Ψυχική υγεία: Στο ευρωκοινοβούλιο οι καταπατήσεις δικαιωμάτων

Ερώτηση Τρεμόπουλου για τα δικαιώματα στο χώρο της Ψυχικής Υγείας και την έκθεση της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Το θέμα των μαζικών παραβιάσεων δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, φέρνουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οι Οικολόγοι Πράσινοι.

Σε ερώτησή του προς την Κομισιόν ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλης Τρεμόπουλος θέτει υπόψη της τις παραβιάσεις αυτές, που έχουν διαπιστωθεί επανειλημμένα από ελληνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς (Ευρωπαϊκή Επιτροπή Πρόληψης των Βασανιστηρίων, Συνήγορος του Πολίτη κ.α.).

Καταλύτη για την ερώτηση αποτέλεσε η πρόσφατη έκθεση της ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με

τίτλο: «Ζητήματα προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα», όπου οι καταγγελίες αυτές καταγράφονται συστηματικά και επιβεβαιώνονται με οδυνηρό τρόπο, ενώ ακραία περίπτωση αποτελεί η αδυναμία της αρμόδιας επιτροπής του υπουργείου Υγείας («Ειδική Επιτροπή Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές») να επισκεφθεί και να ελέγξει το Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού, καθώς το υπουργείο Δικαιοσύνης αρνείται επί χρόνια να δώσει τη σχετική άδεια.

Ενδεικτική σταχυολόγηση των παραβιάσεων περιλαμβάνει:  

● Εγκλεισμός των ποινικά ακαταλόγιστων ψυχικά πασχόντων με αποκλειστικό κριτήριο την «επικινδυνότητα» και όχι την κατάσταση της υγείας τους, κάτι που αποτελεί ουσιαστικά συγκαλυμμένη ποινή, χωρίς μάλιστα ο έγκλειστος να έχει πρόσβαση στα νομικά δικαιώματα του ποινικού κρατουμένου,

● Υπερβολικά μεγάλο ποσοστό ακούσιων νοσηλειών, που στη χώρα μας ξεπερνούν το 55-65%, έναντι 7-8% των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών.

● Κατάχρηση των μηχανικών καθηλώσεων και της απομόνωσης,

● Υπερβολική χορήγηση κατασταλτικών φαρμάκων,

● Μη αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων θεραπείας αλλά και εμπεριστατωμένων ιατρικών φακέλων,

● Απουσία θεραπευτικών δραστηριοτήτων καθώς και επαρκών δυνατοτήτων να βγαίνουν οι νοσηλευόμενοι σε χώρους αυλών και προαυλίων.

«Ο τρόπος που αντιμετωπίζει μια κοινωνία τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, είναι δείκτης τόσο για το συνολικότερο σεβασμό της ανθρώπινης αξίας όσο και για τα  δικαιώματα των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας», δήλωσε ο Μιχάλης Τρεμόπουλος.  «Για τα ζητήματα αυτά έχουν δοθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στην Ελλάδα, σκληροί αγώνες δεκαετιών, και έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Όταν όμως η ψυχιατρική εμπειρία καταλήγει να λειτουργεί ως «εύκολη  διέξοδος» για προβλήματα άλλων και απομακρύνεται από τις θεραπευτικές ανάγκες των ασθενών, τότε συνθλίβονται άνθρωποι και ανοίγονται επικίνδυνες μαύρες τρύπες στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ιδιαίτερα τώρα, λοιπόν, που οι γενικότερες περικοπές στις δαπάνες περίθαλψης κάνουν ευκολότερη την υποβάθμιση κρίσιμων δομών και υπηρεσιών, χρειάζεται ακόμη περισσότερο η επαγρύπνηση όλων μας για να κατοχυρώσουμε ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι αναλώσιμος».

Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης του Μιχάλη Τρεμόπουλου:

Θέμα: Προστασία δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία στην Ελλάδα

Η προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, αποτελεί δυστυχώς ανοικτό ζήτημα σε αρκετές χώρες μέλη. Πέρα από τις παραβιάσεις σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε πρόσφατη έκθεση[1] της ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου[2] επισημαίνονται σοβαρές παραβιάσεις δικαιωμάτων των ατόμων που υποβάλλονται σε ακούσια ή εκούσια νοσηλεία στα ελληνικά ψυχιατρικά νοσοκομεία και θεραπευτικά ιδρύματα.

Μεταξύ άλλων αναφέρονται: α) ο εγκλεισμός των ποινικά ακαταλόγιστων ψυχικά πασχόντων με αποκλειστικό κριτήριο την «επικινδυνότητα» και όχι την κατάσταση της υγείας τους, το οποίο αποτελεί ουσιαστικά μια συγκεκαλυμμένη ποινή χωρίς μάλιστα ο έγκλειστος ακαταλόγιστος ψυχικά πάσχων να έχει πρόσβαση στα νομικά δικαιώματα του ποινικού κρατουμένου, β) ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός ακούσιων νοσηλειών[3] και η παραβίαση του σχετικού νόμου 2071/1992 σε όλο το φάσμα των προβλέψεων του[4], γ) η κατάχρηση των μηχανικών καθηλώσεων και της απομόνωσης, δ) η υπερβολική χορήγηση κατασταλτικών φαρμάκων, ε) η μη αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων θεραπείας και η μη τήρηση εμπεριστατωμένων ιατρικών φακέλων και στ) η απουσία θεραπευτικών δραστηριοτήτων καθώς και επαρκούς αυλισμού των νοσηλευμένων.

Ερωτάται η Επιτροπή:

►Είναι ενήμερη για τις μαζικές παραβιάσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου σε ψυχιατρικά νοσοκομεία και θεραπευτικά ιδρύματα χωρών μελών, περιλαμβανομένης της Ελλάδας;

►Θεωρεί τις παραπάνω πρακτικές συμβατές με το ευρωπαϊκό δίκαιο[5] και άλλα διεθνή νομικά κείμενα;

►Θεωρεί συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο την πολιτική του Υπουργείου Δικαιοσύνης να μην επιτρέπει σε κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς, ακόμη και δημόσιου χαρακτήρα, επισκέψεις σε δημόσια ψυχιατρεία κρατουμένων;[6] 

►Ποια είναι τα άμεσα μέτρα που σκοπεύει να λάβει για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες μέλη;