Η Ομιλία του επικεφαλής της παράταξης «ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ- Οικολογία στην Πράξη», Χρήστου Μάτη, στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την απόδοση τιμής στους επιζώντες του ολοκαυτώματος.
Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι
Προχθές το Σάββατο συντόνισα μια συζήτηση για τη Θεσσαλονίκη και την εξωστρέφεια. Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν και η συνάδελφος Έλλη Χρυσίδου. Θέλω να σας διαβάσω ένα απόσπασμα από αυτήν την ομιλία.
«Θεσσαλονίκη, η πόλη με τα χίλια πρόσωπα, η πόλη της μνήμης, της εμπειρίας δραματικής και θετικής , η πολυπολιτισμική πόλη, της ουτοπίας, των τειχών και της θάλασσας, η πόλη που κινείται ανάμεσα στην ομορφιά και την ασχήμια, την αλήθεια και το ψέμα, την πραγματικότητα και την ψευδαίσθηση, τον ψευτοτσαμπουκά και την σεμνότητα, την αξιοπρέπεια και την δουλικότητα, την αξιοκρατία και το βόλεμα, τον ερωτισμό και την μοναξιά, η πόλη των μουσείων και των αστέγων, του Πετζίκη, Αναγνωστάκη, τον Χριστιανόπουλο και του περιπλανώμενου ανωνύμου, ασήμαντου στερημένου της γνώσης της πόλης του.»
Απ’ όλα αυτά σήμερα βαραίνει η θετική πλευρά της ζυγαριάς.
Λίγο αργότερα μετά από τη δήλωση μου για τη βεβήλωση του μνημείου, ήλθε το μήνυμα που έγραψε στη σελίδα μου στο facebook, ο κ.Θίοντορ Πάρντο.
«I am one of the proud sons of David Pardo Z’L, my friend, my hero, my everything and the most honorable man I have ever met, who passed a month ago and a survivor of the nazi concentration camps. I want to see who tells me this didn’t happen in my face. Yes, I am very angry and not like my father who said “forgive but not forget”. I don’t forgive, I Don’t forget. The number tattooed in his arm was 110338.»
Ο Ντέηβιντ Πάρντο θα ήταν ένας από τους ανθρώπους που θα τιμούσαμε σήμερα σε αυτήν την εκδήλωση, αλλά έφυγε πριν από ένα μήνα.
Για αυτό λέω ότι αργήσαμε. Άργησε η πόλη.
Στο γιατί έχουμε όλοι μια απάντηση.
Να σας θυμίσω ότι μόλις πριν από λίγους μήνες διευθετήθηκε η εκκρεμοδικία 50 ετών, από τις 21 Σεπτεμβρίου του 1961, ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και την Ισραηλιτική Κοινότητα, για την αποζημίωση που αφορούσε στην έκταση του εβραϊκού νεκροταφείου, στην οποία χτίστηκε το Αριστοτέλειο.
Να θυμίσω ότι το μνημείο για το ολοκαύτωμα έγινε μόλις το 1997 και αποκαλύφθηκε παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Πολλά έγιναν αργά. Στον μακρό ιστορικό χρόνο αυτό δεν έχει σημασία. Έχει όμως σημασία για μας, που εκπροσωπούμε πολιτικά την πόλη, να κάνουμε το χρέος και το καθήκον μας.
Απέναντι στην ιστορία, αλλά και απέναντι στον περιπλανώμενο ανώνυμο, ασήμαντο στερημένο της γνώσης της πόλης του, που λέει η Έλλη.
Κάποια στιγμή στις αρχές της δεκαετίας του 2000, είχε έλθει στη Θεσσαλονίκη, ο πρόεδρος του Παγκοσμίου Εβραϊκού Κογκρέσου, Ισραελ Σίνγκερ και είχε πει κάτι για τις περιουσίες και δημιουργήθηκε αναταραχή. Συμφωνώ απόλυτα ότι δεν έπρεπε να θέσει αυτός το ζήτημα. Έπρεπε να το έχουμε λύσει εμείς. Γιατί ήταν γνωστό πως κάποιες περιουσίες άλλαξαν χέρια σε μια νύχτα. Έγινε ανεκτό, για να μη διασαλευθεί η νέα τάξη. Το περιγράφει ο Γιώργος Ιωάννου στην «πρωτεύουσα των προσφύγων»
Κάποιοι σε αυτή την πόλη φοβούνται ή φοβήθηκαν, ότι η αποκατάσταση της μνήμης, μπορεί να σημαίνει αποκατάσταση της τάξης του 1912 ή του 1943.
Αυτό καλώς ή κακώς δεν γίνεται. Κατά τον Αριστοτέλη, πόλις είναι οι άνθρωποι της. Και η σημερινή πόλη απέχει πολύ από εκείνες. Αλλά αυτή η ίδια διαπίστωση συγχρόνως επιβάλλει να δείξουμε ότι γνωρίζουμε για την πολιτική ομογενοποίησης της πόλης, που υπόγεια ευνοούσαν οι κυβερνήσεις του μεσοπολέμου. Για τη βίαιη μετατροπή της πολυπολιτισμικής πόλης μας σε επαρχιακή «συμπρωτεύουσα». Δεν ξεχνάμε όχι μονάχα πως ήταν αυτοί οι ίδιοι δρόμοι που πατάμε σήμερα και ποιοι πατούσαν σε αυτούς.
Ο Οδυσσέας Ελύτης λέει στη Μαρία Νεφέλη «Χαράξου με οποιονδήποτε τρόπο και μετά σβήσου πάλι με γενναιοδωρία».
Το Δημοτικό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης σήμερα χαράζεται στην ιστορία. Είναι μεγάλη στιγμή, τόσο μεγάλη, που μπορούμε με γενναιοδωρία να σβήσουμε ότι ήμασταν παρόντες.
Αλλά να συνεχίσουμε στην πορεία της δημοσιοποίησης της αυτογνωσίας μας. Αυτό το μνημείο χρειαζόμαστε στην Πλατεία Ελευθερίας. Το μνημείο των 23 αιώνων της ιστορίας της πόλης. Με όλες της τις πτυχές. Μας αρέσουν, δεν μας αρέσουν, η ιστορία ούτε ξαναγράφεται, ούτε σβήνεται με μαρκαδόρους.
Ας ξεκινήσουμε σήμερα από την Πλατεία Ελευθερίας. Για πόσο ακόμη το μνημείο θα είναι σε μια γωνιά ενός πάρκινγκ; Περιμένω από το δήμαρχο να πει πιο συγκεκριμένα αυτό που έχει υπονοήσει πολλές φορές.
Πρέπει επιτέλους να ασχοληθεί η πόλη μας με όλη της την ιστορία στα πανεπιστήμια της;
Εξωστρέφεια με σκελετούς στη ντουλάπα και σκουπίδια κάτω από το χαλί δε γίνεται!
Θέλω να κλείσω τη σημερινή ομιλία με ένα μικρό σημείωμα που έστειλε ένας καλός φίλος, ο πρόεδρος της Παμμακεδονικής, πατέρας Παντελεήμων Τσορμπατζόγλου:
Η απόδοση τιμής στους επιζήσαντες μας ανακαλεί στη μνήμη όλους αυτούς που απουσιάζουν. Κι αυτοί που χάθηκαν κι αυτοί που επέζησαν ήταν άνθρωποι σαν κι εμάς, δίχως κάτι το διαφορετικό, πέρα από την καταγωγή. Αν τα κριτήρια τότε ήταν άλλα, σίγουρα πολλοί από εμάς δεν θα παρευρίσκονταν στην αίθουσα αυτή· δεν θα ανήκαμε στους λίγους, τους επιζήσαντες. Σε άλλες εποχές του ιστορικούς μας βίου που γνωρίσαμε κι εμείς σαν γένος των Ελλήνων τις ρατσιστικές επιλογές άλλων καθεστώτων, οι επιζήσαντες ήταν πολλοί λίγοι. Κι αυτοί που επέζησαν χρέος έχουν να κρατούν αναμμένο το καντήλι της μνήμης για τους επιγενομένους. Ο θάνατος υπάρχει στη λησμονιά· μα η ζωή στη μνήμη.»
Από την άγνοια της μνήμης, δεν κέρδισε ποτέ κανείς.
