| ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ! – Ερώτηση του Μιχάλη Τρεμόπουλου στο Eυρωκοινοβούλιο |  |
 |
 |
| Ευρωβουλή – Νέα |
| Πέμπτη, 17 Φεβ. 2011, 20:55 |
| Ευρωπαϊκή νομοθεσία με κοινές προδιαγραφές για τα βιολογικά απορρυπαντικά και καλλυντικά, ζητούν οι Οικολόγοι Πράσινοι με ερώτηση του Μιχάλη Τρεμόπουλου στο Eυρωκοινοβούλιο.
Αντίθετα με τα βιολογικά τρόφιμα, όπου σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία υπάρχει ήδη από τη δεκαετία του 1990, σήμερα στην Ευρώπη για τα βιολογικά καλλυντικά υπάρχουν αρκετά πρότυπα πιστοποίησης, διαφορετικά μεταξύ τους (Γερμανία: NATRUE, BDIH, Ιταλία: ICEA, Γαλλία: ECOCERT, Βρετανία: SOIL ASSOCIATION και άλλα) που τελικά κατάληξαν σε κοινό πρότυπο (COSMOS), χωρίς όμως να έχουν λυθεί όλες οι διαφοροποιήσεις. Η ανάπτυξη όλων αυτών των προτύπων, δείχνει το αυξημένο ενδιαφέρον των καταναλωτών για τα βιολογικά καλλυντικά, όμως η ισχύς τους δεν είναι γενικευμένη, υποχρεωτική και κοινή για όλα τα κράτη μέλη. Ανάλογο είναι το πρόβλημα για τα απορρυπαντικά και τα προϊόντα προσωπικής υγιεινής. Στη νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα καλλυντικά (κανονισμός ΕΚ αρ.1223/2009) που θα τεθεί σε ισχύ από το 2013, το θέμα αφήνεται σε εκκρεμότητα, καθώς δε θεσπίζεται κοινό πρότυπο για τα βιολογικά καλλυντικά, αναγνωρίζεται όμως δυνατότητα της Κομισιόν να ρυθμίσει το θέμα σε συνεργασία με τις χώρες μέλη στα πλαίσια ενός Σχεδίου Δράσης για ειδικές κατηγορίες προϊόντων. Στην ερώτησή του, ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων ρωτά την Κομισιόν αν σκοπεύει να αναλάβει πρωτοβουλίες για Ευρωπαϊκό Κανονισμό που θα καλύπτει το κενό. «Η χρήση βιολογικών προϊόντων στην καθαριότητα των χώρων αλλά και στην προσωπική μας περιποίηση, είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να προστατευθούμε από το χημικό πόλεμο που γίνεται καθημερινά στο σπίτι μας, στους χώρους που εργαζόμαστε και κινούμαστε, αλλά και πάνω στο σώμα μας, με απορρυπαντικά και καλλυντικά που δε γνωρίζουμε ούτε τη σύσταση ούτε τις επιπτώσεις τους», δήλωσε ο Μιχάλης Τρεμόπουλος. «Είναι λοιπόν σημαντικό να έχουμε για τα βιολογικά προϊόντα, και στους τομείς αυτούς, ευρωπαϊκούς κανόνες και νομοθεσία ανάλογη με αυτά που ισχύουν για τα βιολογικά τρόφιμα. Προσπαθούμε να πιέσουμε την Κομισιόν για ένα απαραίτητο βήμα, που θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει από καιρό». Aκολουθεί το κείμενο της ερώτησης του Μ. Τρεμόπουλου Θέμα: Νομοθεσία για ευρωπαϊκά πρότυπα πιστοποίησης βιολογικών απορρυπαντικών και καλλυντικών. Οι καταναλωτές εμπιστεύονται τα βιολογικά τρόφιμα με βάση την πιστοποίηση που, στηριγμένη στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, διασφαλίζει ότι στα προϊόντα δεν υπάρχουν χημικά κατάλοιπα. Σήμερα για τα βιολογικά καλλυντικά υπάρχουν στην Ευρώπη αρκετά πρότυπα πιστοποίησης, διαφορετικά μεταξύ τους (Γερμανία: NATRUE, BDIH, Ιταλία: ICEA, Γαλλία: ECOCERT, Βρετανία: SOIL ASSOCIATION και άλλα) που τελικά κατάληξαν σε κοινό πρότυπο (COSMOS), χωρίς όμως να έχουν λυθεί όλες οι διαφοροποιήσεις. Η ανάπτυξη όλων αυτών των προτύπων, δείχνει το αυξημένο ενδιαφέρον των καταναλωτών για τα βιολογικά καλλυντικά, όμως η ισχύς τους δεν είναι γενικευμένη, υποχρεωτική και κοινή για όλα τα κράτη μέλη. Ανάλογο είναι το πρόβλημα για τα απορρυπαντικά και τα προϊόντα προσωπικής υγιεινής. Καταναλωτικές οργανώσεις έχουν ζητήσει την κάλυψη των νομοθετικών κενών, καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις (1) Ερωτάται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: 1. Είναι ενήμερη για την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά βιολογικών καλλυντικών και απορρυπαντικών και τα ζητήματα για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις; 2. Ποιες πρόκειται να είναι οι πρωτοβουλίες της; Σκοπεύει να προωθήσει την ψήφιση Ευρωπαϊκού Κανονισμού που θα ρυθμίζει το θέμα, παίρνοντας υπόψη και τη μέχρι τώρα εμπειρία, ώστε να διασφαλίζεται για τα βιολογικά καλλυντικά και καθαριστικά προϊόντα, ενιαία κατάσταση σε όλες τις χώρες μέλη; (1) http://www.vzhh.de/ernaehrung/30538/greenwashing-bei-kosmetik.aspx |
Σύστημα ταχείας αντίδρασης RAPEX για επικίνδυνα καταναλωτικά προϊόντα
Μετά από επώνυμη καταγγελία καταναλωτή στις 1.12.2009(1) αποφασίσθηκε μετά 4 μήνες η ανάκληση των σχετικών επικίνδυνων προϊόντων(2), H καταγγελία συνοδευόταν από όλα τα σχετικά στοιχεία για τον εντοπισμό του προϊόντος, καθώς και σχετικές απαγορεύσεις άλλων προϊόντων για τον ίδιο λόγο (καλλυντικά που μοιάζουν με τρόφιμα).
Μέχρι σήμερα, η ανάκληση των προϊόντων αυτών δεν έχει δημοσιευθεί στις αναφορές των κοινοποιήσεων της Επιτροπής που δημοσιεύει σε εβδομαδιαία βάση σχετικά με προϊόντα για τα οποία ελήφθησαν περιοριστικά μέτρα σχετικά με την διάθεσή τους στην αγορά από αρμόδιες αρχές κρατών μελών αλλά ούτε και στην σχετική σελίδα της εθνικής αρχής της Ελλάδας για το δίκτυο RAPEX.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Tο χρονικό διάστημα 4 μηνών για την ανάκληση του προϊόντος, συμβαδίζει με το σκοπό του RAPEX που είναι η εξασφάλιση της ταχείας ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής για την αποτροπή κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών;
2. H μη δημοσίευση της ανάκλησης είναι σύμφωνη με το άρθρο 16 της οδηγίας 2001/95/ΕΚ για τη γενική ασφάλεια προϊόντων, που επιβάλλει οι πληροφορίες για τους κινδύνους να είναι γενικά προσιτές σύμφωνα με τις απαιτήσεις διαφάνειας;
3. H μη δημοσίευση της ανάκλησης δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό ανάμεσα στις επιχειρήσεις των οποίων τα προϊόντα δημοσιεύονται και στις επιχειρήσεις των οποίων τα προϊόντα δεν δημοσιεύονται;
4. Θεωρεί τις συγκεκριμένες οδηγίες («κατευθυντήριες γραμμές RAPEX») επαρκείς ή σκοπεύει να τις αναθεωρήσει επί το αυστηρότερο;
(1) Καταγγελία με Αρ. Πρωτ.: Z2/29520 1.12.09 προς τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, εθνική αρχή της Ελλάδας που συμμετέχει στο δίκτυο του RAPEX και είναι υπεύθυνη για τη διαδικασία της κοινοποίησης για τους διαφόρους κινδύνους που απαιτούν ταχεία αντίδραση.
(2) Απόφαση ΕΟΦ 22261/7-4-2010, http://www.eof.gr/assets/DAIRY_FUN.pdf
Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής
Η Επιτροπή είναι ενήμερη για τα προϊόντα της σειράς «Dairy Fun» τα οποία διατέθηκαν σε καταναλωτές στην αγορά της ΕΕ και τα οποία αποτέλεσαν αντικείμενο καταγγελίας καταναλωτή προς τις ελληνικές αρχές.
1. Τα μέτρα που περιορίζουν τη διάθεση και/ή τη διανομή επικίνδυνων προϊόντων στην αγορά της ΕΕ πρέπει να λαμβάνονται από τις εθνικές αρχές όσο το δυνατό ταχύτερα. Το χρονικό διάστημα που χρειάζεται για την έγκριση σωστά τεκμηριωμένων μέτρων εξαρτάται από τις ιδιαίτερες συνθήκες της υπόθεσης και ανήκει στην αρμοδιότητα των οικείων εθνικών αρχών.
2. Οι ελληνικές αρχές δεν κοινοποίησαν τα προϊόντα «Dairy Fun» μέσω του RAPEX (το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ένωσης για τα επικίνδυνα προϊόντα) επειδή οι πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα αυτά είχαν ήδη υποβληθεί μέσω RAPEX από τις πολωνικές αρχές οι οποίες επίσης απέσυραν τα εν λόγω προϊόντα από την αγορά τους.
Πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα «Dairy Fun» δεν δημοσιεύτηκαν στον δικτυακό τόπο του RAPEX(1), επειδή κατά τη γνώμη των πολωνικών αρχών τα προϊόντα παρουσίαζαν μέτριο κίνδυνο για τους καταναλωτές και η Επιτροπή δημοσιεύει κοινοποιήσεις στον δικτυακό τόπο του RAPEX μόνον όταν τα προϊόντα ενέχουν σοβαρό κίνδυνο.
3. Όλες οι κοινοποιήσεις RAPEX σχετικά με προϊόντα που αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τους καταναλωτές δημοσιεύονται στον δικτυακό τόπο του RAPEX. Συνεπώς, δεν υπάρχει κίνδυνος άνισης μεταχείρισης εταιρειών.
4. Στις 16 Δεκεμβρίου 2009, η Επιτροπή εξέδωσε τις νέες κατευθυντήριες γραμμές(2) RAPEX οι οποίες διέπουν τη λειτουργία του συστήματος RAPEX. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές αντικαθιστούν τις προηγούμενες κατευθυντήριες γραμμές οι οποίες εφαρμόζονταν μεταξύ του 2004 και του 2009. Η Επιτροπή δεν σκοπεύει να τις τροποποιήσει προς το παρόν.
(1)www.ec.europa.eu/rapex
(2)Απόφαση της Επιτροπής, της 16ης Δεκεμβρίου 2009, σχετικά με τον καθορισμό των κατευθυντηρίων γραμμών για τη διαχείριση του κοινοτικού συστήματος ταχείας ανταλλαγής πληροφοριών (RAPEX) που θεσπίστηκε δυνάμει του άρθρου 12 και της διαδικασίας κοινοποίησης που θεσπίστηκε δυνάμει του άρθρου 11 της οδηγίας 2001/95/ΕΚ (οδηγία για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων), ΕΕ L 22 της 26.01.2010.
Θέμα: Χρήση νανοσωματιδίων διοξειδίου του τιτανίου σε τρόφιμα και καλλυντικά
Πρόσφατη μελέτη(1) δείχνει πώς νανοσωματίδια του διοξειδίου του τιτανίου, που χρησιμοποιούνται στα αντηλιακά, μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο σε ποντίκια. Αν και δεν υπάρχει απόδειξη ότι τα νανοσωματίδια μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο στον άνθρωπο, οι ερευνητές λένε πως η μελέτη εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια των εργαζομένων που εκτίθενται σε υψηλές συγκεντρώσεις των νανοσωματιδίων σε εργοστασιακές συνθήκες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, περαιτέρω μελέτες πρέπει να διεξαχθούν προκειμένου να εξετασθεί αν τα ίδια αποτελέσματα θα μπορούσαν να προκύψουν και στον άνθρωπο. Η ιδέα ότι νανοσωματίδια διοξειδίου του τιτανίου θα μπορούσαν να προκαλέσουν καρκινογόνες επιδράσεις με την κατάποση είναι ανησυχητική, δεδομένου ότι τα νανοσωματίδια χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα και οδοντόκρεμες.
Ταυτόχρονα με τον περιορισμό της έκθεσης σε νανοσωματίδια διοξειδίου του τιτανίου των ανθρώπων που ασχολούνται με αυτά στη βιομηχανία, οι ερευνητές ισχυρίζονται πως θα ήταν συνετό να περιοριστεί η κατανάλωσή τους σε κάθε τρόφιμο ή καλλυντικό προϊόν στο οποίο η παρουσία τους δεν είναι ουσιώδης.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου που διασφαλίζουν πως δεν χρησιμοποιούνται νανοσωματίδια του διοξειδίου του τιτανίου σε τρόφιμα, χωρίς την προηγούμενη απαραίτητη έγκριση της EFSA;
2. Πώς προτίθεται να δώσει συνέχεια στην τελευταία πρόταση των ερευνητών όσον αφορά τη χρήση αυτών των νανοσωματιδίων σε οποιοδήποτε τρόφιμο ή καλλυντικό προϊόν;
3. Προτίθεται να χρηματοδοτήσει ή να ενθαρρύνει την περαιτέρω έρευνα για να εξεταστούν τα αποτελέσματα των σωματιδίων στον άνθρωπο;
| (1) Trouiller, B. Reliene, R., Westbrook, A et al. (2009). Titanium Dioxide Nanaparticles Induce DNA Damage and Genetic Instability In Vivo in Mice. Cancer Research. 69: 8784 – 8789. |
Απάντηση του κ. Dalli εξ ονόματος της Επιτροπής
Tο διοξείδιο του τιτανίου επιτρέπεται να χρησιμοποιείται ως χρωστική ουσία στα τρόφιμα βάσει της αξιολόγησης της επιστημονικής επιτροπής τροφίμων, προκατόχου της Eυρωπαϊκής Aρχής για την Ασφάλεια Τροφίμων (EΑΑΤ). Η εν λόγω αξιολόγηση δεν αφορούσε το διοξείδιο του τιτανίου σε μορφή νανοσωματιδίων. Η νομοθεσία περί προϊόντων προσθήκης στα τρόφιμα απαιτεί για ένα τέτοιο προϊόν που έχει ήδη εγκριθεί βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ και το οποίο έχει παραχθεί μέσω μεθόδου παραγωγής ή με τη χρήση αρχικών υλικών σημαντικά διαφορετικών από εκείνα που περιλαμβάνονται στην αξιολόγηση κινδύνου της ΕΑΑΤ, να υποβάλλεται για νέα αξιολόγηση από την ΕΑΑΤ. Με τον όρο «Σημαντικά διαφορετικά» θα μπορούσε να νοείται μια αλλαγή στο μέγεθος των σωματιδίων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης νανοτεχνολογίας. Προς το παρόν, τα κράτη μέλη παρακολουθούν τις ουσίες σε μορφή νανοσωματιδίων με βάση κυρίως τον έλεγχο πληροφοριών σε συνοδευτικά έγγραφα και μέσω οικειοθελών δηλώσεων.
Επιπρόσθετα, το διοξείδιο του τιτανίου, συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα επαναξιολόγησης προϊόντων προσθήκης τροφίμων που πρόκειται να εγκριθεί από την Επιτροπή κατά το πρώτο τρίμηνο του 2010. Η επαναξιολόγηση των χρωστικών ουσιών τροφίμων βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι πληροφορίες που πρόκειται να ζητηθούν για την αξιολόγηση περιλαμβάνουν στοιχεία σχετικά με τις προδιαγραφές των προϊόντων προσθήκης τροφίμων που χρησιμοποιούνται τη στιγμή αυτή, συμπεριλαμβανομένων του μεγέθους των σωματιδίων και των σχετικών φυσικοχημικών χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων.
Η χρήση του διοξειδίου του τιτανίου σε καλλυντικά επιτρέπεται ως χρωστική ουσία (μόνο σε μορφή διαφορετική του νανοσωματιδίου) και ως φίλτρο υπεριωδών ακτίνων (σε μορφή νανοσωματιδίων και άλλη) με βάση επιστημονικές γνώμες ανεξάρτητης επιστημονικής επιτροπής, της επιστημονικής επιτροπής ασφάλειας καταναλωτών (SCCS). Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, το διοξείδιο του τιτανίου σε μορφή νανοσωματιδίων χρησιμοποιείται τη στιγμή αυτή αποκλειστικά ως φίλτρο υπεριωδών ακτίνων.
Υπό το φως των ανησυχιών που διατυπώθηκαν σε ορισμένες πρόσφατες μελέτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στις οποίες αναφέρεται ο κ. βουλευτής, η Επιτροπή ζήτησε από τον αρμόδιο κλάδο παραγωγής να της παράσχει επικαιροποιημένο σύνολο στοιχείων σχετικά με το διοξείδιο του τιτανίου σε μορφή νανοσωματιδίων που θα διαβιβάσει στην SCCS για αξιολόγηση ασφάλειας. Αν από το συμπέρασμα της SCCS προκύψει τρίτη ότι το διοξείδιο του τιτανίου σε μορφή νανοσωματιδίων είναι μη ασφαλές για τους ανθρώπους όταν χρησιμοποιείται ως φίλτρο υπεριωδών ακτίνων, η επιτροπή θα λάβει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να διευκρινίσει ότι η εν λόγω ουσία δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται ως φίλτρο υπεριωδών ακτίνων σε μορφή νανοσωματιδίων.
Οι ισχύουσες οδηγίες της ΕΕ περί υγείας και ασφάλειας κατά την εργασία και ιδιαίτερα η οδηγία 89/391/EΟΚ(1) και η επιμέρους οδηγία της 98/24/EΚ(2) περί χημικών παραγόντων καθορίζουν στοιχειώδεις προδιαγραφές για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους που προέρχονται από την έκθεσή τους σε επικίνδυνους χημικούς παράγοντες. Οι εν λόγω απαιτήσεις εφαρμόζονται σε όλους τους επικίνδυνους χημικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του τιτανίου, που είναι παρόντες ή ενδέχεται να είναι παρόντες στον τόπο εργασίας, ανεξαρτήτως του μεγέθους ή του σχήματός τους.
Οι εργοδότες οφείλουν να λαμβάνουν τα αναγκαία προστατευτικά και προληπτικά μέτρα που προβλέπονται στις προαναφερθείσες οδηγίες ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι κίνδυνοι από επικίνδυνους χημικούς παράγοντες για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων εξαλείφονται ή περιορίζονται στο ελάχιστο.
Διάφορα ερευνητικά σχέδια που χρηματοδοτήθηκαν μέσω του 7ου προγράμματος πλαισίου για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (ΠΠ7, 2007-2013) ερευνούν σχετικά με ενδεχόμενες αρνητικές επιδράσεις των νανοϋλικών επί της υγείας και του περιβάλλοντος. Τα περισσότερα από αυτά αφορούν το διοξείδιο του τιτανίου(3).
Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι ισχύουσες οδηγίες της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια κατά την εργασία(4) καθορίζουν στοιχειώδεις προδιαγραφές για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους που προέρχονται από την έκθεσή τους σε επικίνδυνους χημικούς παράγοντες. Οι εν λόγω απαιτήσεις εφαρμόζονται σε όλους τους επικίνδυνους χημικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του τιτανίου, που είναι παρόντες ή ενδέχεται να είναι παρόντες στον τόπο εργασίας, ανεξαρτήτως του μεγέθους ή του σχήματός τους.
(1)ΕΕ L 183 της 29.6.1989.
(2)ΕΕ L 131 της 5.5.1998.
(3)Για περαιτέρω πληροφορίες, παρακαλείσθε να συμβουλευθείτε τους ακόλουθους ιστοτόπους: NeuroNano www.neuronano.eu; Nanoretox www.nanoretox.eu; Nanommune www.nanommune.eu; Enpra www.enpra.eu; Ennsatox www.ennsatox.eu; Inlivetox www.inlivetox.eu; Hinamox www.hinamox.eu; Nanex www.nanex-project.eu
(4)Βλ. ειδικότερα την οδηγία 89/391/EΟΚ και την ειδική οδηγία της 98/24/EΚ περί χημικών παραγόντων.