Επιστολή προς το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Οι Οικολόγοι Πράσινοι συμμετέχουν στον ανοιχτό διάλογο του Υπουργείου με τους πολίτες για την Ελληνική Αστυνομία

Επιστολή προς τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη κ.Νικόλαο Δένδια έστειλαν οι Οικολόγοι Πράσινοι με αφορμή την πρωτοβουλία του Υπουργείου για την έναρξη ανοιχτού διαλόγου με τους πολίτες για την κατάθεση προτάσεων για την Ελληνική Αστυνομία μέσω του δικτυακού τόπου του Υπουργείου.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι αναφέρθηκαν σε χρόνια προβλήματα που έχουν ως αποτέλεσμα τον κλονισμό της εμπιστοσύνης της σχέσης αστυνομίας-πολίτη όπως η αύξηση των περιστατικών αστυνομικής βίας, η ατιμωρησία που συνοδεύει συνήθως τα περιστατικά αυτά, η ανεξέλεγκτη χρήση χημικών αλλά και η στάση της αστυνομίας απέναντι σε περιστατικά ρατσιστικής βίας, καταθέτοντας σειρά προτάσεων που θα μπορούσαν να συμβάλλουν καθοριστικά στη αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.

Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής:

Κύριε Υπουργέ,

Με την ευκαιρία της ανάληψης των νέων καθηκόντων σας, σας ευχόμαστε καλή επιτυχία στο έργο σας.

Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία του Υπουργείου σας για την έναρξη ανοιχτού διαλόγου με τους πολίτες για την κατάθεση προτάσεων για την Ελληνική Αστυνομία μέσω του δικτυακού τόπου του Υπουργείου. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής, θέτουμε υπόψη σας ορισμένες διαπιστώσεις και προτάσεις, πολλές από τις οποίες έχουν γίνει ήδη γνωστές μέσα από πρόσφατες δημόσιες παρεμβάσεις μας, και οι οποίες πιστεύουμε ότι μπορούν να συμβάλλουν εποικοδομητικά στη βελτίωση της λειτουργίας του Σώματος και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς την Ελληνική Αστυνομία.

1. Αστυνομική βία

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών τα περιστατικά αστυνομικής βίας που βλέπουν το φως της δημοσιότητας ή καταγγέλλονται, αυξάνονται συνεχώς σε βαθμό που να μην μπορούν πλέον να θεωρηθούν ως μεμονωμένα περιστατικά. Τα περιστατικά αυτά αφορούν υπερβολική χρήση βίας σε βάρος διαδηλωτών, βιαιοπραγίες σε βάρος δημοσιογράφων και φωτορεπόρτερ που καλύπτουν διαδηλώσεις (Μ.Κυπραίος, Α.Σκουμπούρης, Ρ.Μανιού, Π.Μπούσιος, Μ.Συνοδινός, Τ.Μπόλαρη. Μ.Λώλος κ.α.), αλλά και κακομεταχείριση ατόμων- μεταξύ των οποίων και άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδας- κατά τη μεταφορά ή σύλληψη τους καθώς και κατά τη διάρκεια της κράτησης τους σε αστυνομικά τμήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει καταδικαστεί συνολικά 10 φορές από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου για παραβίαση της Ε.Σ.Δ.Α. (π.χ Μακαρατζής κατά Ελλάδας, 20.12.2004, Μπέκος και Κουτρόπουλος κατά Ελλάδας, 13.12.2005, Zelilof κατά Ελλάδας, 24.05.2007 Καραγιαννόπουλος κατά Ελλάδας, 21.06.2007, Celiknkuκατά Ελλάδας, 05.07.2007, Λεωνίδης κατά Ελλάδας, 08.01.2009, Galotskinκατά Ελλάδας, 14.01.2010, Στεφάνου κατά Ελλάδας, 22.04.2010 κ.α.), ενώ εκτενείς αναφορές σε περιστατικά κακομεταχείρισης πολιτών από όργανα της τάξης έχουν γίνει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων και από δεκάδες φορείς και οργανώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Θέτουμε υπόψη σας χαρακτηριστικά:

Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας (Ιούλιος 2012), «Αστυνομική βία στην Ελλάδα: Όχι μόνο μεμονωμένα περιστατικά»: http://issuu.com/tvxorissinora/docs/police_violence_in_greece_report/75

Ανακοίνωση της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (7.4.2012), «Η έκνομη βία της έκνομης βίας»: http://www.hlhr.gr/details.php?id=659

Ανακοίνωση της Πρυτανείας Αθηνών (17.5.2012) για τη συμπεριφορά αστυνομικών προς φοιτητές: http://www.aueb.gr/pages/news/attachments/1381.pdf

Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT, 2010), [Report to the Government of Greece on the visit to Greece carried out by the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) from 17 to 29 September 2009, CPT/Inf (2010)33, Strasbourg, 17 November 2010]: http://www.cpt.coe.int/documents/grc/2010-33-inf-eng.htm

Ανακοίνωση της διεθνούς οργάνωσης «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα» (6.4.2012), Riot Police Deliberately Attack Journalists Covering Street Demonstrations: http://en.rsf.org/grece-riot-police-deliberately-attack-06-04-2012,42284.html

Δελτίο Τύπου: «Επίσκεψη στον τραυματία Γιάννη Καύκα από την Αττική Οικολογική Απάντηση και τους Οικολόγους Πράσινους» (18.5.2011): http://goo.gl/29CAi

Δελτίο τύπου ΕΣΗΕΑ (30.9.2011), Έντονη Διαμαρτυρία για τις δηλώσεις του εκπροσώπου τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας: http://www.esiea.gr/gr/index.html

2. Ατιμωρησία

Παράλληλα με τα καταγγελλόμενα περιστατικά βίας και αυθαιρεσίας από την πλευρά της ΕΛ.ΑΣ, διάχυτη είναι η αίσθηση στην κοινή γνώμη ότι στην πλειοψηφία τους τα περιστατικά αυτά παραμένουν ατιμώρητα τόσο πειθαρχικά όσο και ποινικά. Είναι βέβαιο ότι όσο κυριαρχεί μια τέτοια λογική, τα περιστατικά αυτά θα πολλαπλασιάζονται και η σχέση εμπιστοσύνης πολίτη-αστυνομίας που επιβάλλεται να υπάρχει σε μια ευνομούμενη πολιτεία, θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να αποκατασταθεί.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη κατατέθηκε στη βουλή και ψηφίστηκε το άρθρο 19 του ν.4058/2012 με το οποίο δεν εφαρμόζεται σειρά διατάξεων του Ποινικού Κώδικα για αδικήματα που διώκονται κατ’ έγκληση και φέρεται να διαπράχθηκαν από αστυνομικούς, λιμενικούς ή πυροσβεστικούς υπαλλήλους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και εξαιτίας αυτών, διάταξη με την οποία καταργείται στην ουσία η αυτόφωρη διαδικασία για τα αδικήματα αυτά, ενώ ανοίγει ο δρόμος για την ενδεχόμενη παραγραφή των αδικημάτων λόγω της καθυστέρησης των δικαστικών διαδικασιών.

Θέτουμε υπόψη σας τα ακόλουθα:

Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας (Ιούλιος 2012), «Αστυνομική βία στην Ελλάδα: Όχι μόνο μεμονωμένα περιστατικά» (σελ.38-55): http://issuu.com/tvxorissinora/docs/police_violence_in_greece_report/75

Πρωτοβουλία της Διεθνούς Αμνηστίας: «Απαίτησε Δικαιοσύνη για το Μανώλη Κυπραίο»: http://www.amnesty.org.gr/manolis-kypraios-case-gr

Δελτίο τύπου της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, «Η αστυνομία οφείλει να λογοδοτεί»:  http://www.hlhr.gr/details.php?id=582

Δελτίο τύπου του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ),  «Αστυνομική βία: ατιμωρησία υπευθύνων για δέκα διεθνείς καταδίκες και επί Χρυσοχοΐδη»:  http://goo.gl/7cz4E

Δελτίο τύπου Ε.Π.Σ.Ε.: «Προαγωγή σε Αντιστράτηγο της ΕΛ.ΑΣ του υπεύθυνου της συγκάλυψης για τη «ζαρντινιέρα»: http://goo.gl/K0njR

3. Χρήση χημικών σε βάρος διαδηλωτών

Πολλά είναι τα δημοσιεύματα και οι καταγγελίες επίσης που κάνουν λόγο για εκτεταμένη χρήση χημικών αερίων από την πλευρά της ελληνικής αστυνομίας σε βάρος διαδηλωτών στις περισσότερες περιπτώσεις με τρόπο υπερβολικό και δυσανάλογο.

Τον Ιούνιο του 2011, με ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο τότε ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλης Τρεμόπουλος φέρνει στο ευρωκοινοβούλιο το θέμα της πρωτοφανούς χρήσης χημικών αερίων και της ανεξέλεγκτης αστυνομικής βίας σε βάρος διαδηλωτών στην Ελλάδα: http://goo.gl/0Bc9e

Λίγους μήνες αργότερα, η καταδίκη της Τουρκίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α.) στην υπόθεση Αλί Γκιουνές κατά Τουρκίας για παραβίαση του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (απαγόρευση απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης), δημιούργησε νέα δεδομένα σε σχέση με την ανεξέλεγκτη χρήση δακρυγόνων σε βάρος ειρηνικών διαδηλωτών στην Ευρώπη: http://goo.gl/lOyNG

4. Ρατσιστική βία

Είναι κοινή διαπίστωση ότι το τελευταίο διάστημα έχουν αυξηθεί τα περιστατικά ρατσιστικής βίας σε ολόκληρη τη χώρα με ιδιαίτερη έμφαση στα αστικά κέντρα. Ωστόσο προκαλεί ερωτηματικά η συχνά καταγγελλόμενη αδράνεια ή ανοχή των αστυνομικών αρχών σε τέτοιου είδους περιστατικά. Είναι χαρακτηριστικές οι διαπιστώσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, συμβουλευτικού οργάνου της Πολιτείας σε θέματα προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που συνεστήθη σύμφωνα με τις Αρχές του Παρισιού και υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό. Στην έκθεση της (2011-2012) για την ρατσιστική βία επισημαίνεται (σ.18 κ.ε.):

«Κατ’αρχήν γενικότερα τα περιστατικά βίας, στα οποία εμπλέκονται αστυνομικοί, σπάνια διερευνώνται ή καταλήγουν σε δίκαιη τιμωρία. Η αστυνομία ως θύτης μένει ατιμώρητη, οπότε τα θύματα θεωρούν μάταιο να προβούν σε οποιαδήποτε καταγγελία ρατσιστικής βίας κατά αστυνομικού. Η αστυνομία ως αμέτοχος παρατηρητής ενώπιον επιθέσεων από ακροδεξιές οργανώσεις και ομάδες δεν ανταποκρίνεται στην υποχρέωση της να προστατεύσει τα θύματα ρατσιστικής βίας. Τέλος, η έλλειψη διερεύνησης επίμονων καταγγελιών, για υπόγειες διαδρομές και επαφές της αστυνομίας με δράστες ρατσιστικής βίας, ακυρώνει οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια καταδίκης του φαινομένου.

Τα δημοσιεύματα σχετικά με την εμπλοκή της αστυνομίας, άμεση ή έμμεση δια της ανοχής, σε επιχειρήσεις ρατσιστικών ομάδων και η αποχή από οποιαδήποτε έρευνα σε βάθος με ορατά από όλη την κοινωνία αποτελέσματα, ισοδυναμούν με αποδοχή και επιδοκιμασία εν τέλει των περιστατικών αυτών από την πολιτεία. Όπως σημειώνει ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα βασανιστήρια κατόπιν της επίσκεψης στην Ελλάδα, “η έλλειψη αποτελεσματικού μηχανισμού καταγγελιών, ανεξάρτητης διερεύνησης και παρακολούθησης, δημιουργεί ένα περιβάλλον αδυναμίας αντίδρασης για τα θύματα σωματικής βίας” » [βλ. Έκθεση Ε.Ε.Δ.Α. για τη ρατσιστική βία: http://www.nchr.gr/document.php?category_id=2&document_id=1475 ].

5. Προτάσεις των Οικολόγων Πράσινων

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, σας καταθέτουμε τις παρακάτω προτάσεις μας, ορισμένες εκ των οποίων έχουν ήδη κατατεθεί σε προηγούμενες πολιτικές ηγεσίες του Υπουργείου.

• Να ληφθούν από την πλευρά του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διαμόρφωση ενός κλίματος μηδενικής ανοχής στη βία και στην κατάχρηση εξουσίας στα σώματα ασφαλείας, με την κατάλληλη εκπαίδευση των νέων αξιωματικών αλλά και την αυστηρή εφαρμογή των πειθαρχικών κανονισμών.
• Να δοθούν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα όλων των Ε.Δ.Ε. που διενεργήθηκαν τα τελευταία χρόνια για περιστατικά καταχρηστικής βίας υπαλλήλων των σωμάτων ασφαλείας σε βάρος πολιτών και δημοσιογράφων καθώς και τις τυχόν πειθαρχικές ή ποινικές κυρώσεις τους επιβλήθηκαν.
• Άμεση λειτουργία του Γραφείου Αντιμετώπισης Περιστατικών Αυθαιρεσίας η οποία έχει καθυστερήσει υπερβολικά, με τη συμμετοχή δικαστικών λειτουργών σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το ν.3938/2011. Επίσης προτείνουμε την τροποποίηση του νόμου προκειμένου η νέα υπηρεσία να λειτουργήσει ως ανεξάρτητη αρχή και να μην υπάγεται στο Υπουργείο, προκειμένου να διασφαλίζεται η μεγαλύτερη ανεξαρτησία της.
• Εφαρμογή της από 8-1-2010 απόφασης του τ.Α/ΕΛΑΣ Ε.Οικονόμου για την ύπαρξη διακριτικών στις στολές ή στα κράνη όλων των ένστολων αστυνομικών καθώς σύμφωνα με καταγγελίες, η απόφαση αυτή δεν εφαρμόζεται σε μονάδες της Υ.Α.Τ.
• Υλοποίηση της εξαγγελίας του πρώην Υπουργού κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη αναφορικά με την πρόσληψη αλλοδαπών σε αστυνομικές υπηρεσίες προκειμένου να διευκολύνουν τη διαμεσολάβηση με τους συμπατριώτες τους, κάτι που θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην επίλυση προβλημάτων σε περιοχές της χώρας υψηλό ποσοστό αλλοδαπών κατοίκων.
• Κύρωση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της Σύμβασης του Ο.Η.Ε. κατά των Βασανιστηρίων το οποίο η Ελλάδα έχει υπογράψει από το Μάρτιο του 2011 καθώς θα οδηγήσει στη λειτουργία ενός μηχανισμού διεξαγωγής περιοδικών επισκέψεων σε χώρους όπου υπάρχει στέρηση της ελευθερίας με στόχο την αποτροπή βασανιστηρίων και κάθε άλλης σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας.
• Τερματισμός της κράτησης όλων των παιδιών μεταναστών χωρίς χαρτιά ή αιτούντων άσυλο, η οποία σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α.) παραβιάζει τα άρθρα 3 και 5 της Ε.Σ.Δ.Α.
• Τερματισμός της ρίψης χημικών εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών σύμφωνα με την πρόσφατη νομολογία του Ε.Δ.Δ.Α. που αναφέρεται παραπάνω.
• Την κατάργηση του άρθρου 19 του ν.4058/2012 με το οποίο όπως αναφέρθηκε παραπάνω καταργείται στην ουσία η αυτόφωρη διαδικασία για σειρά αδικημάτων, ενώ ανοίγει ο δρόμος για την ενδεχόμενη παραγραφή των αδικημάτων αυτών λόγω της καθυστέρησης των δικαστικών διαδικασιών.

Με την ελπίδα ότι η πρωτοβουλία σας για την έναρξη διαλόγου με τους πολίτες θα έχει χρήσιμα και ουσιαστικά αποτελέσματα, προσβλέπουμε σε μια εποικοδομητική συνεργασία και ένα γόνιμο διάλογο μαζί σας. Στο πλαίσιο αυτό θα θέλαμε να έχουμε μια συνάντηση μαζί σας προκειμένου να σας αναπτύξουμε αναλυτικά τις θέσεις και τις προτάσεις μας για θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη.

Για την Εκτελεστική Γραμματεία των Οικολόγων Πράσινων

Γιώργος Τσέκος