“Οι λιγνιτικοί σταθμοί θα αντικατασταθούν από μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ΑΠΕ” είχε διακηρύξει στο προεκλογικό ντιμπέητ ο πρωθυπουργός απαντώντας στον τότε επικεφαλής της εκστρατείας των Οικολόγων Πράσινων Ν. Χρυσόγελο. Λίγους μήνες μετά, προκηρύσσεται ήδη ο διαγωνισμός της ΔΕΗ, όχι για ΑΠΕ, αλλά για νέο λιγνιτικό εργοστάσιο στην πολύπαθη Δ. Μακεδονία.
Δεν είναι η μόνη προεκλογική διακήρυξη που το ΠΑΣΟΚ πετάει στο καλάθι των αχρήστων. Είναι όμως χαρακτηριστική της απόστασης που παίρνει ακόμη και από την δική του πολιτική πρόταση για δήθεν πράσινη ανάπτυξη. Από τις επιλογές της κυβέρνησης φαίνεται ξεκάθαρα ότι προωθεί την ίδια μαύρη ανάπτυξη βασισμένη στο λιγνίτη, όπως έκαναν όλες οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης. Η μόνη εξέλιξη είναι η προσπάθεια για λεκτικό φτιασίδωμα όπως οι διαβεβαιώσεις ότι οι νέοι σταθμοί είναι αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
Τέτοιες δηλώσεις, όμως, λίγα πράγματα σημαίνουν για τα μαυρισμένα από την καρβουνόσκονη περιοχές της Κοζάνης και της Φλώρινας, που μετράνε ολοένα αυξανόμενα περιστατικά καρκίνων και αναπνευστικών προβλημάτων, κυρίως από τη λειτουργία των ανοικτών υπαίθριων λιγνιτορυχείων. Ακόμη λιγότερα σημαίνουν οι διαβεβαιώσεις αυτές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η σταδιακή απεξάρτηση από το λιγνίτη και η σχεδιασμένη μετάβαση σε μια πράσινη μεταλιγνιτική πραγματικότητα είναι όρος επιβίωσης για το ενεργειακό λεκανοπέδιο της Δυτικής Μακεδονίας. Η ενέργεια από λιγνίτη οφείλει να αντικατασταθεί κατά κύριο λόγο από εξοικονόμηση ενέργειας και κατά δεύτερο λόγο από ανανεώσιμη ενέργεια, ενώ οι σημερινές μονάδες να λειτουργούν όλο και λιγότερο, περνώντας σταδιακά σε κατάσταση εφεδρείας. Τέτοιο σχεδιασμό δε βλέπουμε όμως ούτε από τη ΔΕΗ, ούτε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουμε καταθέσει τις προτάσεις μας για πράσινη στροφή στη Δ. Μακεδονία με χρηματοδοτικά εργαλεία (αύξηση τοπικού πόρου ανάπτυξης, φόρο στερεών καυσίμων, και τέλος μείωσης λιγνιτικής ισχύος) , σχέδια εναλλακτικών υποδομών (σιδηροδρομική Εγνατία και κάθετες συνδέσεις, βιώσιμη διαχείριση ορεινών όγκων και υδάτινων σωμάτων, πράσινη γεωργία και κτηνοτροφία, πρόσθετα κίνητρα μόνωσης κτιρίων στις περιοχές με δυσμενείς κλιματολογικές συνθήκες κλπ) και σχέδια ανάπτυξης βιομηχανίας εγκαταστάσεων ΑΠΕ. Μόλις αυτή την εβδομάδα οργανώσαμε ειδική εκδήλωση στο ευρωκοινοβούλιο για όλα αυτά, με πολυμελή αντιπροσωπεία φορέων από τις λιγνιτικές περιοχές της χώρας μας.
Η κυβέρνηση, που παραμένει εγκλωβισμένη από τα γκρίζα συμφέροντα στην περιοχή και το βαθύ κράτος της ΔΕΗ, οφείλει να δει ότι όλα έχουν και τα όριά τους. Το ξεκίνημα της απεξάρτησης από το λιγνίτη δε μπορεί να περιμένει άλλο, και είναι ανεπίτρεπτο να υποθηκεύεται από νέες λιγνιτικές μονάδες που απλώς διαιωνίζουν τη σημερινή κατάσταση.