ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΡΕΜΟΠΟΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΙΕΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις συνεχιζόμενες διακρίσεις σε βάρος των αντιρρησιών συνείδησης στην Ελλάδα κατέθεσε ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλης Τρεμόπουλος.

 Η κατάθεση της Ερώτησης συμπίπτει χρονικά με την παραπομπή σε δίκη στο Στρατοδικείο Αθηνών τριών αντιρρησιών μέσα στο Φεβρουάριο και τις αντιδράσεις του ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, που εξέφρασε την ανησυχία της για τις δίκες και την απογοήτευσή της για την ανεπάρκεια του νομικού πλαισίου στην Ελλάδα.

Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων αναφέρεται σε σχετικές αρνητικές για την Ελλάδα επισημάνσεις του Ευρωπαϊκού Γραφείου για την Αντίρρηση Συνείδησης και επισημαίνει ότι συνεχίζονται οι παραπομπές σε δίκη ως ανυπότακτων ακόμη και ατόμων που δήλωσαν αντιρρησίες συνείδησης πριν το 1997 -όταν ψηφίστηκε και ο πρώτος νόμος (2510/97) περί κοινωνικής θητείας- και άσχετα από το γεγονός ότι ορισμένοι έχουν ξεπεράσει το όριο στράτευσης των 45 χρόνων!

Επισημαίνει, επίσης, ότι οι διαδικασίες αξιολόγησης των αιτήσεων των αντιρρησιών βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Άμυνας και των στρατιωτικών, ενώ η διάρκεια της κοινωνικής θητείας παραμένει τιμωρητική, αφού αναμένεται μεν να μειωθεί στους 15 μήνες, οι περισσότεροι όμως στρατεύσιμοι απολύονται στους 9 μήνες (όση και η θητεία στο στρατό ξηράς).

Ο Μιχάλης Τρεμόπουλος έχει φέρει στο ευρωκοινοβούλιο θέματα δικαιωμάτων αντιρρησιών συνείδησης και σε άλλες χώρες, όπως η Τουρκία. Η άρνηση στράτευσης κατοχυρώνεται πλέον και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω της Ευρωπαϊκής Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι 22 έχουν ήδη καταργήσει την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και μέσα στο 2011 η Γερμανία και η Αυστρία αναμένεται να κάνουν το ίδιο.

 ΧΑΡΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΘΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΣΤΡΑΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

(ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης του Μ. Τρεμόπουλου)

Θέμα: Αντίρρηση συνείδησης στην Ελλάδα

Το Ευρωπαϊκό Γραφείο για την Αντίρρηση Συνείδησης υπέβαλε αναφορά, στις 8 Νοεμβρίου 2010, για την κατάσταση της αντίρρησης συνείδησης στην Ελλάδα στην Οικουμενική Περιοδική Αξιολόγηση του ΟΗΕ ⁽¹⁾. Η Ελλάδα είναι μεταξύ των τελευταίων χωρών στην Ευρώπη που ακόμα διατηρούν υποχρεωτική στρατιωτική θητεία. Μια μορφή πολιτικής υπηρεσίας (κοινωνικής θητείας) θεσπίστηκε με το Νόμο 2510/97, ο οποίος τροποποιήθηκε πρόσφατα από το Νόμο 3883/2010, αλλά η λειτουργία της πολιτικής υπηρεσίας (κοινωνικής θητείας) είναι γεμάτη προβλήματα.

Εγείρονται ερωτήματα σχετικά με τα εξής: A) Η αξιολόγηση των αιτήσεων για πολιτική υπηρεσία ακόμα παραμένει στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Άμυνας. Δύο από τα πέντε μέλη της ειδικής γνωμοδοτικής επιτροπής είναι στρατιωτικοί, κατά παράβαση της αρχής ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να ιδρύσουν ανεξάρτητα και αμερόληπτα σώματα λήψης αποφάσεων για να εξετάζουν τις αιτήσεις για το καθεστώς του αντιρρησία συνείδησης. ⁽²⁾ B) Η διάρκεια της πολιτικής υπηρεσίας είναι ακόμα τιμωρητική. Στο νόμο η διάρκειά της είναι διπλάσια της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας και σε μια πρόσφατη Υπουργική Απόφαση μειώθηκε στους 15 μήνες, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των στρατευσίμων υπηρετούν 9μηνη στρατιωτική θητεία. ⁽³⁾ Γ) Έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης για τη δυνατότητα αίτησης για το καθεστώς του αντιρρησία συνείδησης (τίποτα γραπτό στην πρόσκληση κατάταξης), αυστηρά χρονικά όρια για την αίτηση, περιοριστικός ορισμός του αντιρρησία συνείδησης, αυθαίρετη άρνηση αναγνώρισης και πιθανή ανάκληση του καθεστώτος του αντιρρησία συνείδησης. Δ) Διώξεις αντιρρησιών συνείδησης που αρνήθηκαν τη στρατιωτική θητεία πριν την έναρξη ισχύος του Νόμου 2510/1997 ⁽⁴⁾.

Συνεπώς ερωτάται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

1. Είναι η κατάσταση αυτή εναρμονισμένη με τη νομοθεσία και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του Άρθρου 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, του Άρθρου 18 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και του Άρθρου 18 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου;

2.Δεδομένων των προαναφερθέντων προβληματικών ζητημάτων, το Ελληνικό Κράτος σέβεται αποτελεσματικά το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης;

3. Τι μπορεί να γίνει για να βελτιωθεί η κατάσταση; Πως μπορεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προστατέψει Ευρωπαίους πολίτες που δηλώνουν αντιρρησίες συνείδησης από διακρίσεις και διώξεις;

___________________________

⁽¹⁾ Ανησυχίες για την κατάσταση της αντίρρησης συνείδησης στην Ελλάδα έχουν επίσης εκφραστεί επανειλημμένα από τη Διεθνή Αμνηστία, πιο πρόσφατα στην αναφορά της στην Οικουμενική Περιοδική Αξιολόγηση του ΟΗΕ για την Ελλάδα.

⁽²⁾ Το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 7^ης Φεβρουαρίου 1983 “επισημαίνει ότι κανένα δικαστήριο ή επιτροπή δεν μπορεί να παρέμβει στη συνείδηση ενός ατόμου και ότι μια δήλωση που παρουσιάζει τα κίνητρα του ατόμου πρέπει επομένως να επαρκεί στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων για να εξασφαλίσει το καθεστώς του αντιρρησία συνείδησης”;

⁽³⁾ Το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11^ης Μαρτίου 1993 “τονίζει ότι θα πρέπει να προβλέπεται μια εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, ίδιας διάρκειας με τη στρατιωτική θητεία, έτσι ώστε να μην θεωρείται κύρωση ή εμπόδιο”;

⁽⁴⁾ Το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά το 1996, (A4-0034/98), 120. Καλεί την Ελλάδα, συνεπώς, (α) να απελευθερώσει τους φυλακισμένους αντιρρησίες συνείδησης αμέσως και να τους μεταχειρίζεται σύμφωνα με το νέο νόμο, ο οποίος προβλέπει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, (β) να εξαιρέσει από την πολιτική υπηρεσία αυτούς που αρνήθηκαν τη στρατιωτική θητεία πριν την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, είτε πλήρως είτε μερικώς, ανάλογα με τις ατομικές συνθήκες, καθώς πολλοί από αυτούς είχαν ήδη υποστεί περιορισμούς της ελευθερίας τους, (γ) να χορηγήσει πλήρη αμνηστία σε όλους εκείνους που αρνήθηκαν τη στρατιωτική θητεία στο παρελθόν, και (δ) να χορηγήσει σε όλους τους αντιρρησίες συνείδησης πλήρη πολιτικά δικαιώματα, συγκεκριμένα δίνοντάς τους το δικαίωμα σε διαβατήριο, επιτρέποντάς τους, όπως όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι πολίτες, να μετακινούνται ελεύθερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και εισάγοντας αποδεκτές διατάξεις για τους Έλληνες αντιρρησίες συνείδησης που ζουν εκτός Ελλάδας.