Άλλη μία εθνική επέτειος πλησιάζει και δυστυχώς οι προσδοκίες μας για κατάργηση ή τροποποίηση των πρακτικών που συγκροτούν το τελετουργικό εορτασμού της θα διαψευστούν. Μαθητικές και στρατιωτικές παρελάσεις, επίδειξη στρατιωτικής ισχύος, εθνικές μυθολογίες, σύμβολα, εμβατήρια, πανηγυρικοί, δοξολογίες, εθνικό κλέος θα «παρελάσουν» για άλλη μία φορά στο όνομα των πολιτών αυτής της πολύπαθης χώρας. Η εμπειρία του περασμένου Μαρτίου με το εθνικιστικό πανηγύρι που στήθηκε δεν αφήνει πολλά περιθώρια να περιμένουμε κάτι διαφορετικό για τον επικείμενο εορτασμό του «ΟΧΙ». Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουμε πολλές φορές και με σαφήνεια εκφραστεί κατά των παρελάσεων τις οποίες θεωρούμε μηχανισμούς νομιμοποίησης της εξουσίας που εξαίρουν το μιλιταρισμό, τη βία και την στρατιωτική υπεροχή και εξυπηρετούν σκοπιμότητες και επιδιώξεις του παρόντος πολιτικού συστήματος. Πρακτική που έχει καταργηθεί στο σύνολο της ΕΕ, στην Ελλάδα όχι μόνο δεν καταργείται αλλά ενδυναμώνεται και «εμπλουτίζεται».
Επιμένουμε για άλλη μία φορά ότι ο αναχρονιστικός θεσμός των μαθητικών και στρατιωτικών παρελάσεων πρέπει να καταργηθεί γιατί είναι:
Ιδεολογικά άκρως συντηρητικός και αντιδραστικός
Τις ιστορικές ρίζες του θεσμού τις βρίσκουμε στα φασιστικά καθεστώτα του μεσοπολέμου, συνδέεται με πολιτικές ιδεολογίες ακραίες και επικίνδυνες, προβάλλει τις αξίες εθνικοσοσιαλιστικών και άλλων ολοκληρωτικών καθεστώτων όπως ο μιλιταρισμός και η βία. Στη χώρα μας καθιερώθηκε στα χρόνια του Μεταξά και αποθεώθηκε επί χούντας αλλά τέθηκε στο απυρόβλητο από όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις ως σήμερα. Σε κάθε περίπτωση είναι τουλάχιστον αντιφατικό να γιορτάζεται η νίκη κατά του φασισμού με φασιστικές πρακτικές και ένα συμβολισμό έντονα μιλιταριστικό.
Παιδαγωγικά οπισθοδρομικός, αναχρονιστικός και αναποτελεσματικός
Το σχολείο που ευαγγελίζεται τη δημιουργία ελεύθερων πολιτών με κριτική σκέψη υποβάλλει μαθητές και μαθήτριες σε μια διαδικασία η οποία διαπνέεται από αξίες που προσιδιάζουν περισσότερο στη στρατιωτική εκπαίδευση παρά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ομοιομορφία, πειθαρχία, υποταγή ορίζουν το «παιδαγωγικό» πλαίσιο εντός του οποίου πραγματοποιείται η μαθητική παρέλαση ως κατάλοιπο μιας άλλης εποχής χωρίς να προσφέρει τίποτα το ουσιαστικό στην εκπαιδευτική πράξη. Κάθε άλλο, αντιστρατεύεται τις αξίες της ειρήνης, της πολυπολιτισμικότητας και της αλληλεγγύης που το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα υποτίθεται έχει ενσωματώσει στους στόχους του. Καλλιεργεί τον ανταγωνισμό και κατακυρώνει κριτήρια επιλογής των παιδιών (επίδοση, σωματότυπος, ύψος, καταγωγή) που παραπέμπουν σε πρακτικές και ιδεολογίες ολοκληρωτικές και επικίνδυνες με αποτέλεσμα πέραν των άλλων τον κοινωνικό αποκλεισμό μαθητών/τριών (βλ περίπτωση Οδυσσέα Τσενάι). Επιτρέπει τις διώξεις εκπαιδευτικών που για ιδεολογικούς λόγους αρνούνται να συμμετάσχουν στις παρελάσεις παραβιάζοντας το δικαίωμα τους στην ελευθερία έκφρασης και συνείδησης και στην ελεύθερη ανάπτυξη του ατόμου, δικαιώματα συνταγματικά κατοχυρωμένα. Τέλος προσφέρει μία εκδοχή του παρελθόντος γεμάτη εθνικιστικές ιδεοληψίες και στερεότυπα χωρίς καμία δυνατότητα για αναστοχασμό και αξιοποίηση των ιστορικών συμβάντων προς μια κατεύθυνση που να συνάδει με τις αρχές ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους.
Οικονομικά ασύμφορος και προκλητικός
Η κατασπατάληση δημόσιου χρήματος (το κόστος υπολογίζεται σε μερικά εκατομμύρια ευρώ) σε καιρούς βαθιάς κρίσης και ύφεσης για την πραγματοποίηση των παρελάσεων είναι μία επιλογή προκλητική τη στιγμή που έχουν καταρρεύσει λόγω έλλειψης πόρων ολόκληροι τομείς του κοινωνικού κράτους, η δημόσια υγεία και εκπαίδευση. Είναι πραγματικά εντυπωσιακή η ικανότητα των εκάστοτε κυβερνώντων να διασφαλίζουν τους απαιτούμενους πόρους γι αυτό το σκοπό (όπως και για τους εξοπλισμούς) ενώ ταυτόχρονα να παρουσιάζουν τεράστια δυσκολία για τη στήριξη άλλων τομέων της κοινωνικής ζωής όπως πχ ο πολιτισμός.
Πολιτικά ανακόλουθος -για τη σημερινή κυβέρνηση- και επικίνδυνος
Είναι ιδιαιτέρως προβληματικό και αντιφατικό ότι οι πρακτικές αυτές επιλέγονται από μια κυβέρνηση με κορμό την αριστερά -η οποία γαλουχήθηκε από εκείνη την ειρηνιστική κουλτούρα-, που στα χρόνια της αριστερής αντιπολίτευσης τροφοδότησε ένα συνεχή αγώνα υπέρ της κατάργησης των παρελάσεων με δράσεις και κινητοποιήσεις, με προεκλογικές δεσμεύσεις για την κατάργησή τους[1], με σχετικές ερωτήσεις βουλευτών του Σύριζα στο κοινοβούλιο[2], με τον ίδιο το σημερινό πρωθυπουργό να εκφράζεται δημόσια εναντίον του θεσμού αυτού.[3] Πρέπει να αναλογιστεί η κυβέρνηση της αριστεράς την ευθύνη της για την επιλογή αυτή καθώς εξακολουθεί να προσφέρει πεδίο δημόσιας έκφρασης σε ακραίους θύλακες μέσα στο στρατό -με τα γνωστά ρατσιστικά και εθνικιστικά συνθήματα κατά τη διάρκεια των παρελάσεων- και να νομιμοποιεί ιδεολογίες που συνδέονται με «πολιτικούς χώρους» οι οποίοι ειδικά τα τελευταία χρόνια έχουν δηλητηριάσει όλη την κοινωνία με ρατσισμό, ξενοφοβία και μισαλλοδοξία. Διευκολύνεται έτσι η εθνικιστική, νεοναζιστική προπαγάνδα της ΧΑ και θεμελιώνεται εκείνο το ηθικό έρεισμα για τα «ιδανικά» που προωθεί και τις πρακτικές που χρησιμοποιεί καθώς αυτές ταυτίζονται με την επίσημη έκφραση της πολιτείας.
Περιβαλλοντικά επιζήμιος
Έχει επιβεβαιωθεί η συμβολή των στρατιωτικών παρελάσεων στη ρύπανση της ατμόσφαιρας πάνω από τα αστικά κέντρα καθώς κατά την πραγματοποίησή τους εκλύονται πολλαπλάσιοι ρύποι και μικροσωματίδια στην ήδη επιβαρυμένη ατμόσφαιρα των πόλεων και αυτό ήταν και ένα από τα επιχειρήματα όταν το 2010 αποφασίστηκε (δυστυχώς για πολύ λίγο) η παρέλαση μόνο των πεζοπόρων τμημάτων των ενόπλων δυνάμεων.
Για τους παραπάνω λόγους ζητάμε για άλλη μία φορά την κατάργηση των παρελάσεων και την αντικατάστασή τους από εκδηλώσεις καλλιέργειας της ιστορικής μνήμης και δραστηριότητες που να ενθαρρύνουν τον προβληματισμό και τον αναστοχασμό πάνω στο παρελθόν -χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις- και να συνάδουν με μια σύγχρονη δημοκρατική χώρα.
Θεματική Ομάδα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματ
[1] http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=536807
[3] http://www.parapolitiki.com/2015/03/otan-prosopika-o-tsipras-tassotan-me-sklires-ekfraseis-kata-ton-parelaseon.html