanoretox.eu; Nanommune www.nanommune.eu; Enpra www.enpra.eu; Ennsatox www.ennsatox.eu; Inlivetox www.inlivetox.eu; Hinamox www.hinamox.eu; Nanex www.nanex-project.eu

(4)Βλ. ειδικότερα την οδηγία 89/391/EΟΚ και την ειδική οδηγία της 98/24/EΚ περί χημικών παραγόντων.

Θέμα: Πρόγραμμα Eurovelo

Το πρόγραμμα Eurovelo έχει σχεδιαστεί από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδηλατών (ECF) και καλύπτει το σύνολο σχεδόν των ευρωπαϊκών χωρών, με 12 διεθνείς διαδρομές ειδικά σχεδιασμένες για χρήση ποδηλάτου. Αποτελεί πιθανότατα το μόνο διευρωπαϊκό δίκτυο που δεν αναγνωρίζεται ως τέτοιο. Για το λόγο αυτό, δεν είναι επιλέξιμο για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα.

Η απουσία ευρωπαϊκής συγχρηματοδότησης συγκαταλέγεται στους βασικούς λόγους που οι εργασίες κατασκευής δεν προβλέπεται να τελειώσουν πριν το 2020, παρόλο που το πρόγραμμα έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1990. Ιδιαίτερα σε χώρες χωρίς ποδηλατική παράδοση, μεγάλα τμήματα διαδρομών κινδυνεύουν να μην κατασκευαστούν καθόλου.

Η αναγνώριση του Eurovelo ως μέρους των διευρωπαϊκών δικτύων και η ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση των έργων του, αποτελούν πάγιο αίτημα τόσο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών, όσο και των επιμέρους ποδηλατικών οργανώσεων σε όλη την Ευρώπη. Η υιοθέτηση του αιτήματος θα συνεισέφερε θετικά στις ευρωπαϊκές πολιτικές σε πλήθος τομείς όπως το κυκλοφοριακό, οι αστικές αναπλάσεις, η καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η αναζωογόνηση της υπαίθρου, η δημόσια υγεία, η εξοικονόμηση ενέργειας, η προώθηση βιώσιμων μορφών τουρισμού και η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Σχεδιάζει να αναγνωρίσει στο πρόγραμμα Eurovelo καθεστώς διευρωπαϊκού δικτύου;

2. Για ποιους λόγους έχει αποφύγει μέχρι τώρα να το πράξει;

3. Ποια κριτήρια δικαιολογούν τη μη επιλεξιμότητα του συγκεκριμένου προγράμματος για ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση;

4. Η πρόσφατη απόφαση για δημιουργία θέσης Ευρωπαίου Υπεύθυνου για το Ποδήλατο (European Cycling Officer) δημιουργεί καινούργια δεδομένα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αλλαγή στάσης της ΕΕ στο θέμα αυτό;

Απάντηση του κ. Tajani εξ ονόματος της Επιτροπής
Γραπτές ερωτήσεις : E-5483/09 , E-5484/09

Όπως ορίζεται στους προσανατολισμούς για το ΔΕΔ-Μ, «η δημιουργία και η ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών [ΔΕΔ-Μ] συμβάλλουν στην υλοποίηση σημαντικών κοινοτικών στόχων, όπως η καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και η ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, η διασφάλιση συνεχούς κινητικότητας για τα πρόσωπα και τα αγαθά υπό τις καλύτερες δυνατές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες ως και συνθήκες ασφαλείας, καθώς και η ενσωμάτωση όλων των μέσων μεταφοράς σε ένα ενιαίο σύνολο».

Με βάση τον ορισμό αυτόν, είναι προφανές από τα συμφραζόμενα ότι το ΔΕΔ-Μ αφορούν τις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων ή/και τις διεθνείς μεταφορές και, κατά συνέπεια, τους τρόπους μεταφοράς που κατέχουν ουσιαστικό μερίδιο σε κλίμακα ηπείρου.

Αναμφίβολα, η ποδηλασία είναι ένα αστικό μέσο μεταφοράς πολύ φιλικό προς το περιβάλλον και έχει σημαντικές δυνατότητες να αντικαταστήσει το ιδιωτικό αυτοκίνητο ή ακόμη και τις δημόσιες συγκοινωνίες. Ωστόσο, στις χερσαίες μεταφορές, όσον αφορά τις μεγάλες αποστάσεις σε ευρωπαϊκή κλίμακα υπερτερεί κατά πολύ η διάσταση άθλησης και αναψυχής του μέσου αυτού και όχι η σημασία του στις μεταφορές.

Με αυτά τα δεδομένα και λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης για αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων, το πρόγραμμα EuroVelo δεν είναι δυνατόν να επιλεγεί για κοινοτική συγχρηματοδότηση και δεν προβλέπεται να ενταχθεί το πρόγραμμα EuroVelo στα ΔΕΔ-Μ.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα ήθελε να διαβεβαιώσει το Αξιότιμο Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι θεωρεί σημαντική την ποδηλασία στο ευρωπαϊκό σύστημα μεταφορών, για τη μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου και των εκπομπών και τη βελτίωση των συνθηκών υγείας. Μολονότι προς το παρόν δεν προτείνονται ποσοτικοί στόχοι για τις μετακινήσεις με ποδήλατο, διατίθεται σημαντική χρηματοδοτική συνδρομή από τα κοινοτικά κονδύλια για την ποδηλασία, η Επιτροπή μάλιστα εξακολουθεί να ασχολείται με τα θέματα που αφορούν την ποδηλασία. Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης τα προγράμματά της που αποβλέπουν να ενθαρρύνουν τους πολίτες να απεξαρτηθούν από το αυτοκίνητο και να χρησιμοποιούν τις συγκοινωνίες, να περπατούν και να χρησιμοποιούν περισσότερο το ποδήλατο.

Για την περίοδο 2007-2013, από τα κοινοτικά κονδύλια για την πολιτική συνοχής διατίθεται προϋπολογισμός ύψους άνω των 600 εκατομμυρίων ευρώ, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί για την υλοποίηση των επενδύσεων σε υποδομές για το ποδήλατο σε επιλέξιμες περιοχές ανά την ΕΕ.

Από το πρόγραμμα STEER διατέθηκαν 10 εκατομμύρια ευρώ σε δέκα ευρωπαϊκά πιλοτικά έργα που σχετίζονται με την ποδηλασία. Το πρόγραμμα STEER είναι ο πυλώνας μεταφοράς του προγράμματος «Ευφυής ενέργεια – Ευρώπη». Θα συνεχισθεί επίσης η συγχρηματοδότηση με κοινοτικά κονδύλια της ανάπτυξης και της αξιολόγησης νέων προσεγγίσεων για την ασφαλή ποδηλασία στις πόλεις μέσω της πρωτοβουλίας Civitas, για την οποία έχουν διατεθεί, από το 2002 μέχρι σήμερα, 180 εκατομμύρια ευρώ. Με το πρόγραμμα αυτό, η ΕΕ έχει συγχρηματοδοτήσει την εφαρμογή και την αξιολόγηση περίπου 100 μέτρων για την ποδηλασία στις 58 πόλεις που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία.

Μολονότι το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα που εγκρίθηκε πρόσφατα δεν προβλέπει τον διορισμό Ευρωπαίου Αρμοδίου, η ποδηλασία θα ενταχθεί πλήρως στις διάφορες δράσεις που θα δρομολογηθούν, όπως στα σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας, στη δημιουργία παρατηρητηρίου της αστικής κινητικότητας υπό μορφή εικονικής πλατφόρμας και στη μελέτη βελτίωσης των δεδομένων και των στατιστικών. Επίσης, η Επιτροπή θα συνεχίσει να υποστηρίζει την ευρωπαϊκή εβδομάδα κινητικότητας και θα επιδιώξει την ολοκληρωμένη προσέγγισή της στο πεδίο της ασφαλούς πεζοπορίας και ποδηλασίας.

Η Επιτροπή είναι υπέρ της ανόδου του μεριδίου της ποδηλασίας στην κατανομή μεταξύ των μέσων μεταφοράς και είναι πεπεισμένη ότι η στήριξη που παρέχει θα συμβάλει σε αυτήν.

Θέμα: Χάρτα των Βρυξελλών

Τον περασμένο Μάιο, δημοσιοποιήθηκε από δεκάδες μεγάλους ευρωπαϊκούς δήμους η Χάρτα των Βρυξελλών, με την οποία αναλαμβάνουν συγκεκριμένες φιλόδοξες δεσμεύσεις για την προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου.

Μέχρι στιγμής τη Χάρτα έχουν υπογράψει δήμοι από 16 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες.

Μεταξύ άλλων, η Χάρτα καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή να θέσουν ως στόχο, τουλάχιστον 15 % των μετακινήσεων πανευρωπαϊκά να γίνεται το 2020 με ποδήλατο. Καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Ένωση να θέσει επαρκείς προϋπολογισμούς στη διάθεση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την οικονομική υποστήριξη των δήμων και των οργανώσεων που προωθούν τη χρήση του ποδηλάτου στην Ευρώπη.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Σκοπεύει να υιοθετήσει το στόχο να γίνεται με ποδήλατο το 15 % των μετακινήσεων σε όλη την Ευρώπη μέχρι το 2020;

2. Μετά τη δημιουργία θέσης Ευρωπαίου Υπευθύνου για το Ποδήλατο (European Cycling Officer), τι πολιτικές σκοπεύει να προωθήσει προκειμένου να ενισχύσει τη χρήση του ποδηλάτου;

Απάντηση του κ. Tajani εξ ονόματος της Επιτροπής

Όπως ορίζεται στους προσανατολισμούς για το ΔΕΔ-Μ, «η δημιουργία και η ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών [ΔΕΔ-Μ] συμβάλλουν στην υλοποίηση σημαντικών κοινοτικών στόχων, όπως η καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και η ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, η διασφάλιση συνεχούς κινητικότητας για τα πρόσωπα και τα αγαθά υπό τις καλύτερες δυνατές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες ως και συνθήκες ασφαλείας, καθώς και η ενσωμάτωση όλων των μέσων μεταφοράς σε ένα ενιαίο σύνολο».

Με βάση τον ορισμό αυτόν, είναι προφανές από τα συμφραζόμενα ότι το ΔΕΔ-Μ αφορούν τις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων ή/και τις διεθνείς μεταφορές και, κατά συνέπεια, τους τρόπους μεταφοράς που κατέχουν ουσιαστικό μερίδιο σε κλίμακα ηπείρου.

Αναμφίβολα, η ποδηλασία είναι ένα αστικό μέσο μεταφοράς πολύ φιλικό προς το περιβάλλον και έχει σημαντικές δυνατότητες να αντικαταστήσει το ιδιωτικό αυτοκίνητο ή ακόμη και τις δημόσιες συγκοινωνίες. Ωστόσο, στις χερσαίες μεταφορές, όσον αφορά τις μεγάλες αποστάσεις σε ευρωπαϊκή κλίμακα υπερτερεί κατά πολύ η διάσταση άθλησης και αναψυχής του μέσου αυτού και όχι η σημασία του στις μεταφορές.

Με αυτά τα δεδομένα και λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης για αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων, το πρόγραμμα EuroVelo δεν είναι δυνατόν να επιλεγεί για κοινοτική συγχρηματοδότηση και δεν προβλέπεται να ενταχθεί το πρόγραμμα EuroVelo στα ΔΕΔ-Μ.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα ήθελε να διαβεβαιώσει το Αξιότιμο Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι θεωρεί σημαντική την ποδηλασία στο ευρωπαϊκό σύστημα μεταφορών, για τη μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου και των εκπομπών και τη βελτίωση των συνθηκών υγείας. Μολονότι προς το παρόν δεν προτείνονται ποσοτικοί στόχοι για τις μετακινήσεις με ποδήλατο, διατίθεται σημαντική χρηματοδοτική συνδρομή από τα κοινοτικά κονδύλια για την ποδηλασία, η Επιτροπή μάλιστα εξακολουθεί να ασχολείται με τα θέματα που αφορούν την ποδηλασία. Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης τα προγράμματά της που αποβλέπουν να ενθαρρύνουν τους πολίτες να απεξαρτηθούν από το αυτοκίνητο και να χρησιμοποιούν τις συγκοινωνίες, να περπατούν και να χρησιμοποιούν περισσότερο το ποδήλατο.

Για την περίοδο 2007-2013, από τα κοινοτικά κονδύλια για την πολιτική συνοχής διατίθεται προϋπολογισμός ύψους άνω των 600 εκατομμυρίων ευρώ, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί για την υλοποίηση των επενδύσεων σε υποδομές για το ποδήλατο σε επιλέξιμες περιοχές ανά την ΕΕ.

Από το πρόγραμμα STEER διατέθηκαν 10 εκατομμύρια ευρώ σε δέκα ευρωπαϊκά πιλοτικά έργα που σχετίζονται με την ποδηλασία. Το πρόγραμμα STEER είναι ο πυλώνας μεταφοράς του προγράμματος «Ευφυής ενέργεια – Ευρώπη». Θα συνεχισθεί επίσης η συγχρηματοδότηση με κοινοτικά κονδύλια της ανάπτυξης και της αξιολόγησης νέων προσεγγίσεων για την ασφαλή ποδηλασία στις πόλεις μέσω της πρωτοβουλίας Civitas, για την οποία έχουν διατεθεί, από το 2002 μέχρι σήμερα, 180 εκατομμύρια ευρώ. Με το πρόγραμμα αυτό, η ΕΕ έχει συγχρηματοδοτήσει την εφαρμογή και την αξιολόγηση περίπου 100 μέτρων για την ποδηλασία στις 58 πόλεις που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία.

Μολονότι το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα που εγκρίθηκε πρόσφατα δεν προβλέπει τον διορισμό Ευρωπαίου Αρμοδίου, η ποδηλασία θα ενταχθεί πλήρως στις διάφορες δράσεις που θα δρομολογηθούν, όπως στα σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας, στη δημιουργία παρατηρητηρίου της αστικής κινητικότητας υπό μορφή εικονικής πλατφόρμας και στη μελέτη βελτίωσης των δεδομένων και των στατιστικών. Επίσης, η Επιτροπή θα συνεχίσει να υποστηρίζει την ευρωπαϊκή εβδομάδα κινητικότητας και θα επιδιώξει την ολοκληρωμένη προσέγγισή της στο πεδίο της ασφαλούς πεζοπορίας και ποδηλασίας.

Η Επιτροπή είναι υπέρ της ανόδου του μεριδίου της ποδηλασίας στην κατανομή μεταξύ των μέσων μεταφοράς και είναι πεπεισμένη ότι η στήριξη που παρέχει θα συμβάλει σε αυτήν.

Θέμα: Ανάγκη ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα δικαιώματα των πεζών

Στις 12.10.1988 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε υιοθετήσει τη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα των Πεζών. Δύο δεκαετίες μετά, μεγάλο μέρος από τις προβλέψεις της μένει ανεφάρμοστο σε αρκετά κράτη μέλη.

Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα θέματα αυτά δεν υπάρχει, με αποτέλεσμα να συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. έργα που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των πεζών, όπως οδικοί άξονες με πεζοδρόμια πλάτους μερικών δεκάδων εκατοστών⁽¹⁾. Ακόμη και το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα ελάχιστα αναφέρεται σε θέματα ασφάλειας των πεζών. Σε σχετικές καταγγελίες οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών προς την Επιτροπή⁽²⁾ δίνεται η απάντηση⁽³⁾ ότι τα θέματα αυτά ανήκουν στην αρμοδιότητα των εθνικών και περιφερειακών αρχών.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Αποτιμά ως ικανοποιητικό το σημερινό επίπεδο διασφάλισης των δικαιωμάτων των πεζών με βάση το σημερινό νομικό καθεστώς;

2. Σε ποιο ποσοστό από τις εκστρατείες συμπεριφοράς βιώσιμης κινητικότητας που συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε., και σε ποιες χώρες, περιλαμβάνουν σκέλος ενημέρωσης για τα δικαιώματα και την ασφάλεια των πεζών;

3. Κατά την αξιολόγηση των ευρωπαϊκών πολιτικών για την οδική ασφάλεια, το κλίμα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, συνυπολογίζεται και το επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων των πεζών στα κράτη μέλη;

4. Έχουν κατατεθεί από ελληνικούς δήμους σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας με προβλέψεις για διαμόρφωση περιβάλλοντος φιλικού προς τους πεζούς;

5. Σκοπεύει να προτείνει ευρωπαϊκή νομοθεσία για κατοχύρωση των δικαιωμάτων των πεζών, βασισμένη στην προαναφερόμενη διακήρυξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;

(1) http://www.pezh.gr/docs/zaxarof.htm http://www.pezh.gr/docs/loudr.htm

(2) http://www.pezh.gr/docs/EE72008.htm

(3) http://www.pezh.gr/docs/EE72008a.htm

Απάντηση του κ. Kallas εξ ονόματος της Επιτροπής

Η Επιτροπή επιθυμεί να διαβεβαιώσει το Αξιότιμο Μέλος ότι θεωρεί πως η ασφαλής κίνηση των πεζών αποτελεί σημαντική συνιστώσα της κινητικότητας στην Ευρώπη, που συντελεί στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και των εκπομπών και συμβάλλει στη βελτίωση των συνθηκών υγείας. Όπως περιγράφεται κατωτέρω, παρέχεται χρηματοδοτική στήριξη με κονδύλια της ΕΕ για έργα που αφορούν την ασφαλή κίνηση των πεζών, και η Επιτροπή εξακολουθεί να ασχολείται με θέματα ασφάλειας των πεζών.

Απασχολεί την Επιτροπή το γεγονός ότι ο αριθμός πεζών που είναι θύματα θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων σε κατοικημένες περιοχές εξακολουθεί να παραμένει υψηλός (33 % επί του συνόλου των θανάτων σε κατοικημένες περιοχές) και, ως εκ τούτου, θεωρεί ότι είναι αναγκαίο, στο πλαίσιο των πολιτικών για την οδική ασφάλεια, να αντιμετωπιστεί κατά προτεραιότητα το ζήτημα των ευάλωτων χρηστών των οδών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι πεζοί. Στις κατευθυντήριες γραμμές που απευθύνει στα κράτη μέλη για την εφαρμογή μέτρων προστασίας των πεζών, η Επιτροπή έχει μάλιστα συμπεριλάβει διάφορες συστάσεις οι οποίες απαριθμούνται στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Δικαιωμάτων του Πεζού, ιδίως όσον αφορά την πρόληψη του τραυματισμού των χρηστών των οδών.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει τα προγράμματά της με σκοπό να ενθαρρυνθούν οι πολίτες να εξαρτώνται λιγότερο από το αυτοκίνητο, να χρησιμοποιούν τις συγκοινωνίες, να περπατούν και να χρησιμοποιούν το ποδήλατο περισσότερο, και θα εξακολουθήσει την ολοκληρωμένη προσέγγισή της στο πεδίο της ασφαλούς κίνησης των πεζών και των ποδηλατών.

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής στρατηγικής για την οδική ασφάλεια κατά την επόμενη δεκαετία, η Επιτροπή θα τονίσει πόσο σημαντικό είναι να αναληφθούν οι αναγκαίες δράσεις ειδικά για τους ευάλωτους χρήστες των οδών, συμπεριλαμβανομένων των πεζών και των ποδηλατών.

Το Σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα⁽¹⁾ βασίζεται σε διαδικασία εκτενούς διαβούλευσης, στην οποία συμμετείχαν όλοι οι σχετικοί ενδιαφερόμενοι. Οι 20 δράσεις του Σχεδίου επιλέχθηκαν αφού λήφθηκαν εξ ολοκλήρου υπόψη οι συστάσεις και οι υποδείξεις των ενδιαφερομένων⁽²⁾, με πλήρη τήρηση ταυτόχρονα της αρχής της επικουρικότητας. Έτσι, το Σχέδιο δράσης της Επιτροπής εστιάζεται σε έργα έρευνας και επίδειξης στον τομέα των αστικών συγκοινωνιών, στην ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών, ενθαρρύνει δε και υποστηρίζει τη χάραξη πολιτικών για βιώσιμες αστικές συγκοινωνίες. Τα θέματα ασφάλειας των πεζών θα ενσωματώνονται πλήρως στις διάφορες δράσεις που θα αναληφθούν, παραδείγματος χάριν, στα σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας, στη σύσταση παρατηρητηρίου αστικής κινητικότητας υπό μορφή εικονικής πλατφόρμας και στη μελέτη για την αναβάθμιση των δεδομένων και στατιστικών. Επιπλέον, μέσω της Δράσης 8 του Σχεδίου δράσης για την αστική κινητικότητα, η Επιτροπή επιβεβαιώνει και πάλι την υποστήριξη που παρέχει σε θέματα ασφάλειας των πεζών μέσω της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας.

Η Επιτροπή θα ήθελε επίσης να υπενθυμίσει στο Αξιότιμο Μέλος την Πρωτοβουλία Civitas, η οποία έχει χρηματοδοτηθεί από τα ευρωπαϊκά προγράμματα-πλαίσια έρευνας. Με κονδύλια της ΕΕ συνεχίζεται η συγχρηματοδότηση της ανάπτυξης και αξιολόγησης νέων προσεγγίσεων για την ασφαλή κίνηση των πεζών στις πόλεις, μέσω της Πρωτοβουλίας Civitas, από την οποία έχουν διατεθεί 180 εκατομ. ευρώ, από το 2002 μέχρι σήμερα. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, η ΕΕ έχει συγχρηματοδοτήσει την εφαρμογή και την αξιολόγηση περίπου 100 μέτρων που αφορούν τους πεζούς σε 58 συμμετέχουσες πόλεις.

(1) COM(2009) 490 τελικό.

(2) http://ec.europa.eu/transport/urban/urban_mobility/green_paper/green_paper_en.htm

Θέμα: Μορατόριουμ για νέες εγκρίσεις γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)

Το Ευρωπαϊκό Γραφείο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κινημάτων Βιολογικής Γεωργίας (I.F.O.A.M.) με τη Διακήρυξη της Μάλτας⁽¹⁾ ζήτησε μορατόριουμ στην καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών μέχρις ότου η Επιτροπή εκπληρώσει τις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος της 4ης Δεκεμβρίου 2008⁽²⁾.

Στόχοι του προτεινόμενου μορατόριουμ είναι να διασφαλιστεί η φυσική, αγροτική και πολιτιστική κληρονομιά, να διατηρηθεί η βιοποικιλότητα, και να προστατευθεί ο ευρωπαίος καταναλωτής. Καλύπτει επίσης την ανάγκη να διατηρήσουν οι ευρωπαίοι αγρότες την ελευθερία επιλογής και να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους είναι ελεύθερα από ΓΤΟ, προκειμένου να μπορούν να τα διακινούν στην αγορά. Με τους σημερινούς όρους συνύπαρξης, η διασφάλιση αυτή συνεπάγεται ολοένα αυξανόμενο οικονομικό κόστος.

Ερωτάται η Επιτροπή:

Έχει υπόψη της τη συγκεκριμένη διακήρυξη και το αίτημα για μορατόριουμ στην καλλιέργεια Γ.Τ.Ο.; Σκοπεύει να κάνει δεκτό το αίτημα αυτό;

(1) http://www.ifoam.org/about_ifoam/around_world/eu_group-new/news/pdf/IFOAMEU_GMfree_MaltaDeclaration_22.10.2010.pdf

(2) http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/envir/104509.pdf

Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής

1. Η Επιτροπή έχει λάβει υπόψη της τη διακήρυξη και τις προτάσεις της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κινημάτων Βιολογικής Γεωργίας (IFOAM). Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος της 4ης Δεκεμβρίου 2008, για το οποίο κάνει λόγο η Διεθνής Ομοσπονδία Κινημάτων Βιολογικής Γεωργίας, αναφέρθηκε το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τους ΓΤΟ και προσδιορίστηκαν πολλοί τομείς για τους οποίους η εφαρμογή πρέπει να βελτιωθεί ενώ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η αναγκαιότητα συνέχισης της επεξεργασίας των εφαρμογών ΓΤΟ. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή συνεχίζει να συνεργάζεται στενά με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και να στηρίζει την ικανότητα της Αρχής για την αξιολόγηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων στην καλλιέργεια των ΓΤΟ. Με εντολή που έστειλε η Επιτροπή το 2008, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων επικαιροποιεί σήμερα τις κατευθυντήριες γραμμές για την εκτίμηση της επικινδυνότητας σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά και τεχνικά πρότυπα. Οι τομείς που χρήζουν περαιτέρω βελτίωσης προσδιορίστηκαν στα προαναφερθέντα συμπεράσματα του Συμβούλιου∙ η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων δίνει ιδιαίτερη προσοχή στους εν λόγω τομείς κατά την επικαιροποίηση των κατευθυντήριων γραμμών για την εκτίμηση της επικινδυνότητας.

2. Όπως ανακοινώθηκε στις 2 Μαρτίου 2010, οι υπηρεσίες της Επιτροπής αναλύουν αυτή τη στιγμή τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστούν οι κατευθυντήριες οδηγίες του προέδρου Barroso με σκοπό τον συνδυασμό ενός συστήματος έγκρισης της ΕΕ με βάση την επιστήμη, με την ελευθερία των κρατών μελών να αποφασίζουν αν επιθυμούν να καλλιεργήσουν ΓΤ καλλιέργειες στο έδαφος τους ή όχι. Αυτό θα πραγματοποιηθεί σε στενή διαβούλευση με τα κράτη μέλη, το Κοινοβούλιο και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ο στόχος είναι να παρουσιάσουν τη μελλοντική πορεία έως το καλοκαίρι του 2010. Κατά κανόνα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να αποφασίσουν αν θα καλλιεργήσουν ΓΤΟ ή όχι.

Θέμα: Οικολογική κατάσταση των υδάτων των λιμνών της Βόρειας Ελλάδας

Πρόσφατη έρευνα που έγινε από το Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για το φυτοπλαγκτόν στις λίμνες της Βόρειας Ελλάδας, στο πλαίσιο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα νερά (2000/60/ΕΕ⁽¹⁾), ανέδειξε το μέγεθος της καταστροφής. Καμία από τις 15 λίμνες που εξετάστηκαν (Βιστονίδα, Βόλβη, Κορώνεια, Δοϊράνη, Βεγορίτιδα, Ζάζαρη, Χειμαδίτιδα, Καστοριάς, Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα και οι φραγμαλίμνες Διποτάμου – Αισύμης, Θησαυρού, Πλατανόβρυσης, Κερκίνη και Πολυφύτου) δεν παρουσιάζει καλή οικολογική κατάσταση υδάτων, αν και οι περισσότερες εντάσσονται στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000. Γεωργικές καλλιέργειες, ανεξέλεγκτη χρήση λιπασμάτων, υπεράντληση και αστικά λύματα είναι σημαντικότεροι λόγοι της υποβάθμισης που έχουν υποστεί τα τελευταία 50 χρόνια.

Δυστυχώς όμως, η ανησυχία της ακαδημαϊκής κοινότητας για την αύξηση των κυανοβακτηρίων και των κυανοτοξινών δεν βρίσκει ανταπόκριση σε εθνικό επίπεδο αρμοδίων φορέων. Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την πληθώρα μελετών και τεχνικών εκθέσεων, σπανίζουν τα ερευνητικά αποτελέσματα από διαρκή βιοπαρακολούθηση που προσδιορίζουν την οικολογική ποιότητα των λιμνών και στα οποία μπορούν να στηριχθούν τα σχέδια βιώσιμης αποκατάστασης. Υπάρχει παντελής έλλειψη εθνικής στρατηγικής για τη προστασία των λιμνών, καθώς και απαξίωση της επιστημονικής γνώσης στον σχεδιασμό μέτρων προστασίας και αποκατάστασης.

Ο βασικός στόχος της Οδηγίας Πλαίσιο είναι η επίτευξη μέχρι το 2015 ‘’ καλής’’ κατάστασης για όλα τα επιφανειακά (ποτάμια, λίμνες, μεταβατικά και παράκτια) και τα υπόγεια νερά, η βιωσιμότητα των υδάτινων πόρων και η εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων νερού για τις διάφορες παραγωγικές χρήσεις αλλά και για τα οικοσυστήματα.

Δεδομένων των υποχρεώσεων της Ελλάδας, όπως απορρέουν από την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60/ΕΕ), για δημοσίευση των σχεδίων διαχείρισης ανά λεκάνη απορροής μέχρι το τέλος του 2009 αλλά και την επίτευξη του στόχου για καλή ποιότητα υδάτων μέχρι το 2015, ερωτάται η Επιτροπή:

1. Θεωρεί ότι η Ελλάδα είναι στο σωστό δρόμο για τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60/ΕΕ) και πιο συγκεκριμένα από τα άρθρα 4, 5, 8 και 11;

2. Έχει ενημερώσει η ελληνική κυβέρνηση την Επιτροπή για την οικολογική κατάσταση των επιφανειακών υδάτων, ιδιαίτερα των λιμνών που έχουν χαρακτηριστεί ως προστατευόμενες περιοχές, καθώς και για τις στρατηγικές που ακολουθεί για την πρόληψη, την αποκατάσταση και τον έλεγχο της ρύπανσης;

(1) ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σελ. 1.

Απάντηση του κ. Δήμα εξ ονόματος της Επιτροπής

Τα ζητήματα που τέθηκαν από το Αξιότιμο Μέλος του Κοινοβουλίου θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής που εκπονούνται βάσει της οδηγίας -πλαισίου για τα ύδατα (ΟΠΥ/WFD 2000/60/ΕΚ⁽¹⁾), τα οποία τα κράτη μέλη καλούνται να εκπονήσουν έως τις 22 Δεκεμβρίου 2009 και να τα διαβιβάσουν στην Επιτροπή έως τις 22 Μαρτίου 2010. Τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής επιβάλλεται να περιλαμβάνουν χάρτη των δικτύων παρακολούθησης, τα αποτελέσματα των προγραμμάτων παρακολούθησης (σύμφωνα με την παράγραφο 4 του παραρτήματος VII της ΟΠΥ) καθώς και πληροφορίες σχετικά με την οικολογική κατάσταση των εν λόγω λιμνών.

Η Επιτροπή ελέγχει κατά πόσο οι εν λόγω εκθέσεις συμμορφώνονται προς τις διατάξεις της οδηγίας και στη συνέχεια δημοσιεύει έκθεση εφαρμογής σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 2 της ΟΠΥ έως τις 22 Δεκεμβρίου 2012.

Σε περίπτωση που τα κράτη μέλη δεν υποβάλουν εκθέσεις εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, η Επιτροπή θα λάβει επίσης τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση το συντομότερο δυνατό.

Όσον αφορά το άρθρο 8 της οδηγίας 2000/60/ΕΚ τα κράτη μέλη ήταν υποχρεωμένα να διαμορφώσουν δίκτυα παρακολούθησης και να ενημερώσουν σχετικά την Επιτροπή μέχρι τις 22 Μαρτίου 2007. Το 2007 η Επιτροπή κίνησε την διαδικασία αριθ. 2007/2490 κατά της Ελλάδας, επειδή παρέλειψε να την ενημερώσει σχετικά με τα δίκτυα παρακολούθησης αλλά πρόσφατα έλαβε τα σχετικά στοιχεία τα οποία και εξετάζει για να διαπιστώσει κατά πόσον επιτυγχάνεται συμμόρφωση. Τα κράτη μέλη αναμένεται να ανακοινώσουν τα αποτελέσματα της παρακολούθησης μέσω των σχεδίων διαχείρισης των λεκανών απορροής και δεν είναι δυνατό να αξιολογηθεί η συμμόρφωση τους προς τις διατάξεις μέχρι να υποβληθούν και να αξιολογηθούν τα σχέδια διαχείρισης των λεκανών απορροής των ποταμών.

Όσον αφορά το άρθρο 5, η Επιτροπή εξέδωσε μια πρώτη έκθεση εφαρμογής το Μάρτιο του 2007⁽²⁾ σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 3 και 5 και για τη μεταφορά της οδηγίας. Μέχρι τότε δεν είχε λάβει από την Ελλάδα ουδεμία ουσιαστική έκθεση για το άρθρο 5, και ως εκ τούτου η Επιτροπή κίνησε τη διαδικασία επί παραβάσει (υπόθεση αριθ. 2005/2317), η οποία εν συνεχεία ετέθη στο αρχείο το 2008 μετά την παραλαβή της έκθεσης.

(1)ΕΕ αριθ. L 327, 22.12.2000

(2)Ανακοίνωση (COM(2007) 128 τελικό) «Προς την αειφόρο διαχείριση του νερού στην Ευρωπαϊκή Ένωση» και Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής (SEC(2007) 362 τελικό): «Πρώτη έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για το νερό 2000/60/EC».

Θέμα: Ύδρευση των πόλεων του Ηρακλείου και του Αγίου Νικολάου από το φράγμα Αποσελέμη στην Κρήτη

Το εν λόγω έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής⁽¹⁾ ως έργο διαχείρισης υδάτινων πόρων, δηλαδή τυπικά ως περιβαλλοντικό έργο. Περιλαμβάνει όμως και εκτεταμένη μεταφορά νερών σε διαφορετική υδρογεωλογική λεκάνη (με διέλευση μάλιστα αγωγών από περιοχή Natura 2000). Συγκεκριμένα θα διοχετευθούν για την ύδρευση του Ηρακλείου μεγάλες ποσότητες νερών του Οροπεδίου Λασιθίου που σήμερα εμπλουτίζουν τους υδροφορείς περιμετρικά του ορεινού όγκου της Δίκτης⁽²⁾.

Μελέτες και αναφορές⁽³⁾ δείχνουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και αμφισβητούμενη ωφέλεια, με υπερβολικό μάλιστα οικονομικό κόστος, ενώ το δίκτυο ύδρευσης του Ηρακλείου έχει σήμερα απώλειες κατά πολύ μεγαλύτερες από την αναμενόμενη απόληψη νερού από το έργο. Απουσιάζουν επίσης επαρκείς απαντήσεις για την επικινδυνότητα, καθώς ο κατάντη του φράγματος οικισμός Ποταμιές βρίσκεται πολύ κοντά στον ταμιευτήρα και κάτω από το επίπεδο στάθμης του.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Εάν έχει γίνει καταγραφή υδρογεωλογικών λεκανών στην περιοχή και εάν έχουν εκπονηθεί διαχειριστικά σχέδιά τους σύμφωνα με την οδηγία 2000/60⁽⁴⁾.

2. Εάν το έργο είναι σύμφωνο με την Οδηγία 2000/60 και ειδικότερα στο άρθρο 1, παρ. α, β, άρθρο 4, παρ. 1.β, παρ. 5.α,β,γ,δ και παρ. 7.α,β,γ,δ.

3. Εάν η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων εξετάζει εναλλακτικές λύσεις κάλυψης των αναγκών ύδρευσης των πόλεων Ηρακλείου και Αγ. Νικολάου.

4. Σε τι βαθμό έχουν προχωρήσει οι μελέτες και τα έργα για τον περιορισμό των διαρροών του δικτύου ύδρευσης της πόλης του Ηρακλείου και εάν τα σχετικά αποτελέσματα έχουν ληφθεί υπόψη στον τελικό σχεδιασμό του έργου.

5. Εάν δίνονται ικανοποιητικές απαντήσεις, τόσο από τη Μ.Π.Ε. όσο και από τη μελέτη σεισμικής επάρκειας του φράγματος, για την αντιμετώπιση των συνεπειών και κινδύνων σε περίπτωση θραύσης του φράγματος.

(1) EU-CCI:2000-GR-16-C-PE-006, 27/12/02.

(2) Πείραμα ιχνηθέτησης στην καταβόθρα ΧΩΝΟΣ Οροπεδίου Λασηθίου, ΙΓΜΕ, Μάιος 2003.

(3) Ερευνητικό πρόγραμμα «Συνολική αξιολόγηση σεναρίων ανάπτυξης υδατικών πόρων λεκάνης απορροής Αποσελέμη Κρήτης», Εργαστήριο Εγγειοβελτιωτικών Έργων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα 2002.

(4) ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1.

Απάντηση του κ. Potocnik εξ ονόματος της Επιτροπής

Στις απαντήσεις που έδωσε στις γραπτές κοινοβουλευτικές ερωτήσεις P-637/05 του κ. Schlyter και P-5777/09 του κ. Danellis⁽¹⁾, η Επιτροπή έχει ήδη εξηγήσει λεπτομερώς τη δράση της προκειμένου να διασφαλίσει ότι το έργο θα ανταποκρίνεται στην ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας-πλαίσιο για τα ύδατα (2000/60/EΚ⁽²⁾) και της οδηγίας για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (οδηγία ΕΠΕ, 85/337/EΟΚ⁽³⁾). Η συμμόρφωση του έργου προς την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία επιβεβαιώθηκε από το ελληνικό Συμβούλιο Επικρατείας (απόφαση 3841/2006). Το Συμβούλιο Επικρατείας απέρριψε όλα τα επιχειρήματα που πρόβαλαν οι πολίτες και θεώρησε ότι η αδειοδότηση του έργου δεν παραβίαζε το ελληνικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής νομοθεσίας με την οποία ενσωματώνονται στο εθνικό δίκαιο σχετικά ενωσιακά νομοθετήματα (όπως οι οδηγίες 85/337/EΟΚ και 92/43/EΚ⁽⁴⁾). Η Επιτροπή επιθυμεί να τονίσει ότι οι εθνικές δικαστικές αρχές, οι οποίες είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνες για τη διασφάλιση της τήρησης του ευρωπαϊκού δικαίου από τα κράτη μέλη, καλούνται κατά περίπτωση να ερμηνεύσουν το εθνικό δίκαιο υπό το φως της διατύπωσης και του σκοπού της σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας και επομένως εντάσσονται αναπόσπαστα στη διαδικασία εφαρμογής της νομοθεσίας⁽⁵⁾.

Όσον αφορά τις εναλλακτικές λύσεις, θα πρέπει να τονισθεί ότι το άρθρο 5 παράγραφος 3 και το παράρτημα IV της οδηγίας ΕΠΕ επιβάλλει οι περιβαλλοντικές πληροφορίες που παρέχονται από τον κύριο του έργου να περιέχουν, κατ’ ελάχιστο, «σύνοψη των κύριων εναλλακτικών λύσεων που μελετά ο κύριος του έργου και υπόδειξη των κύριων λόγων της επιλογής του, λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων στο περιβάλλον». Ως εκ τούτου, στην οδηγία ΕΠΕ δεν υπάρχει καμία αναφορά ότι θα πρέπει να εξεταστούν συγκεκριμένες εναλλακτικές λύσεις, ούτε υπάρχει απαίτηση για ελάχιστο αριθμό εναλλακτικών λύσεων που θα πρέπει να εξεταστούν από τον κύριο του έργου.

(1)http://www.europarl.europa.eu/QP-WEB

(2)ΕΕ L 327 της 22.12.2000.

(3)ΕΕ L 175 της 5.7.1985.

(4)ΕΕ L 206 της 22.7.1992.

(5)Βλ. για παράδειγμα την απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C-555/07, παράγραφος 48.