Οι Οικολόγοι Πράσινοι  για τη 10^η Δεκεμβρίου

Σημαντική ενίσχυση του διεθνούς κινήματος για τα ανθρώπινα δικαιώματα υπήρξε η υιοθέτηση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στις 10 Δεκεμβρίου 1948 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών που έθεσε τους θεμελιώδεις κανόνες ως προς τα βασικά ατομικά, πολιτικά , οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα που όλοι οι άνθρωποι πρέπει να απολαμβάνουν. Παρόλο που δεν αποτελεί ένα νομικά δεσμευτικό κείμενο, η Οικουμενική Διακήρυξη, υπήρξε η βάση τόσο για το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, όσο και για το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα  και αποτέλεσε μαζί με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου τη ραχοκοκαλιά του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα με απώτερο στόχο την εγκαθίδρυση του κράτους δικαίου σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Στην Ελλάδα, η Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελεί ισχυρή υπενθύμιση της καθημερινής παραβίασής τους. Αν και η χώρα μας έχει ενσωματώσει διεθνείς συνθήκες για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εσωτερικό της δίκαιο, προσδίδοντας τους υπερνομοθετική ισχύ σε συνδυασμό με την παροχή συνταγματικής προστασίας, η πραγματικότητα απέχει πολύ από τη θεσμική αποτύπωσή της. Έτσι, ενώ το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα προβλέπει υποχρεώσεις που τα κράτη δεσμεύονται να σεβαστούν, η Ελληνική Πολιτεία εμφανίζεται ανίκανη να αντιμετωπίσει σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η φτώχεια, θεωρείται η σοβαρότερη πρόκληση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στον κόσμο. Στη σύγχρονη Ελλάδα η καταπολέμηση της φτώχειας και του  κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να αποτελέσει πλέον προτεραιότητα της Πολιτείας, ενώ θα πρέπει να αρθούν άμεσα τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες ομάδες, όπως οι Ρομά στην πρόσβασή τους στην εργασία, τη στέγαση, την υγειονομική μέριμνα και την παιδεία.
 Παράλληλα, οι συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προέρχονται από κρατικούς φορείς όπως τα κρούσματα κακομεταχείρισης από μέλη των σωμάτων ασφαλείας, ο εγκλεισμός προσφύγων και μεταναστών σε κέντρα κράτησης, οι συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές, η καταπάτηση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη, ο εξοντωτικός χρόνος προφυλάκισης, δεν συνάδουν με την έννοια του Κράτος Δικαίου. Όταν η Ελληνική Πολιτεία σταματήσει να παραβιάζει τους νόμους που η ίδια έχει θεσπίσει, όταν παρθούν ουσιαστικές πρωτοβουλίες, τόσο για την εξάλειψη των διακρίσεων μεταξύ των ανθρώπων (όπως λ.χ. η εξαίρεση των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο συμβίωσης και η συνεχιζόμενη εφαρμογή του εθιμικού δικαίου της Σαρία στη Δ. Θράκη), όσο και για την ικανοποίηση των κοινωνικών δικαιωμάτων που στοχεύουν στην εξασφάλιση παροχών προς τους πολίτες για την ικανοποίηση βασικών βιοτικών αναγκών, τότε ίσως η Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να αποτελέσει ημέρα εορτασμού. Έως τότε αποτελεί ημέρα βαθύτατου προβληματισμού για όλους/όλες μας.                                                                                     

Η Θεματική Ομάδα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Η κατάθεση του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου από το Υπουργείο Δικαιοσύνης ικανοποίησε μόνο εν μέρει το πάγιο αίτημα της κοινωνίας και του προοδευτικού πολιτικού κόσμου για την αναμόρφωση του αντιρατσιστικού θεσμικού πλαισίου. Το κατατεθέν νομοσχέδιο λαμβάνει υπόψη μεν το αίτημα των Οικολόγων Πράσινων και της ΕΣΑμεΑ για τη συμπερίληψη προστατευτικής διάταξης για την «αναπηρία», δεν συμπεριλαμβάνει όμως καμία προστατευτική διάταξη για την «ταυτότητα φύλου» και το «γενετήσιο προσανατολισμό». Επιπλέον, η απόσυρση της τροπολογίας για την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια κινείται ακριβώς στην ίδια συντηρητική κατεύθυνση.

Περαιτέρω, δεν ικανοποιήθηκε το πάγιο αίτημα των Οικολόγων Πράσινων για την προστασία των θυμάτων της ρατσιστικής βίας, με την απονομή του καθεστώτος ανθρωπιστικών λόγων σε όσους κινδυνεύουν με απέλαση. Το τελευταίο σημείο είναι ίσως το πιο σημαντικό, γιατί οδηγεί στην ουσιαστική ατιμωρησία των δραστών, η οποία ενδημεί στην Ελλάδα. Όσον αφορά στα εγκλήματα πολέμου, η απουσία συμπερίληψης ρήτρας που να αφορά έστω την αναγνώρισή τους από αρμόδιο Διεθνές Δικαστήριο, μπορεί να προκαλέσει ανεπίτρεπτη προσβολή του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση, ενώ και η εξαίρεση των Νομικών Προσώπων που ανήκουν στον δημόσιο τομέα, δεν έχει καμία αιτιολογική βάση.

Αλγεινή εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι σχεδόν ταυτόχρονα με την επεξεργασία του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, ο Γ.Γ. Θρησκευμάτων απαίτησε από μειονοτικό δημοσιογράφο να μιλήσει ελληνικά, απειλώντας ότι θα αποχωρήσει -όπως και έκανε- από συνέδριο που διοργανώθηκε στην Κομοτηνή από το ΕΛΙΑΜΕΠ και το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης των Παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας, αν και υπήρχε διερμηνέας στην αίθουσα. Το «Μίλα ελληνικά ή σώπα» αποτελεί λοιπόν τη στάση της επίσημης ελληνικής πολιτείας… Αναρωτιόμαστε εύλογα πόσο προσχηματική και υποκριτική μπορεί να είναι η κατάθεση και ψήφιση του αντιρατσιστικού νόμου, όταν ο θεσμικός ρατσισμός είναι πια εκτός ελέγχου.

Η Θεματική Ομάδα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, που προτάθηκε να υιοθετηθεί με τροπολογία στο κατατεθέν αντιρατσιστικό νομοσχέδιο, αντιμετώπισε εν τη γενέσει της την ισχυρή αντίδραση του Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ και των βουλευτών της ΝΔ που έσπευσαν να τον ακολουθήσουν. Πιο ανησυχητικό είναι όμως το γεγονός ότι μετά από αυτή την αντίδραση, η Κυβέρνηση φέρεται να υποχωρεί και να αποσύρει τη σχετική τροπολογία.

Η θεσμική ρύθμιση της συμβίωσης μεταξύ ομοφύλων προσώπων αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα, ενώ ζητήματα που αφορούν στη ρύθμιση οικογενειακών σχέσεων, κληρονομικών δικαιωμάτων, ασφάλιση εξαρτώμενων μελών, φορολόγηση κ.ο.κ. πρέπει να  επιλυθεί άμεσα. Θυμίζουμε ότι η τροπολογία αυτή προστέθηκε σε συμμόρφωση της Ελλάδος με την πρόσφατη καταδίκη της από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την παραβίαση του άρθρου 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΕΣΔΑ) που απαγορεύει τις διακρίσεις και του άρθρου 8 της Σύμβασης που προστατεύει το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή,  λόγω του αποκλεισμού των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο συμβίωσης^[1]. Ακόμα και αν η Κυβέρνηση θεωρεί ήσσονος σημασίας την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το αποδεικνύει σε κάθε ευκαιρία, η εφαρμογή και εκτέλεση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), δεν είναι στη διακριτική της ευχέρεια, αλλά  συνιστά υποχρέωση της χώρας που απορρέει από το  άρθρο 46 παρ. 1 της ΕΣΔΑ (υποχρεωτική ισχύς και εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΔΑ). Η Ελλάδα κινδυνεύει με μία νέα καταδίκη από το ΕΔΔΑ, αν οι ρατσιστικές, ομοφοβικές και οπισθοδρομικές αντιλήψεις μέρους της κυβερνητικής πλειοψηφίας επικρατήσουν. Και κυρίως, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η -εκάστοτε-πολιτική ατζέντα, κινδυνεύουν να δεθούν στο άρμα του πιο σκοτεινού και συντηρητικού τμήματος του πολιτικού συστήματος της χώρας. Η κοινωνία και ο πολιτικός κόσμος οφείλουν άμεσα να πάρουν θέση.

Η Θεματική Ομάδα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Η αναμενόμενη καταδίκη της Ελλάδος για την παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα λόγω του αποκλεισμού των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο συμβίωσης, συνιστά μεγαλειώδη νίκη στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στην υπόθεση Βαλλιανάτος, Μυλωνάς κ.α. κατά της Ελλάδος¹ το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων απεφάνθη ότι η ρητή αναφορά σε πρόσωπα διαφορετικού φύλου από το ν. 3719/2008, με τον οποίο θεσπίστηκε το σύμφωνο συμβίωσης, συνιστά διάκριση και ως εκ τούτου παραβιάζει τόσο το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ που απαγορεύει τις διακρίσεις, όσο και το άρθρο 8 της Σύμβασης που προστατεύει το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή.

Το δικαίωμά επιλογής συντρόφου και από κοινού διαμόρφωσης της οικογενειακής  ζωής, ανεξαρτήτως φύλου και γενετήσιου προσανατολισμού, θα πρέπει να προστατεύεται από την Πολιτεία, η οποία οφείλει να κατοχυρώνει και να αναγνωρίζει νομικά τόσο την ίδια τη σχέση όσο και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή. Οι Οικολόγοι Πράσινοι καταδικάζουμε τις πολυάριθμες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τiς ευρείας κλίμακας διακρίσεις με βάση τον γενετήσιο προσανατολισμό που δυστυχώς εξακολουθούν να υφίστανται στην Ελλάδα. Παράλληλα, είμαστε σε στενή επικοινωνία με τις LGBT οργανώσεις για την τροποποίηση του ν.3719/2008, με απώτερο στόχο να δοθεί η δυνατότητα σύναψης συμφώνου συμβίωσης και στα ζευγάρια του ιδίου φύλου, με όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από το τελευταίο. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι οικουμενικά και αδιαίρετα και οφείλουν εφαρμόζονται εξίσου σε όλους, ανεξαρτήτως του γενετήσιου τους προσανατολισμού. Η σημερινή απόφαση του ΕΔΔΑ απέδειξε για μία ακόμη φορά ότι η φυσική τάση για κάθε κοινωνία είναι μία: H εξέλιξή της.

Η Θεματική Ομάδα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

1. Vallianatos and Others v. Greece (applications nos. 29381/09 and 32684/09)

Οι Οικολόγοι Πράσινοι δηλώνουμε την αμέριστη συμπαράσταση και αλληλεγγύη μας στον Ιρανό πρόσφυγα ο οποίος  κινδυνεύει με απέλαση από τη χώρα μας, εάν αύριο απορριφθεί το αίτημά του για παροχή ασύλου για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού.  Όπως είναι γνωστό, η επιστροφή του στο Ιράν συνεπάγεται την  εκτέλεσή του λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού, αλλά και επειδή ερχόμενος στην Ελλάδα βαπτίσθηκε  χριστιανός. Ο αιτών άσυλο, λόγω έλλειψης διερμηνέα,  δεν ενημερώθηκε  σωστά για τη διαδικασία ανανέωσης της προσωρινής άδειας διαμονής για πρόσφυγες, με αποτέλεσμα μετά από έλεγχο, να βρεθεί κρατούμενος και να διαταχθεί η απέλασή του. Αξίζει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 2005/85/ΕΚ, η οποία ενσωματώθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα 113/2013 και συγκεκριμένα στο άρθρο 8 του ΠΔ, οι αιτούντες πρέπει να ενημερώνονται για τη διαδικασία που ακολουθείται σε γλώσσα που κατανοούν. Αντίστοιχα στο άρθρο 21 του ΠΔ προσδιορίζονται οι ασφαλείς χώρες καταγωγής και τίθενται προϋποθέσεις γι΄ αυτές, τις οποίες δεν πληροί το Ιράν στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Εντούτοις, η πρώτη αίτηση θεραπείας κατά της απόφασης που υπέβαλε ο Ιρανός πρόσφυγας απορρίφθηκε, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σήμερα κρατούμενος αντιμετωπίζοντας μάλιστα και σοβαρά προβλήματα υγείας. Η συνεχιζόμενη κράτησή του αποτελεί πρόκληση για το Κράτος Δικαίου, ενώ μία ενδεχόμενη απέλαση βρίσκεται σε ευθεία σύγκρουση με την εθνική και τη διεθνή έννομη τάξη. Οι Οικολόγοι Πράσινοι συντασσόμαστε απόλυτα με το αίτημα που υπέβαλλαν οι LGBT οργανώσεις σε κοινή ανακοίνωσή τους για την ανάγκη άμεσης εναρμόνισης της ελληνικής νομοθεσίας με  την κείμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία και νομολογία ως προς τους αιτούντες άσυλο για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Και δυστυχώς  είμαστε στη δύσκολη θέση να επαναλάβουμε για πολλοστή φορά το αυτονόητο: Η προστασία της ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας προστατεύονται συνταγματικά και αποτελούν ύψιστο καθήκον της Ελληνικής Πολιτείας. Καμία παρέκκλιση από την ανωτέρω αρχή δεν είναι ούτε συνταγματικά, ούτε ηθικά ανεκτή.

Η Θεματική Ομάδα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων