Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 2011

Στηρίζουμε μια κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασύλου!

Στηρίζουμε τη δημιουργία Κέντρων Πρώτης Υποδοχής και Κέντρων Φιλοξενίας!

Λέμε ναι στις πολιτικές πρόνοιας και ένταξης για τους πρόσφυγες και τα ασυνόδευτα παιδιά!

Λέμε όχι στη βία, το ρατσισμό και την ξενοφοβία!

«Κάτω απ’ τα πόδια μου οι δρόμοι καίγονται
Τρέχω σαν ξένος στην πιο ξένη ερημιά
Κι ακούω τις γέφυρες που πίσω μου γκρεμίζονται
μα δε με νοιάζει αν θα γυρίσω πίσω πια»

(ΤΡΥΠΕΣ)

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα των Προσφύγων συμπίπτει χρονικά με μια περίοδο έντασης της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής κρίσης. Ωστόσο, σε αυτή την περίοδο κρίσης, με τα οικονομικά και ψυχικά μας όρια να δοκιμάζονται, τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν επιδέχονται εκπτώσεις. Ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και η προστασία των ατόμων που αιτούνται καθεστώτος διεθνούς προστασίας αποτελεί συμβατική υποχρέωση της χώρας μας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ηθική υποχρέωση κάθε πολίτη.

Η χρονιά που πέρασε συνοδεύτηκε από ορισμένα σημαντικά νομοθετικά βήματα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των διαδικασιών εντοπισμού των ευπαθών ομάδων που διέρχονται τα σύνορα (πρόσφυγες, ασυνόδευτοι ανήλικοι κ.α.) αλλά και των διαδικασιών αίτησης ασύλου μέσα από τη δημιουργία των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής (ΚΕ.Π.Υ.) και της Υπηρεσίας Ασύλου που προβλέπει ο ν.3907/2011.

Η πραγματικότητα στον τομέα του ασύλου όμως παραμένει θλιβερή:

• Παρά την επανασύσταση των Επιτροπών Προσφυγών με το Π.Δ. 114/2010, την σχετική επιτάχυνση του ρυθμού εξέτασης των αιτημάτων αλλά και την αύξηση των ποσοστών χορήγησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας σε δεύτερο βαθμό, ο αριθμός των αιτήσεων που εκκρεμούν από τα προηγούμενα χρόνια υπερβαίνει τις 45.000 κάτι που καθιστά αδύνατη την εξέταση των αιτημάτων αυτών σε εύλογο χρονικό διάστημα με το υπάρχον προσωπικό και τις υπάρχουσες διαδικασίες και καθιστά επιτακτική ανάγκη την επίσπευση της λειτουργίας της Υπηρεσίας Ασύλου με επαρκές και εξειδικευμένο προσωπικό.

• Η δημιουργία Κέντρων Πρώτης Υποδοχής με βάση το ν.3907/2011 που θέτει για πρώτη φορά τις βάσεις για έναν ορθολογικό και αποτελεσματικό μηχανισμό εντοπισμού και καταγραφής των ευπαθών ομάδων που διέρχονται τα σύνορα και χρήζουν διεθνούς προστασίας, αλλά και της παραπομπής τους στις κατάλληλες δομές και υπηρεσίες, αντιμετωπίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις αρνητικά από τις τοπικές κοινωνίες. Η προπαγάνδα και ο φανατισμός που καλλιεργούν τοπικοί κομματικοί παράγοντες αλλά και ακροδεξιές ομάδες στην Περιφέρεια ναρκοθετεί την ευκαιρία να αποκτήσει η Ελλάδα ένα δίκαιο και αποτελεσματικό σύστημα ασύλου που εκτός από τους πρόσφυγες θα ωφελήσει την ίδια τη χώρα μας η οποία θα μπορέσει σε ρεαλιστική βάση να διεκδικήσει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στο πλαίσιο μιας κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασύλου που θα σημαίνει τον καταμερισμό των ευθυνών της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών ανάμεσα στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Η κράτηση των αιτούντων/αιτουσών άσυλο, πέρα από το γεγονός ότι διαρκεί συνήθως περισσότερο από ότι εκείνων που δεν υποβάλλουν αιτήματα, γίνεται μέσα σε άθλιες συνθήκες που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Τις συνθήκες αυτές έχουν επανειλημμένα διαπιστώσει ελληνικοί καιευρωπαϊκοί φορείς και οργανώσεις που επισκέφθηκαν τα κέντρα κράτησης αλλά και η αντιπροσωπεία των Οικολόγων Πράσινων που επισκέφθηκε την περιοχή του Έβρου στις αρχές της χρονιάς. Οι εξευτελιστικές συνθήκες αντιμετώπισης των αιτούντων/αιτουσών άσυλο στη χώρα μας προκύπτουν άλλωστε και από δύο καταδικαστικές για την Ελλάδα αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τους τελευταίους μήνες (υποσημείωση 1).

• Οι παραπάνω άθλιες συνθήκες κράτησης των προσφύγων έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την επιδείνωση της υγείας τους. Σε πρόσφατη έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα επισημαίνεται ότι ένα 63% περίπου των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζουν οι κρατούμενοι/κρατούμενες αιτούντες/αιτούσες άσυλο και μετνάστριες/μετανάστες προκαλούνται ή συνδέονται άμεσα με τις άθλιες συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης που αντιμετωπίζουν στα κέντρα κράτησης. Η έκθεση της διεθνούς οργάνωσης διαψεύδει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τις ανυπόστατες απόψεις που εκφράστηκαν από τα πλέον αρμόδια κυβερνητικά χείλη και χαρακτηρίζουν τους πρόσφυγες και μετανάστες ως απειλή για τη δημόσια υγεία των Ελλήνων πολιτών (υποσημείωση 2).

• Η απουσία πολιτικών πρόνοιας για τις ευπαθείς ομάδες αιτούντων/αιτουσών  άσυλο και τους ασυνόδευτους/ες ανηλίκους/ες αλλά και η απουσία δομών κοινωνικής ένταξης για τους/τις αναγνωρισμένους/ες πρόσφυγες οδηγεί τους/τις ενήλικες στην ανεργία, την περιθωριοποίηση και την εξαθλίωση και τα παιδιά στο δρόμο, έρμαια των κυκλωμάτων εκμετάλλευσης ανθρώπων, σωματεμπορίας και εμπορίας ναρκωτικών.

• Η έξαρση της ρατσιστικής βίας που αποτελεί νάρκη στα θεμέλια του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας με τις αυξανόμενες εγκληματικές επιθέσεις φασιστικών συμμοριών σε νόμιμους και μη νόμιμους μετανάστες/μετανάστριες, σε πρόσφυγες και σε παιδιά με μόνο κριτήριο το χρώμα του δέρματός τους. Μέσα σε ένα καθεστώς τρομοκρατίας, τα περισσότερα από τα παραπάνω εγκλήματα παραμένουν ατιμώρητα λόγω του φόβου των θυμάτων αλλά και της αδυναμίας της οργανωμένης πολιτείας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη ρατσιστική βία, στάση που δυστυχώς επιτείνεται σε ορισμένες περιπτώσεις από την ανοχή τέτοιων εγκληματικών συμπεριφορών από την ελληνική αστυνομία.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι πιστεύοντας ότι τη λύση μπορεί να δώσει μόνο ένας αποτελεσματικός συνολικός σχεδιασμός, βασισμένος σε μια κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασύλου και Μετανάστευσης, στον καταμερισμό των ευθυνών μεταξύ των κρατών-μελών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης αλλά και στην έμπρακτη διεθνή αλληλεγγύη προς τις χώρες προέλευσης των προσφύγων καλούν την ελληνική κυβέρνηση:

• Να αυξήσει τον αριθμό των Επιτροπών Προσφυγών αλλά και να ενισχύσει με εξειδικευμένο προσωπικό τα αστυνομικά τμήματα που εμπλέκονται στην εξέταση αιτημάτων ασύλου σε πρώτο και δεύτερο βαθμό κατά το μεταβατικό στάδιο που προβλέπεται από το Π.Δ. 114/2010 ώστε να εξεταστούν σε εύλογο διάστημα όλα τα εκκρεμή αιτήματα ασύλου.

• Να μεριμνήσει για την επαρκή εκπαίδευση σε θέματα ασύλου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων των υπαλλήλων και αστυνομικών οργάνων που εργάζονται στις διαδικασίες εξέτασης αιτημάτων διεθνούς προστασίας.

• Να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε η Υπηρεσία Ασύλου και τα Κέντρα Πρώτης Υποδοχής να είναι σε θέση να ξεκινήσουν πλήρως και αποτελεσματικά τη λειτουργία τους το αργότερο στις αρχές του νέου έτους, με επαρκές και εκπαιδευμένο προσωπικό, αρτιότητα υποδομών και διαπιστευμένη διερμηνεία για όλες τις γλώσσες των αιτούντων άσυλο.

• Να προχωρήσει στην άμεση ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία τηςτροποποιημένης ευρωπαϊκής Οδηγίας για τους Επί Μακρόν Διαμένοντες (ΕΚ/2011/51)που δίνει τη δυνατότητα της υπαγωγής στο ανωτέρω καθεστώς των προσφύγων και των δικαιούχων επικουρικής προστασίας, οι οποίοι πλέον αποκτούν δικαίωμα εγκατάστασης σε άλλο κράτος της Ε.Ε.

• Να εγκαταλείψει κάθε σχέδιο δημιουργίας τεχνητών εμποδίων (φράχτη, τείχους κ.λ.π.) που μπορεί να εμποδίσει την πρόσβαση στην ελληνική επικράτεια ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας και έχει ως μόνο αποτέλεσμα την ενίσχυση των κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων στην περιοχή και την αύξηση της επικινδυνότητας των τρόπων εισόδου.

• Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να διεκδικήσει την κατάργηση ή αναθεώρηση του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ που επιβαρύνει δυσανάλογα τα κράτη πρώτης εισόδου, να διεκδικήσει τη δημιουργία θέσεων μετεγκατάστασης εκτοπισμένων και προσφύγων σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. με βάση τηνευρωπαϊκή Οδηγία Προσωρινής Προστασίαςκαι να συμβάλει στην αυστηρή εφαρμογή των διεθνών κανονισμών περί διάσωσης στη θάλασσα.

• Να εφαρμόζει σε κάθε περίπτωση την απαγόρευση της κράτησης ανηλίκων προσφύγων για οποιοδήποτε λόγο και να ελαχιστοποιήσει τον χρόνο διοικητικής κράτησης των αιτούντων/αιτουσώνάσυλο,η υπερβολική διάρκεια του οποίου ισοδυναμεί σήμερα με συγκεκαλυμμένη ποινή.

• Να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διευκόλυνση της οικογενειακής επανένωσης των προσφύγων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

• Να μεριμνήσει για την εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης για τους αιτούντες/αιτούσεςάσυλο για το διάστημα που διαρκεί η εξέταση των αιτημάτων τους αλλά και για την προστασία των ανηλίκων και των ευπαθών κοινωνικών ομάδων ανεξάρτητα νομικού καθεστώτος.

• Να εφαρμόσει πολιτικές ένταξης και κοινωνικής προστασίας για τους/τις αναγνωρισμένους/εςπρόσφυγες δίνοντάς τους πρόσβαση σε δομές ψυχοκοινωνικής στήριξης, επαγγελματικής κατάρτισης, απασχόλησης, στέγασης και υγειονομικής περίθαλψης.

• Να συμβάλει στην προστασία των ανηλίκων προσφύγων μέσα από δομές φιλοξενίας και κοινωνικής στήριξης αλλά και εφαρμογής του θεσμού της επιτροπείας για τα ασυνόδευτα παιδιά.

• Να συμβάλει στην αναβάθμιση των περιοχών της Αθήνας στις οποίες παρατηρείται υπερσυγκέντρωση προσφύγων και μεταναστών/μεταναστριών μέσα από την εφαρμογή προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής και τη λήψη μέτρων για την αποκατάσταση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών, την αντιμετώπιση της βίας (εγκληματικότητα, ρατσιστική βία κ.α.) και την πάταξη των κυκλωμάτων διακίνησης και εκμετάλλευσης ανθρώπων.

• Να προχωρήσει στην άμεση διερεύνηση όλων των καταγγελιών για εγκλήματα ρατσιστικής βίας κατά της σωματικής ακεραιότητας ή της περιουσίας προσφύγων και μεταναστών/μεταναστριών, στην παραδειγματική τιμωρία των εμπλεκομένων αλλά και στην πειθαρχική και ποινική δίωξη όσων αστυνομικών οργάνων ανέχονται ή συγκαλύπτουν εγκλήματα με ρατσιστικά κίνητρα.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι καλούν επίσης, τα μέλη, τους φίλους τους, αλλά και τους πολίτες και τις συλλογικότητες των τοπικών κοινωνιών να στηρίξουν την εφαρμογή του νέου νόμου για το άσυλο και την ίδρυση των αναγκαίων Κέντρων Πρώτης Υποδοχής αλλά και Κέντρων Φιλοξενίας και όχι Κράτησης που αποτελούν προϋπόθεση για το σχεδιασμό οποιασδήποτε βιώσιμης πολιτικής ασύλου και την εφαρμογή μια ευρωπαϊκής πολιτικής για το άσυλο με πολλαπλά οφέλη για τους/τις πρόσφυγες αλλά και για τη χώρα μας.

Η Θεματική Ομάδα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

---

1)  Υπόθεση M.S.S. κατά Βελγίου και Ελλάδας και Υποθεση R.U. κατά Ελλάδας.

2) Όπως επισημαίνεται στο σχετικό δελτίο τύπου της Έκθεσης: “Από την εμπειρία των ΓΧΣ στους χώρους κράτησης μεταναστών και αιτούντων άσυλο στον Έβρο γίνεται σαφές ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι οι μετανάστες που εισέρχονται στην Ελλάδα αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία των Ελλήνων πολιτών, όπως πρόσφατα δήλωσε ο Υπουργός Υγείας. Αντιθέτως, είναι οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής σε αυτούς τους χώρους – όπου κάποιοι μετανάστες κρατούνται μέχρι και έξι μήνες – αυτές που προκαλούν σοβαρή επιδείνωση στη φυσική και ψυχική τους υγεία. Οι άθλιες συνθήκες κράτησης αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο διάδοσης μεταδοτικών ασθενειών, όπως τονίζει και η έκθεση που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2011 από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας“.