Συμπαραγωγή ενέργειας και θερμότητας από βιομάζα και παροχή φτηνής θερμικής ενέργειας (τηλεθέρμανση) για τους πολίτες των Γρεβενών. Αυτός είναι ο στόχος της μονάδας που προωθεί η ιδιωτική – ιταλική- εταιρεία «ΓΡΕΒΕΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΕ» με τη σύμφωνη γνώμη της Αυτοδιοίκησης καθώς και της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) και Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΠΕΧΩ).
Μια «πράσινη επένδυση» που προωθεί τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) θα έπρεπε κανονικά να συνοδεύεται μόνο από θετικά σχόλια και κριτικές. Όμως στην Ελλάδα των ανύπαρκτων κρατικών ελέγχων ακόμη και τέτοιες πρωτοβουλίες πρέπει τις εξετάζουμε σε βάθος και να είμαστε αρκετά επιφυλακτικοί.
Για το λόγο αυτό ψάξαμε τις αδειοδοτήσεις / γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών και ήρθαμε σε επαφή τόσο με τους επενδυτές, όσο και με το Σύλλογο «Ποιότητα ζωής» των Γρεβενών. Με βάση τα έγγραφα και τις άδειες της ΡΑΕ του ΥΠΕΚΑ και της Περιφέρειας καθώς και τις γραπτές απαντήσεις της εταιρείας, (στην οποία υποβάλαμε ένα λεπτομερές ερωτηματολόγιο), προκύπτουν οι εξής επιφυλάξεις και απορίες:
1. Μικρή καθετοποίηση της επένδυσης λόγω εισαγωγής τεράστιων ποσοτήτων καυσίμου. Το χρησιμοποιούμενο καύσιμο, («φυτική βιομάζα» σύμφωνα με τα λεγόμενα της εταιρείας), θα εισάγεται από την Ιταλία μέχρι να εξασφαλιστεί η παραγωγή του στα Γρεβενά ή σε άλλη κοντινή περιοχή. Μιλάμε για μια πολύ μεγάλη ποσότητα βιομάζας που θα μεταφέρεται συνεχώς με πλοία και φορτηγά αυτοκίνητα από την Ιταλία. Προμηθευτής με βάση το υπ’ αριθμ. 94/210 έγγραφο έγκρισης της ΡΑΕ είναι η εταιρεία ALMA VERDE ENERGIA SRL. Αν λάβουμε υπόψη τα λεγόμενα των επενδυτών, δηλαδή ότι :
- η βιομάζα θα είναι καλλιεργούμενη ψευδακακία και ευκάλυπτος με θερμογόνο δύναμη καυσίμου 2700-4250 kcal/kg,
- οι στρεμματικές αποδόσεις ανά έτος είναι 23 και 58GJ / στρέμμα αντίστοιχα,
- ο βαθμός απόδοσης για συμπαραγωγή είναι 85 %,
τότε προκύπτει ότι πρέπει να καλλιεργούνται (στην Ιταλία) περίπου 24.000 στρέμ. ευκαλύπτου ή 61.000 στρέμ. ψευδακακίας, ή κάτι ενδιάμεσο για μίγμα των δύο. Αν μάλιστα προσθέσουμε και τις απώλειες προπαρασκευής μεταφοράς της βιομάζας, τα νούμερα αυτά προσαυξάνονται κατά 10 % τουλάχιστον. Πρόκειται για πολύ μεγάλες εκτάσεις οι οποίες πρέπει να καλλιεργηθούν στα Γρεβενά (όπως ευελπιστούν οι επενδυτές) ώστε το καύσιμο σταδιακά να είναι εγχώρια βιομάζα. Πόσα χρόνια θα απαιτηθούν για να γίνει αυτό ; Να πεισθουν οι αγρότες για αλλαγή καλλιεργειών, να μεγαλώσουν τα δέντρα κλπ. ; Μέχρι τότε ένα μεγάλο μέρος των εσόδων της εταιρείας (υπολογίζονται στα 19 εκ €/έτος) θα «διαρρέει» στο εξωτερικό για παραγωγή και μεταφορά βιομάζας (με αντίστοιχη εκροή συναλλάγματος). Είναι εφικτό να καλυφτεί η απαιτουμένη φυτική βιομάζα με αυτό τον τρόπο ; Μήπως τελικά ένα μέρος της υποκατασταθεί από άλλα, ρυπογόνα καύσιμα ;
2. Διασφάλιση και έλεγχος της σύνθεσης του καυσίμου μίγματος. Οι επενδυτές διαβεβαιώνουν σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να κάψουν σκουπίδια ή άλλα απόβλητα, τα οποία εκλύουν επικίνδυνους ρύπους στην ατμόσφαιρα, διοξίνες κ.α. Ισχυρίζονται μάλιστα ότι και να θέλουν δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλη πρώτη ύλη, γιατί ο καυστήρας είναι σχεδιασμένος αποκλειστικά για φυτική βιομάζα προκαθορισμένης σύνθεσης.
Όμως από την περιγραφή της μονάδας προκύπτει ότι μπορούν να καούν και άλλα υλικά πλην της φυτικής βιομάζας. Δεν πρόκειται για καμιά μοντέρνα τεχνολογία καύσης (πχ την IGCC), αλλά για μια απλή μέθοδο καύσης με κινούμενη εσχάρα. Είναι βαριά κατασκευή, με υψηλό βαθμό διαθεσιμότητας που μπορεί να καίει τα πάντα ! Από .. στύλους της ΔΕΗ έως εντελώς ακατέργαστα σκουπίδια.
Βεβαίως οι επενδυτές με βάση τα χαρτιά τους και τις εγκρίσεις που έχουν λάβει είναι εντάξει. Δεν θέλουμε να τους αδικήσουμε, αλλά στην Ελλάδα έχουμε καεί πολλές φόρες από το γάλα και γι αυτό φυσάμε και στο γιαούρτι. Συνεπώς στο θέμα της σύνθεσής του καυσίμου θα μας επιτρέψουν να είμαστε «με το όπλο παρά πόδα» ώστε να αποτρέψουμε κάθε πιθανότητα χρήσης απορριμμάτων ή αποβλήτων αντί για φυτική βιομάζα.
Ένας άλλος λόγος που μας κάνει επιφυλακτικούς είναι ότι η καύση σκουπιδιών πλασσάρεται τον τελευταίο καιρό ως η «επαναστατική τεχνολογία» που θα λύσει το πρόβλημα διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα, χωρίς όμως να δίνει πειστικές απαντήσεις στο σοβαρότατο πρόβλημα της έκλυσης διοξινών και άλλων επικίνδυνων ρύπων. Επίσης η καύση συχνά γίνεται σε βάρος της ανακύκλωσης – επαναχρησιμοποίησης – κομποστοποίησης, διότι προκειμένου η επένδυση να είναι αποδοτική και κερδοφόρα χρειάζεται απορρίμματα υψηλού θερμιδικού περιεχομένου, τα οποία όμως θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν – ανακτηθούν στα πλαίσια μιας άλλης, οικολογικής διαχείρισης. Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από καύση σκουπιδιών είναι αρκετά χαμηλότερη από εκείνη της βιομάζας: 87,85 €/MWh έναντι 150 €/MWh (ν.3851). Συμφέρει επομένως κάποιος να καίει «στη ζούλα» σκουπίδια μαζί με τη βιομάζα και να πουλά το ρεύμα ως παραγόμενο αποκλειστικά από βιομάζα.
3. Εκπομπές ρύπων της μονάδας. Ο Σύλλογος «Ποιότητα ζωής» των Γρεβενών δημοσίευσε τους φόβους του για την έκλυση επικίνδυνων αερίων κατά την καύση. Η εταιρεία, σε σχετική μας ερώτηση, απάντησε ότι οι εκπομπές CO, NOx, αιθάλης και σκόνης θα είναι κάτω από τα 100 mg/Νm3, χωρίς όμως να μας δώσει συγκεκριμένες συγκεντρώσεις και ποσότητες ανά ρύπο. Προφανώς τα νούμερα αυτά παίζουν ανάλογα με την σύνθεση του καυσίμου, αλλά θα μπορούσε να δοθεί ένα εύρος τιμών για καύση ευκαλύπτου και για καύση ψευδακακίας. Άλλη μια έλλειψη λοιπόν. (Εκτός κι αν η εταιρεία δεν είναι σίγουρη για την ποιότητα του καυσίμου….)
4. Η τελευταία μας ένσταση δεν αφορά τη συγκεκριμένη μονάδα βιομάζας. Σχετίζεται με την πρόσβαση των ενδιαφερομένων πολιτών και οργανώσεων στα δημόσια έγγραφα. Ως πότε θα ταλαιπωρούμαστε για να ασκήσουμε το ΔΙΚΑΙΩΜΑ της ενημέρωσης. Ως πότε θα κάνουμε υποθέσεις ή .. βασανιστικούς υπολογισμούς επειδή τα στοιχεία που τελικά δίνονται είναι συχνά ελλιπή ; (π.χ απαιτούμενες εκτάσεις για την παραγωγή της βιομάζας). Αιτήσεις, «περιπολίες» από γραφείο σε γραφείο ή από Νομαρχία σε Περιφέρεια, «περάστε αύριο», «λείπει ο αρμόδιος» κλπ.
Ο φάκελος κάθε έργου πρέπει να βρίσκεται σε ηλεκτρονική μορφή στο διαδίκτυο με όλα τα διαθέσιμα έγγραφα, ώστε να έχει πλήρη και εύκολη πρόσβαση κάθε ενδιαφερόμενος. ΤΕΛΟΣ. Είναι εφικτό, εύκολο δεν κοστίζει και λύνει τα χέρια όσων επιθυμούν να ασκήσουν έλεγχο της Διοίκησης, αλλά και όσων Υπηρεσιών κάνουν καλά τη δουλειά τους και δεν φοβούνται τη διαφάνεια.
Κλείνοντας και επιστρέφοντας στη μονάδα βιομάζας των Γρεβενών θα πούμε το ναι, μιας και το γράμμα του νόμου τηρήθηκε. Όμως παράλληλα θα ζητήσουμε αυστηρούς και συνεχείς ελέγχους στις ποσότητες και τη σύνθεση του καυσίμου, από το χωράφι μέχρι την είσοδο του στον καυστήρα, γιατί δεν πεισθήκαμε ότι είναι πλήρως εξασφαλισμένη η τροφοδοσία της μονάδας με «φυτική βιομάζα».
ΕΠΙΛΟΓΟΣ. Μόνιμη απορία μας τα τελευταία χρόνια είναι γιατί δεν αναλαμβάνουν οι Δήμοι τέτοιες πρωτοβουλίες στο χώρο των ΑΠΕ και ειδικά της βιομάζας. Εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, υψηλή τιμή και πλήρης απορρόφηση του προϊόντος, μεγάλη προστιθέμενη αξία, πράσινες θέσεις εργασίας, διέξοδος στην επιδοτούμενη και παραπαίουσα, γεωργία, λογικές τιμές τηλεθέρμανσης στον καταναλωτή και μεγαλύτερη ασφάλεια των πολιτών (κατά τεκμήριο) ότι δεν θα υπάρξουν περιβαλλοντικές παρενέργειες. Τι άλλο θέλουμε ;
ΠΚ Οικολόγων Πράσινων
Δυτικής Μακεδονίας